Gündəm

Cari ilin sonuncu Günəş tutulması hadisəsi avqustun 11-də baş verəcək. Bu təbiət hadisəsi (qismən tutulma) Bakı vaxtı ilə saat 12.02-də başlanacaq, saat 13.46-da maksimum səviyyədə olacaq, saat 15.30-da başa çatacaq. Bu barədə ölkə.az-a Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasından məlumat verilib. İlin sonuncu Günəş tutulması Rusiyanın şimal-şərqini, Şimali Amerika, Skandinaviya və Çini əhatə edəcək.

Son zamanlar sosial şəbəkələrin Azərbaycan seqmentində gənc xanımların ən çox verdiyi bir sual var.  Bakirəlik pozulmadan hamilə qalmaq mümkündürmü? Psixoloq.az goldnews.az-a istinadən xəbər verir ki, bununla bağlı mütəxəssis rəylərini sizə təqdim edir: Bakirəliyinin pozulmasından qorxan, lakin cinsi əlaqəyə girən cütlüklərin ehtiyat etdiyi məqamlardan biri də hamilə olub-olmamaqdır. Həkimlər deyir ki, bakirə ikən hamilə qalmaq nadir hallarda olsa da, mümkündür. Lakin hansı formada və dövrdə cinsi əlaqəyə girməyin hamilə qalmağa təsiri var. Cütlükləri ən çox maraqlandıran məsələlərdən biri hansı formada cinsi əlaqəyə girdikdə hamilə qalmaqdır. Sürtünərək və ya alt paltarları ilə cinsi əlaqəyə girdikdə hər hansı bir şəkildə hamilə qalmaqdan söhbət belə gedə bilməz. Hamiləlik riski ancaq və ancaq vaginanın üzərində sürtünmə ilə cinsi əlaqəyə girildiyi zaman və vaginaya boşalma baş verdikdə mümkündür. Çünki spermalar vaginadan içəri daxil olduğu zaman hamiləlik prosesinin ilk addımı atılmış olur. Buna görə də "bakirəyəm hamilə qala bilmərəm" deyib arxayın olmağa dəyməz. Vaginanın üzərinə boşalma reallaşsa, qızlıq pərdəsi pozulmayan qız belə, hamilə qala bilər. Belə ki, qızlıq pərdəsi vaginanın təxminən 2-3 sm içərisindədir. Bu quruluşun ortasında da bir boşluq var. Yəni vaginanın iç qisminə doğru boşalma baş verdikdə, spermalar bu qismdən keçə bilər və hamiləlik yarada bilər. Qısası, bakirəlik heç bir formada hamilə qalmağa mane olan bir vəziyyət deyil.  Mütəxəssislərin sözlərinə görə, hamilə qalma ehtimalının yüksək olduğu dövr ovulyasiya dövrüdür. Bu dövrə yumurtlama dövrü də deyilir. Bu zaman kəsiyində cinsi əlaqəyə girilibsə və vaginanın ətrafına sperma tökülübsə, hamilə qalma ehtimalı olduqca yüksəkdir. Ancaq menstruasiya zamanı cinsi əlaqəyə girilsə belə, hamilə qalma ehtimalı demək olar ki, yoxdur. Lakin unutmaq olmaz ki, hamilə qalmaq üçün penisin vaginanın içərisinə daxil olması mütləq deyil. Yalnız spermaların də vaginanın içinə daxil olması  hamilə qalmaq üçün kifayətdir. Bununla yanaşı, sürtünmə yolu ilə hamilə qalmaq aşağı bir ehtimaldır. Çünki vaginanın ətrafındakı ifraz spermaların ölməsinə səbəb ola bilər.

İyul ayı ərzində cütlüklərin nikahdan əvvəl tibbi müayinəsi zamanı 530 nəfərdə talassemiya daşıyıcılığı, 50 nəfərdə siflis, 17 nəfərdə QİÇS aşkarlanıb. Psixoloq.az xəbər verir ki, bu barədə Elmi-Tədqiqat Hematologiya və Transfiziologiya İnstitutunun direktoru Zöhrə Əlimirzəyeva məlumat verib. Onun sözlərinə görə, ümumilikdə bu ay ərzində 15565 nəfər müayinədən keçib. “Müayinədən keçən 10 cütlüyün hər ikisində talassemiya daşıyıcılığı aşkar edilib. Həmin cütlüklərə ailə quracaqları halda prenatal müayinədən keçmələri tövsiyə edilib. Ümumilikdə bu il ərzində 81949 nəfər nikahdan əvvəl tibbi müayinədən keçib. Onlardan 2453-də talassemiya daşıyıcılığı, 196-da siflis, 86-da QİÇS aşkarlanıb. 38 cütlüyün hər ikisində talassemiya daşıyıcılığı müəyyən edilib”. Qeyd edək ki, nikahdan əvvəl cütlüklərin icbari tibbi müayinəsi 2015-ci il iyunun 1-dən aparılır. Həmin tarixdən bu vaxta qədər 446233 nəfər icbari müayinədən keçib. Onların 165527-də talassemiya daşıyıcılığı, 1529-da siflis, 368 nəfərdə QİÇS aşkarlanıb.169 cütlüyün isə hər ikisində talassemiya daşıyıcılığı müəyyən edilib.(publika.az)

