Sağlamlıq

Kaliforniyanın (ABŞ) Berkli Universitetinin alimləri aydınlaşdırıblar ki, yuxu problemi olan insanlar özlərini tənha hiss edir və tez-tez başqa adamlarla əlaqədən qaçırlar. Tədqiqatda iştirak edən 18 gənc normal gecə yuxusu və yuxusuzluqdan sonra müayinədən keçiblər. Hər bir halda sınaqdan keçənlər növbəti gün neytral üz ifadəli insanın kameraya yaxınlaşdığını əks etdirən videoçarx izləyiblər. Könüllülər psixoloji narahatlıq hiss etdikdə videonu dayandıran düyməyə basmalı idilər. Məlum olub ki, insanlar yuxusuz gecədən sonra düyməni normal yuxu yatanlarla müqayisədə daha çox basıblar. Bundan başqa, beyinin müayinəsi də göstərib ki, pis istirahət edənlərdə potensial təhdidlərə cavab verən neyron zənciri işə düşüb. Beyinin sosial qarşılıqlı münasibətləri təmin edən digər hissəsi isə əskinə, daha az aktiv olub. Tədqiqatın ikinci hissəsində mindən çox başqa insan təcrübənin videogörüntülərini izləyiblər. Bu zaman onlar iştirakçıların yuxusuz olduqlarını bilməyiblər. Onların fikrincə, sınaqdan keçənlər ətraf mühitlə əlaqə saxlamaqdan qaçan tənha insanlardır.(oxu.az)

Son zamanlarda "bədənin qida tədarükü” termini geniş yayılıb. Lakin qida tədarükü nədir və necə əməl edilməlidir sualları çox zaman cavabsız qalır. Psixoloq.az publika.az-a istinadən bu sualların cavabını bir neçə istiqamətdə təqdim edir: İnsan bədəninin ehtiyacı olan, ancaq qarşılaya bilmədiyi və ya bəzi ətraf mühit faktorlarından asılı olaraq azalan vitamin və minerallara ehtiyacı vardır. Bu çatışmazlığı aradan qaldırmaq üçün təbiətdə olan vitamin və minerallar işə yarayır. Vücudumuzun ehtiyacı olan vitamin və mineral ehtiyacını qarşılamaq bədənin qida tədarükü adlanır. Bəzi insanlar bu durum üçün dərman vasitələrindən istifadə edir. Ancaq mütəxəssislər dərmanların bir müddət sonra bədən sisteminin iş prinsipini pozduğunu deter və buna görə qida tədarükündə təbii qidalardan yararlanmağı məsləhət görürlər. Bədənin qida tədarükü bu yollarla təmin edilə bilər: 1. Sümüyün sağlamlığını qorumaq üçün bol miqdarda kalsiuma ehtiyac var. Mineral baxımından ən zəngin qida isə süd və süd məhsullarıdır. Bununla yanaşı, yaş irəlilədikcə tez-tez rast gəlinən sümük əriməsi kimi xəstəliklərin qarşısını almaq üçün tərkibində yüksək miqdarda dəmir olan ispanaqdan istifadə edilməlidir. 2. Qocalmanı gecikdirən ən təsirli vasitə E vitaminidir. Təbiətdə E vitamin baxımından ən zəngin qidalar isə kivi, manqo, pomidor və çiy badamdır. Hər gün istifadə edəcəyiniz 10 ədəd badam vücudunuzdakı qocalmağa meyilli hüceyrələri azaldır və gənc hüceyrələrin sayını artırır. 3. Beyin və ürəyin sağlamlığı üçün tərkibində Omeqa-3 kompleksi olan qidalar həftədə ən az iki dəfə yeyilməlidir. Bu baxımdan ən yararlı qida balıq və balıq məhsullarıdır. Balıq həm sinir hüceyrələrini qoruyur, həm də qan dövranını tənzimləyərək damar tıxanıqlığının qarşısını alır. 4. Güclü bir immunitet üçün veta-karoten, anti-oksidant və anti-influmar baxımından zəngin qidalar yeyilməlidir. Buraya qırmızı və bənövşəyi meyvələr: çiyələk, böyürtkən, moruq aiddir. Bundan başqa, daimi və nizamlı yürüş etmək və idmanla məşğul olmaq da vacibdir.

