Normal zəka düzəyində olmasına rəğmən dil, oxuma və yazma bacarıqlarında problemlər yaşanmasına səbəb olan özəl öyrənmə pozuntusudur.
Hərfi mənası «dis « çətinlik, yoxluq; leksiya « dil deməkdir
Oxuma çətinliyi ilə bərabər gələn özəl öyrənmə çətinliyidir.
Disleksiya- edilən müdaxilələrə baxmayaraq uşağın öyrənməsində olan çətinlikdir.
Diskalkuliya – hesablama , riyazi əməllərlə bağlı çətinlik, pozuntu
Disqrafiya – yazı ilə bağlı pozuntu
Dispraksiya- motor və hərəkət koordinasiyası pozğunluğu
Diskalkuliyanın əlamətləri
Rəqəmləri yalnış qavrayır
Rəqəmlərin yerini səhv yazır
Durğu işarələrini səhv qoyur ( disqrafiya)
Riyazi əməllərdə çətinlik çəkir
Ölçü qavramlarinda çətinlik çəkir
Müqayisə etməkdə çətinlik çəkir ( böyük – kiçik işarəsi)
Çox çalışmasına rəğmən hərf, rəqəmləri yadında saxlaya bilməmək
Hərf və rəqəmləri oxşar/ fərqli səslənməsinə görə qarışdırmaq
Səsli oxumaqdan imtina
Başqası oxuyanda anlama, lakin öz oxuduğunu anlamama
Çox ləng oxuma
Oxuyan zaman çox həyəcanlanma
Ürəkbulanma ,qarın ağrısı ( oxuyan zaman )
Cümlələri intonasiya ilə deyil , tək- tək sözlərlə oxumaq
Sözü tərsinə oxumaq
Sağ / solu qarışdırır
Vizual qavramada zəiflik
Oxuyarkən sözün sonuna heca əlavə etmək və ya son hecani oxumamaq
Zaman , məkan qavramlarini qarışdırır .
Dislektik uşaqlar çox erkən yaşlarda tanına bilər ,amma məktəb dövrünün başlaması ilə daha qabarıq şəkildə ortaya çıxır . Çünki oxu yükü artır .
Uşaqların 7-10% də disleksiya əlamətləri müşahidə olunur.
Disleksiyanin səbəbi məlum deyil. Disleksiya oxuma prosesində olan bioloji problemin nəticəsidir.
Hər 5 uşaqdan birində disleksiya görülür .
Disleksiyanın 37 əlamətini müəyyən ediblər.
Disleksiyanin ən böyük səbəblərindən biri genetik faktordur. Ata və yaxud anada varsa , uşaqda da görülə bilər .
Disleksiya özü ilə bərabər özgüvən əksikliyi və 50% diqqət əksikliyi gətirir.
Necə kömək etməli?
1.Valideyn səbrli olmalı
2.Digər uşaqlarla muqayisə etmək olmaz
3.Danlamaq, mühakimə etmək, tələsdirmək olmaz .
4.Həyəcanlanan zaman üzərinə getməmək
5.Onları tənbəl adlandırmamaq
6.Arxa partada otuzdurmamaq
7.Daha çox diqqət ayrılmalı
8.Onlara daha sadə çalışmalar verilməli