“BakuBus” MMC avtobuslarda sərnişinlər tərəfindən unudulan (itirilən) sənəd və əşyaların sahiblərinə qaytarılması işini davam etdirir. MMC-dən verilən məlumatda bildirilib ki, iyul ayında “BakuBus”a məxsus avtobuslarda tapılan 7 ədəd çanta, 5 ədəd telefon, 2 ədəd dəmir avadanlıq, 1 ədəd pulqabı, 1 ədəd kitabça və 1 ədəd iş kartı sahibinə təhvil verilib. Həmçinin, iyulda avtobuslarda unudulan (itirilən) Cəmilə Ələsgər qızı Mustafayeva, Aytac Abisalam qızı Əliyeva və Naibə Nazim qızı Aboyevaya məxsus şəxsiyyət vəsiqələri, Ruslan Arzum oğlu Muradova məxsus pasport, Nicat İzzət oğlu Hüseynov və Rəhim Yusif oğlu Əliyevə məxsus tələbə biletləri, Firuzə Sabir qızı Rəhimova, Samirə Ağasəlim qızı Dadaşova və Fərid Məmməd oğlu Yusifova məxsus sənəd üçün qablar, Rüfət Aslanov, Arif Həsənov və Dilruba Əsgərzadəyə məxsus bank kartları, İlkin Marif oğlu Hüseynova məxsus iş kartı və 1 ədəd “BakıKart”, eləcə də sahibləri məlum olmayan əşyalar hazırda “BakuBus” MMC-dədir. Vətəndaşlar şəxsiyyəti təsdiq edən sənədlə “BakuBus” MMC-yə müraciət edərək özlərinə məxsus sənəd və əşyaları təhvil ala bilərlər. Qeyd edək ki, “BakuBus” MMC-yə məxsus avtobuslarda sərnişinlər tərəfindən unudulan (itirilən), sahibləri tərəfindən götürülməyən sənəd və əşyalar vaxtaşırı olaraq Bakı Şəhər Baş Polis İdarəsinə və “Poçtap” xidmətinə təhvil verilir. Onu da qeyd edək ki, “BakuBus” MMC avtobuslarda sərnişinlər tərəfindən unudulan (itirilən) sənəd və əşyalara görə cavabdehlik daşımır.(publika.az)

Bakı şəhər Təcili və Təxirəsalınmaz Tibbi Yardım Stansiyasına son bir həftə ərzində 13763 ümumi müraciət daxil olub. Onlardan 1337 nəfəri xəstəxanalara yerləşdirilib. Psixoloq.az xəbər verir ki, Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidmətindən məlumat verilib. Məlumatda bildirilib ki, uşaqlar üçün edilən çağırışların sayı 1704, onlardan xəstəxanalara yerləşdirilənlərin sayı isə 225 olub. Miokard infarktı ilə 12 nəfər müraciət edib, onların hamısı hospitalizasiya olunub. İnsultla bağlı 52, cərrahi xəstəliklərlə bağlı 112, doğuşla bağlı 57 müraciət olub, onların hamısı hospitalizasiya edilib. Zədə ilə bağlı 326 müraciət olub onların 307-si hospitalizasiya edilib. Bu müddət ərzində 23 avtoqəza hadisəsi nəticəsində 30 nəfər xəsarət alıb, 25 nəfər hospitalizasiya edilib. Yay mövsümü başlayandan indiyədək Bakı Şəhər Təcili və Təxriəsalınmaz Tibbi Yardım Stansiyasına sancması ilə bağlı 27 müraciət daxil olub və bütün xəstələr ilk tibbi yardımdan sonra hospitalizasiya edilib.102 nəfər günvurma ilə bağlı müraciət edib, onların 65-i hospitalizasiya olunub. 59 nəfərin suda boğulması ilə bağlı məlumat daxil olub, onların 18-i hospitalizasiya olunub. Evdə qalan xəstələr haqqında ərazi üzrə müvafiq poliklinikalara məlumat verilib. Digər tibb müəssisələri ilə sıx əlaqəli işin təşkilinə xüsusi diqqət yetirilir. Çağırış zamanı aşkar edilən zahı və hamilə qadınlar barəsində qadın məsləhətxanalarına məlumat verilir.(publika.az)