Artıq satışda əncir meyvəsini görməyə başlamışıq. Psixoloq.az məlumat verir ki, əncirin faydalı xüsusiyyətləri olduqca çoxdur. Bəs bu meyvənin faydaları nədir? Kaliumla zəngin olan əncir ürək üçün çox faydalıdır. B qrupu vitaminləri ilə zəngindir. Bu vitaminlər sinir sisteminin normal fəalliyyəti üçün çox vacibdir. Həmçinin B qrupu vitaminləri qanyaratma sisteminin işini tənzimləyir, qanazlığının qarşısını alır, dəri və saçların gözəlliyi üçün vacibdir. Əncir kalium və qidalı liflərlə zəngindir. Bu 2 maddə bağırsaqların fəaliyyətini tənzimləyir, qəbizliyin qarşısını alır. Əncir insan güc və gümrahlıq verir, əhvalı yaxşılaşdırır, stressi azaldır. Əncir nəfəs yollarını yaxşı təmizləyir, bəlgəmgətirici təsirə malikdir. Öskürək və bronxit zamanı süddə bişirilmiş əncir ən tanınmış və effektli təbii vasitədir. 

Kanadanın Makmaster universitetinin alimləri duz üzərində apardıqları təqdiqatın nəticələrini açıqlayıblar. Psixoloq.az xəbər verir ki, nəticələr “The Lancet” jurnalında dərc edilib. Məlum olub ki, gün ərzində 5 qramdan az duz qəbul etmək hipertenziya və onunla bağlı yaranan ürək-damar xəstəlikləri riskini artırmır. Alimlər tədqiqat üçün sidik nümunəsi götürüblər. Bununla da sutkalıq duz istifadəsini qiymətləndiriblər. Eyni zamanda 95 min 767 könüllü şəxsin qan təzyiqi ölçülüb. Təcrübədə iştirak edən insanlar dünyanın 369 yaşayış məntəqəsinin sakinləri olublar və yaşları 30-75 arası dəyişib. Məlum olub ki, gündə 5 qramdan çox duz istifadə edən insanlar qan təzyiqindən əziyyət çəkirlər. Təcrübənin nəticəsinə əsasən, 5 qramdan çox qəbul edilən duzun hər qramı 2.86 millimetr civə sütunu təzyiqi artırır. Eyni zamanda məlum olub ki, həddən artıq az duz qəbul etmək də ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır.(ölkə.az)

Qara bibər paltarların rənginin solmasının qarşısını alır.  Psixoloq.az xəbər verir ki,  bir çay qaşığı qara bibər tünd rəngli paltarlarının bozarmasının qarşısını alır. Qara və qırmızı istiotun faydalarını təqdim edir: Həşəratları uzaqlaşdırır. Evinizdə qarışaq və siçanlar hökmranlıq etməyə çalışırsa, onların olduğu bölgələr bibər səpin. Eynilə, bağda əkdiyiniz çiçək və tərəvəzləriniz də bu yolla zərərli canlılardan qoruya bilərsiniz. Buz kimi ayaqlarınızı heç nə isidə bilmirsinizsə, corabınızın içinə bir qədər qırmızı bibər səpin və geyinin. Qara bibər və təmiz yağın qarışığı dərinizi müxtəlif problemlərdən qoruyur və sızanaqların qarşısını alır. Qara bibər və bala bir qədər su əlavə edib için. Qəbzlik və həmzsizlik kimi problemlərdən xilas ola bilərsiniz. Vücudunuz zərərli maddələrdən təmizlənəcək.

