İşdən evə gedərkən kibrit qutusu boyda avtobusun yaxınlaşdığını görürsünüz. Avtobus yaxınlaşsa da ölçüsü böyümür. Dinozavr böyüklüyündə bir sərçə pəncərənin şüşəsinə çırpılır, ağaclar göy üzünə göydələnlərdən daha yaxındır. Yuxuda deyilsinizsə, bu, "Alisa Möcüzələr Ölkəsində" sindromunun (AİWS) göstəriciləridir. Psixoloq.az xəbər verir ki, "Alisa Möcüzələr Ölkəsində" sindromlu xəstələrdə cisimləri olduğundan böyük və ya kiçik görmək kimi problemlərə rast gəlinir. Problem görmədə deyil, alqılamadadır. Bəs əlamətləri nədir? — Hərəkətlərdə assimetriya — Görmə, məsafə, zaman alqısında pozulmalar — Toxunma hissində pozulmalar (sərt əşyaya toxunub yumşaq kimi hiss etmək) — Səs alqısında pozulmalar (təbiətin səslərini daha güclü eşitmək) — Karlik hallüsinasiyalar Bu kimi əlamətləri bəzən sağlam insan da yuxusuz və yorğun vaxtlarında özündə hiss edə bilər. Bəziləri «Alisa Möcüzələr Ölkəsində» kitabının müəllifi Luis Carrol-un da AİWS-dan əziyyət çəkdiyini iddia edirlər. Dəlil olaraq, əsərdəki «Bir quzğun niyə iş masasına bənzəsin ki?» cümləsini göstərirlər.

Bu metodun ixtiraçısı Prof.Dr.Alfred Tomatis 1920-2001- ci illər arasında yaşamış  bir qulaq, burun, boğaz həkimi və səs alimidir. Tomatis eyni zamanda Antropoloji və Psixoloji sahələrində ixtisaslaşıb. Fransada ixtisası olan karlıq üzrə çalışmalar həyata keçirərək məşhur müğənnilərə  uzun illər şəxsi məsləhətçilik edib.  Tomatis metodu sağ və sol qulağın balanslı işləməsini və yaxşı səs analizini apara bilməsini həyata keçirir. Metodun başqa bir məqsədində isə sağ qulağın daha təzyiqli olması  hədəflənir. Sağ qulaq sol beyinə gedən ən qısa və ən tez yoldur. Sol beyin analitikdir və məntiqlə idarə olunur. Sol qulaq sağ beyinə gedən yol isə daha emosional , yaradıcı, sosiallığı çox yüksək , empati quran şəxsləri təmsil edir. Şagird(öyrənən) yaxşı eşitdiyi  və eşitdiyini doğru analiz edəbildiyi müddətcə dərslərini dinləməkdən zövq alır, diqqətini və əsasəndə seçici diqqətini artırır, özünə olan güvəni yerinə gəlir, beləliklə də qabiliyyəti yüksəlir.  Bundan başqa əlaqə qurmaq qabiliyyəti qüvvətlənir, nitqində axıcılıq yaranır, sosiallaşması artır, stress və narahatlığı azalır(əsasən öyrənənlərin daha sıx yaşadığı imtahan həyəcanı,narahatlığı və stressi), oxuma və oxuduğunu anlama  və yazma bacarıqları qüvvətlənir, motor bacarıqlarında problem varsa onları aradan qaldırır, akademik bacarıqları artırır, hiperaktivlik problemlərini  və planlama təşkilatçılıq pozuntularını, autizm, depressiya, sinir kimi duyğu və davranış problemlərində də gözlə görüləbiləcək bir dəyişiklik yaradır.Tomatisə görə qulaq  sadəcə bir dinləmə, eşitmə orqanı deyil, eyni  zamanda koordinasya  mərkəzi (vestibulyar sistem) , beynin ən önəmli enerji qaynağı ve sinir sistemimizə açılan bir qapıdır. Səsin, qulaqlıq  vasitəsi  ilə  həm sümük  həm də sinxron olaraq  havadan qulağa gəlməsini təmin edir,  daha diqqətli  bir dinləmə və bu səbəbdən  daha təmiz nitqi təmin edən bir alternativ metoddur Qulaqlar  daha az eşitməyə başlayanda  lazımi səsləri qulağa tam olaraq çatdıra bilmədiyində beyində əksik və ya yanlış qəbuletmələr ola bilər. Bunun nəticəsində yorğunluqdan depressiyaya,öyrənmə çətinliyindən əlaqə   pozulmasına, diqqət əksikliyi sindromundan qulaq küyünə qədər bir çox problemə səbəb olur. Bəzən isə eşidirik ancaq dinləmirik.Qulağa düzgün tezliklərlə düzgün səslər yönləndirildiyində isə tam əksinə olaraq bir sıra xəstəliklərin sağalmasına şərait yaranır. Tomatis metodu da tam bu nöqtədə hərəkətə keçir. Tomatis metodu autizmdən öyrənmə çətinliyinə, depressiyadan diqqət pozuntusuna qədər fərqli problemlər üçün yaxşı bir həll yoludur. Bəs dinləmə seansları hansı müddətdə davam edir? Hər bir şəxsə ayrı-ayrılıqda yaşadığı problemə görə dinləmə  proqramı  hazırlanır və qulaqlıq ilə seçilən