Bakıda və Abşeron yarımadasında avqustun 9-u gündüzdən 11-i axşamadək şimal-qərb küləyinin arabir güclü olacağı gözlənilir. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Departamentindən  verilən məlumata görə, havanın temperaturu ötən günlərlə müqayisədə tədricən 3-5 dərəcə aşağı enəcək. Avqustun 8-i axşam şimal və qərb rayonlarından başlayaraq avqustun 12-dək Azərbaycanın rayonlarında hava şəraitinin qeyri-sabit keçəcəyi, bəzi yerlərdə şimşək çaxacağı, arabir yağış yağacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə yağışın leysan xarakterli intensiv və güclü olacağı, dolu düşəcəyi ehtimalı var. Qərb küləyi əsəcək, bəzi yerlərdə arabir güclənəcək. Havanın temperaturu ötən günlərlə müqayisədə tədricən 3-5 dərəcə aşağı enəcək. Çaylarda sululuğun artacağı, Böyük və Kiçik Qafqazın bəzi dağ çaylarından qısamüddətli daşqın və sel keçəcəyi ehtimal olunur. Bakıda və Abşeron yarımadasında avqustun 8-də hava şəraitinin yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Şimal küləyi əsəcək, gündüz arabir güclənəcək. Havanın temperaturunun Abşeron yarımadasında gecə 22-25, gündüz 30-35, Bakıda gecə 22-24, gündüz 33-35 dərəcə isti olacağı gözlənilir. Atmosfer təzyiqi normadan aşağı 755 mm civə sütunu, nisbi rütubət gecə 65-75, gündüz 45-55 faiz təşkil edəcək. Avqustun 8-də şimal çimərliklərində (Sumqayıt, Novxanı, Pirşağı, Nardaran, Bilgəh, Zaqulba) dəniz suyunun temperaturu 26-27, cənub çimərliklərində (Türkan, Hövsan, Sahil, Şıx) isə 27-28 dərəcə isti təşkil edəcək. Şimal küləyi əsəcək, gündüz arabir güclənəcək. Sabah bölgələrdə hava şəraitinin əsasən yağmursuz keçəcəyi, lakin səhər və axşam bəzi dağlıq rayonlarda şimşək çaxacağı, yağış yağacağı ehtimalı var. Qərb küləyi əsəcək, gündüz ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək. Havanın temperaturunun gecə 20-25, gündüz 34-39, dağlarda gecə 12-17, gündüz 23-28 dərəcə isti olacağı gözlənilir. Avqustun 8-də Abşeron yarımadasında gündüz arabir güclənən xəzri küləyi meteohəssas insanlar üçün müsbət amildir.(publika.az)