Qarpız qabığının ağ hissəsinin cinsi istəyi artıran xüsusiyyəti var. Psixoloq.az xəbər verir ki, qarpız qabığının ağ hissəsi kişilər üçün reseptlə alınmış dərmanlar qədər faydalıdır. Bu barədə cinsi əlaqə üzrə mütəxəssis məsləhətçiləri bildirib. Belə ki, bu giləmeyvənin ağ hissələrində böyük miqdarda sitrülin maddəsi var. Bu maddə vücuda daxil olduqdan sonra isə cinsi istəyi artıran argenin maddəsinə çevrilir. Argenin damar divarlarında daha çox nitrik-oksidin istehsalını təmin edir.

Müntəzəm olaraq balıq yemək insan ömrünü uzadır. Psixoloq.az xəbər verir ki, bu, Çin alimlərinin 16 ildir davam edən tədqiqatından sonra məlum olub. Alimlər 16 il ərzində 240 min kişi və 180 min qadının qidalanmasına nəzarət edib. Sınaqda iştirak edənlər hər gün bir az balıq əti qəbul edib. Müntəzəm olaraq balıq əti yeyən kişilərdə damar xəstəlikləri 10, qara ciyər xəstəliklərində isə 37% azalma müşahidə edilib. Alimlərin açıqlamasına əsasən, müntəzəm olaraq balıq və Omeqa-3 tərkibli qidaları qəbul etmək xərçəng və tənəffüs yolu xəstəliklərindən yaranan ölüm riskini azaldır.

Orqanizm üçün hər bir mineralın, mikroelementlərin mövcudluğu  çox gərəklidir.Ancaq bunların əksikliyi zamanı yaranan problemlərin əksəriyyətindən bixəbərik.Bəs vücudda sink çatışmazlığı hansı əlamətlərlə üzə çıxır?Psixoloq.az həmin əlamətləri təqdim edir:Yaddaş, diqqət yayqınlığı İştahın olmaması Yuxusuzluq Tez-tez qrip olmaq, virus və göbələklər – herpes, stomatit Dəri quruması, qırışlar, çatlar, səpkilər, qabıqlanma, göyərmələr, sıyrıntılar- istənilən zədə gec sağalır Qırılan saçlar Kişilərdə potensiya problemi, cinsi zəiflik Yorğunluq, basqı, əzginlik, iş qabiliyyətinin azalması Qeyd edək ki, insan sutkalıq olaraq 11 mq sink qəbul etməlidir.

Dar alt paltarları kişilər üçün təhlükəlidir. Psixoloq.az xəbər verir ki, bu, həkimlərin araşdırması zamanı məlum olub. Belə ki, dar alt paltarı kişilərin cinsiyyət orqanına mənfi təsir göstərir və spermanın keyfiyyətini azaldır. Müşahidələr göstərir ki, Qərb ölkələrində cütlüklərin 10-15%-i cütlüklərdən birinin sonsuz olması səbəbindən övlad sahibi ola bilmir. Sonsuzluğun bioloji səbəbləri hüceyrə və spermatazoid istehsalını idarə edən genetik mexanizmlərin az tədqiq edildiyi üçün bir çox hallarda naməlum qalır. Araşdırmalar zamanı məlum olub ki, adi alt paltarı geyinən kişilərin sperması dar tuman geyinənlərə nisbətən daha keyfiyyətlidir. Bu əlaqəni anlamağa çalışan alimlər kişilərin cinsiyyət orqanı üzərində də araşdırma aparıblar. Məlum olub ki, dar alt paltarı geyinənlərdə “FSH” qadın hormonu daha çox ifraz olunur.