Avqustun 15-də ümumi təhsil müəssisələrinin məktəbəhazırlıq qruplarına sənəd qəbulu başlayır. Təhsil Nazirliyindən xezerxeber.az-a verilən məlumata görə, Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Mingəçevir, Şirvan, Naftalan şəhərlərində Abşeron, Yevlax, Samux rayonlarında yerləşən ümumtəhsil müəssisələri üzrə məktəbəhazırlıq qruplarına sənəd qəbulu elektron qaydada- mektebeqebul.edu.az portalı vasitəsi ilə həyata keçiriləcək. Məktəbəhazırlıq qruplarının yaradılmasında məqsəd 5 yaşlı uşaqların məktəb təliminə hazırlığı ilə əlaqədar psixoloji dayanıqlığını artırmaq, əhatə olunduqları aləmə və təhsil mühitinə uyğunlaşdırmaq, onların ünsiyyət və birgə fəaliyyət bacarıqlarına yiyələnməsini təmin etməkdir. Məktəbəhazırlıq qrupları üçün tələb olunan sənədlərə uşağın şəxsiyyətini təsdiq edən sənədin əsli və surəti (uşağın şəxsiyyət vəsiqəsi olmadığı halda doğum haqqında şəhadətnaməsi), uşağın mübadilə vərəqi (sağlamlıq haqqında arayış-forma 26U), 2 (iki) ədəd 3x4 ölçüdə rəngli fotoşəkil və məktəb direktorunun adına ərizə daxildir. Azərbaycanda vətəndaşlığı olmayanlardan isə əlavə olaraq müvəqqəti və ya daimi yaşamaq üçün icazə vəsiqəsi, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınların İşləri üzrə Ali Komissarlığının Himayə Sənədi, xarici doğum haqqında şəhadətnamə (Azərbaycan dilinə tərcümə olunmuş variantda) tələb olunur. Sənədlərin qəbulu sentyabrın sonunadək davam edəcək. Məktəbəhazırlıq qrupları ölkənin bütün şəhər və rayonlarında, müvafiq maddi-texniki bazası və kadr potensialı olan məktəblərdə təşkil olunur. Dövlət ümumtəhsil məktəblərində yaradılmış məktəbəhazırlıq qruplarına 5 yaşı həmin il tamam olmuş uşaqlar qəbul olunurlar. Məktəbəhazırlıq qruplarında təhsil dövlət hesabına həyata keçirilir. Müvafiq qanunvericiliyə uyğun olaraq, Təhsil Nazirliyinin icazəsi ilə bir sıra təhsil müəssisələrində məktəbəhazırlıq qruplarında təhsil ödənişli həyata keçirilə bilər. Bu qruplarda gün ərzində 3, həftədə 4 gün olmaqla 12 məşğələ keçirilir. Bir məşğələnin müddəti 30 dəqiqə, məşğələlərarası fasilə 10 dəqiqə müəyyənləşdirilib. Məktəbəhazırlıq qruplarında "Ətraf aləmlə tanışlıq”, "Savad təliminə hazırlıq və nitq inkişafı”, "Bədii təfəkkürün inkişafı”, "Məntiqi və riyazi təfəkkürün inkişafı”, "Təsviri fəaliyyət”, "Musiqi”, "Fiziki mədəniyyət” məşğələləri keçirilir. Dövlət ümumtəhsil məktəblərində yaradılan məktəbəhazırlıq qruplarındə dərs ili iki yarımilə bölünür. Məktəbəhazırlıq qruplarında məşğələlər oktyabrın 1-də başlayıb, mayın 31-də başa çatacaq.(xezerxeber.az )

Beynəlxalq alimlər komandası araşdırıb ki, hətta Paris İqlim Sazişinin şərtlərinə görə, Yer kürəsinin orta temperaturu 4-5 dərəcə yüksək olacaq.  Araşdırmaçıların fikrincə, Yerin “istixana”ya çevrilməsi və bir çox bölgələrin yaşayış üçün yararsız olması riski böyükdür.  Psixoloq.az xəbər verir ki, bununla bağlı “EurekAlert!” nəşrində məlumat verilib.  Mütəxəssislər yazır ki, istixana qazlarının atmosferə buraxılması iqlimə təsir edən yeganə faktor deyil. İstiləşməyə səbəb olacaq insan amili ilə bağlı digər xoşagəlməz proseslər də var. Hətta istixana qazlarının atmosferə buraxılmasının dayandırılması zamanı da istiləşmə davam edə bilər.  Bu cür proseslərə buzlaqların əriməsi, okeanın dibindən metanın qalxması, bakterial tənəffüs intensivliyinin artması, Amazonda meşə massivinin azalması, Arktika və Antarktikada buzlaq sahələrinin azaldılması aiddir. İstixana qazlarının atmosferə buraxılması zəncirvari reaksiyalara səbəb ola bilər. Bu zaman bəşəriyyət heç nə edə bilməyəcək.  Yer kürəsinin “istixana”ya çevrilməsinin qarşısını almaq üçün nəinki qaz tullantılarını azaltmaq, həmçinin karbonun saxlanılması üçün meşələrin yaradılması, torpağın və bioloji müxtəlifliyin qorunması vacibdir.  Hesablamalara görə, 2100-cü ildə böyük şəhərlər su altında qalacaq, Maldiv kimi adalar da yoxa çıxacaq.(oxu.az)