Tərkibində C vitamini, fosfat, potasium və bir çox mineral olan çuğundurun orqanizmə faydaları çoxdur. Psixoloq.az xəbər verir ki, çuğundur yüksək qan təzyiqini aşağı salır və xərçəngə qarşı mübarizədə çox effektivdir. Çuğundur suyu qan təzyiqini stabilləşdirir. Amma ifrat dərəcədə istifadə etmək də ziyandır. Çünki 136 qramlıq çuğundurun tərkibində 106 qram soda var.  Eyni zamanda 136 qram çuğundurun tərkibində 9 qram şəkər var. Bu səbəbdən diabet xəstələri çuğundur suyunu çox içməməlidirlər. Diabet xəstələri həftədə 2-3 dəfə 1 çuğundur qəbul edə bilər. Yüksək qan təzyiqi olanlar isə gündə bir stəkan çuğundur suyu içə bilər. İmmuniteti gücləndirir İmmunitet sisteminin hüceyrələrinə C vitamini vacibdir. İnfeksiya və stress zamanı C vitamini faydalıdır. C vitamini isə çuğundurun tərkibində çoxdur. Yaşlandıqca beyinə gedən qan dövranı yavaşlayır. Beyin hüceyrərlərinin qanla zəif təmin edilməsi isə “Alzheimer” xəstəliyi ilə əlaqədardır. Çuğundurun tərkibindəki nitratin orqanizmdə nitrik oksidə çevrilir. Bu isə beyinin qanla qidalanmasını təmin edir. Nitrat turşusu orqanizmdəki damarları genişləndirir, qan dövranını yaxşılaşdırır və qan təzyiqini aşağı salır. Qan təzyiqinin yüksək olması infarkt, xroniki ürək çatışmazlığı və böyrək xəstəliklərinə səbəb olur. Çuğundura rəng verən betalain eyni zamanda yüksək miqdarda antioksidant xüsusiyyətinə malikdir. Orqanizmimiz hər gün kənardan gələn və ya özündə yaranan sərbəst radikallardan ürək çatışmazlığına qədər bir çox xəstəliyə səbəb ola biləcək zərərli maddələrə məruz qalır. Betalain isə qan plazmasında olan və ürək xəstəliklərinə səbəb olan homosistein səviyyəsini də azaldır və ürək xəstəliklərindən qoruyur. Çuğundur eyni zamanda bağırsaqları da qoruyur, bağırsaq fəaliyyətini normallaşdırır, qəbz problemini aradan qaldırır.(ölkə.az)

Diş əti qanamaları bir çox insanın çəkdiyi problemdir.  Psixoloq.az xəbər verir ki, buna diş daşları, yod əksikliyi, damaq xəstəlikləri və s kimi amillər səbəb ola bilər. Yeni aparılan araşdırma nəticələri isə bu problemin qarşısını nisbətən ala bilər. Belə ki, gündə 60 milliqramdan az C vitamini istifadə edənlərin, gündə 180 milliqram C vitamini istifadə edənlərə nisbətdə diş əti iltihabına və qanamalarına məruz qalma ehtimalı daha yüksəkdir. Bu səbəbdən diş qanamalarını azaltmaq üçün gündə əlavə olaraq C vitamini tərkibli limon, portağal və s yeməklə canınızla bərabər dişinizi də qoruya bilərsiniz.

"30 yaşdan sonra ana olacaq qadınların süd vəzi xərçənginə tutulma ehtimalı daha çoxdur". Psixoloq.az xəbər verir ki, bunu trend-ə açıqlamasında Azərbaycan Tibb Universitetinin (ATU) Onkoloji Klinikasının baş həkimi Nəsimi Qasımov deyib. "Misal üçün 20 yaşında ailə quran qadının süd vəzi xərçənginə tutulması 30 yaşlı qadından 10% daha aşağıdır. Beləliklə xərçəng xəstəliyinə tutulma ehtimalı hər artan 10 ilə 10% çoxalır. İndiki dövdə qadınlarımız karyera fikirləşir, ailə həyatı arxa plana keçib. Ancaq onlar bilməlidirlər ki, gec ailə həyatı qurmaq və ana olmaq onların həyatını təhlükəyə atır". Qeyd edək ki, 1996-cı ilin statistikasına görə Azərbaycanda bir ildə 750 qadın süd vəzi xərçənginə yoluxub, ötən il isə bu rəqəm 2 minə çatıb.