Ali təhsil müəssisələrinin və AMEA-nın magistraturalarının boş qalan yerlərinə ixtisaslaşma seçimi başlayıb. Dövlət İmtahan Mərkəzindən publika.az-a verilən məlumata görə, 2018/2019-cu tədris ili üçün Azərbaycan Respublikasının ali təhsil müəssisələrinin və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) magistraturalarının boş qalan yerlərinə qəbul 25 fevral və 3 iyun 2018-ci il tarixlərində keçirilmiş ikimərhələli qəbul imtahanında toplanılmış ballar əsasında müsabiqə yolu ilə aparılır. Bu il ali təhsil müəssisələrinin magistraturalarına yerləşdirilmiş bakalavrların boş qalan yerlərə keçirilən müsabiqədə iştirak etmək hüququ yoxdur. Bakalavrlar boş qalan yerlərə keçirilən müsabiqədə iştirak etmək üçün avqustun 7-də saat 09:40-dan 13 avqust saat 23:59-dək DİM-in internet saytının müvafiq səhifəsinə (https://www.e-gov.az/az/services/read/3149/0?tqdk_xdm=61) daxil olub, seçdiyi ixtisaslaşmaların kodlarını “Bakalavrın elektron ixtisaslaşma seçimi ərizəsi”ndə qeyd edib təsdiqləməlidirlər. Boş qalan yerləri olan ixtisaslaşmaların siyahısı “Magistr” jurnalının 6-cı sayında dərc olunub. Hər bir bakalavr imtahan verdiyi proqrama aid və bitirdiyi bakalavr ixtisasına müvafiq olan 20-dək ixtisaslaşma kodunu seçə bilər. Bakalavr ixtisaslaşma kodlarının sayını və ardıcıllığını istədiyi kimi seçib ərizəsini təsdiq edir. Seçilmiş ixtisaslaşmaların ərizə formasında göstərilən ardıcıllığı müsabiqə zamanı hüquqi əsas kimi qəbul olunur və bakalavr topladığı bala əsasən müsabiqədən keçdiyi ixtisaslaşmaların birincisinə yerləşdirilir. Dövlət hesabına magistraturada təhsil almış magistrlər dövlət sifarişi ilə qəbul aparılan yerləri seçə bilməzlər. Əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər, qüvvədə olan qanunvericilikdə və dövlətlərarası razılaşmalarda digər hallar nəzərdə tutulmayıbsa, dövlət sifarişi ilə qəbul aparılan yerləri seçə bilməzlər.

Nigeriyanın Kanoe vilayətində kolera epidemiyası səbəbiylə bir həftə ərzində 11 nəfər həyatını itirib. Psixoloq.az Qafqazinfo.az-a istinadən xəbər verir ki, Nigeriya Xəstəliklər Nəzarət Mərkəzi (NCDC) 5 gündə epidemiyaya yoluxan 100-dən çox adamın qeydə alındığını açıqlayıb. 47 nəfər xəstəxanalarda yerləşdirilib. Məlumata görə, son iki ay ərziydə ölkədə qeydə alınan 493 xəstədən 67-si dünyasını dəyişib.

Anar repi ilk dəfə Azərbaycanda səndən eşitdik. Sonra rep və estrada musiqisini birlikdə yenə sən bəstələdin. Çoxları onunla duet oxuma desə də, mən çox bəyəndim və səninlə birlikdə bir neçə musiqi ifa etdim”. Psixoloq.az xəbər verir ki, bu sözləri Xalq artisti Brilliant Dadaşova mərhum reper Anar Nağılbaz haqqında sosial şəbəkədə yazıb. Anar Nağılbazla “Mən səni sevirəm” və “Gecələr” kimi bir vaxtlar olduqca hit olan mahnılar oxuyan sənətçi reperin çox istedadlı insan olduğunu deyib: “Sən istedadlı insan idin. Başına gələnlər mənə maraqlı deyil. Çünki axmaq insanların iyrənc əməllərinin nəticəsi məni maraqlandıra bilməz. Heyif ki, fitnə-fəsad sənin taleyini və müqəddəratını həll etdi. İnanıram ki, başqasının bədbəxtliyi üçün çalışanlar mütləq ilahi ədalətə tuş gələcəklər”.(publika.az)

2018-ci ilin iyun ayında Bakı şəhəri üzrə məşğulluq xidmətində işsiz hesab edilən vətəndaşların sayı 19 min 274 nəfər təşkil edib.  Psixoloq.az xəbər verir ki, işsizliyə görə müavinət alanların sayı 1208 nəfər, işsizlik üzrə müavinətin hesablanmış orta aylıq məbləği 334,07 manat olub.  Bakı şəhəri üzrə işsizlik statusuna malik olanların 7374 nəfərini qadınlar təşkil edib. İşçi qüvvəsinə olan tələbat iyun ayının axırına şəhər üzrə cəmi 2344 nəfərdir, onlardan 2060 nəfəri fəhlələrdir.   İşləyənlərin sayına gəldikdə isə, hesabat dövründə Bakı şəhəri üzrə muzdlu işçilərin sayı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 13 min 115 nəfər artaraq, 709 min 689 nəfər olub.(oxu.az)