musiqilər dinlədilir. Şəxsə uyğun hazırlanan dinləmə seansları 14 gün ərzində hər gün  30-120 dəqiqə arası olmaqla davam edir və 4 və ya 6 həftəlik aradan sonra şəxsin ehtiyacına və aparılan testlərin nəticəsinə uyğun olaraq  lazım bilinərsə ikinci  14 günlük proqrama başlanılır. Dinləmə müalicəsində necə musiqilər dinlətdirilir? Xüsusi seçilmiş musiqilər şəxsin ehtiyacına və problemlərinə görə təyin olunur və qulaqlıq vasitəsilə dinlətdirilir. Dr.Tomatisə görə qulağın erkən inkişafının səbəbi sinir sisteminin inkişafına enerji təmin etməkdə oynadığı roldur. Məhz bundan faydalanaraq Dr.Tomatis seçilmiş səslərdən istifadə etməyə qərar vermiş və qulağın səsləri ayırdetmə funksiyasının asanlaşdırılması yolunu tapmışdır. 4000 hz ətrafında filtrasiya xidməti sayəsində beyin özünü müəyyən sahələrin akustik analizinə yönləndirir. Musiqilərdə əsasən tezlikləri və şiddətləri dəyişdirilmiş Mozart musiqiləri istifadə edilir. Tomatis metodundan hansı vəziyyətlərdə faydalanılır? Uşaqlar üçün istifadə sahələri: Aksiyete(narahatlıq,qorxu,gərginlik,sıxıntı halı) İmtahan stressi və narahatlığı Diqqət əksikliyi hiperaktivlik pozuntusu(DDHP) Danışıq və ifadəetmə bacarıqlarının gücləndirilməsi Kəkələmə və nitqdə ləngimə Konsentrasiya əksikliyi Özünə inam əksikliyi Öyrənmədə çətinlik Disleksiya Çox rastlanan inkişaf pozuntusu Fiziki qüsurlu(Daun,serebral iflic) Autizm Disqrafiya Asperger sindromu Yetkinlər üçün istifadə sahələri Stress İmtahan narahatlığı Depressiya  Effektiv emosional pozuntu Yorğunluq,enerjisizlik Yuxu problemləri Təşkilati pozulmalar Özünə inam əksikliyi Psixo-somatik xəstəliklər(Migren,panik atak və s.) Konsentrasiya əksikliyi Səs və musiqi duyumunun inkişafı Elaqə və ifadə etmə zəifliyi Diqqət əksikliyi Ana namizədləri üçün istifadə olunan sahələr Rahatlama Stressdən qorunma  Doğuş qorxusu və narahatlığı Əmizdirmə çətinlikləri Qorxuları azaltma  Körpə ilə daha yaxşı əlaqəyə girmə Yuxu keyfiyyətinin artması Körpənin həyata uyğunlaşma müddətini qısaltmaq.

“Yaş böhranları” psixi funksiyaların davranış  modellerinin, köhnə artıq ömrünü  yaşamış münasibətlərin dağılması  və yenilərinin formalaşmasının sürətlə inkişaf etdiyi bir dövrdür. Sabit dövrdə hiss olunmayan, yavaş-yavaş baş verən  dəyişiklik, böhran dövründə uşağın şəxsiyyətində sıçrayışa bənzər dəyişikliklərlə, sınmalarla əvəz olunur. Təkcə ayrı-ayrı hisslər deyil, o bütövlüklə dəyişir.Böhran dövründə uşaqda nə baş verdiyini anlamaq çox vacibdir. Yaxınlarının onu başa düşməsi və dəstəyi böhranların daha sakit keçməsinə kömək edir. 1 yaşın böhranı - bu böhran körpəlikdən erkən uşaqlığa keçid mərhələsidir. Uşaq aktiv olaraq iməkləməyə, yeriməyə, ətraf aləmi öyrənməyə başlayır. Nəzərə alınmalıdır ki, bu dövrdə uşağın hər istəyinin həyata keçməməsi,öz valideynlərindən və digərlərindən tez-tez “olmaz” kəlməsini eşitməsi güclü emosional reaksiyanın, etirazın yaranmasına səbəb ola bilər. Böhran dövrlərində belə neqativ halların qarşısının alınması üçün həmin müddətdə valideynin vəzifəsi  uşağa biraz müstəqillik vermək,daha səbrli olmaq,ən əsası isə dözüm nümayiş etdirməkdən ,bugün nəyə isə “olar” deyib,icazə verdiyinə sabah “olmaz” deyib ,qadağa qoymaq kimi halları aradan qaldırmaqdan ibarət olmalıdır. Əsas yenilik uşaq “nitqi”, başqa sözlə, avtonom  nitqdir. Həmin  nitq öz səslənməsi, mənası ilə böyüklərin nitqindən fərqlənir və çox vaxt uşaqla birlikdə yaşayanlar üçün aydın olur. 3 yaşın böhranı - uşağın həyatının ən çətin və dönüş anı hesab olunur.Bu isə uşağın yaş müstəqilliyi və aktivliyi ilə bağlıdır.Bu dövrdə də hər şey valideynin səbrindən və tez uyğunlaşmasından asılıdır. Əgər uşaqla münasibət qurmaq mümkün olmursa , onun təşəbbüsü böyüklərin rəğbətini qazanmırsa, tələb etdiyi  müstəqilliyə nail ola bilmirsə, bu zaman böhran göstərciləri meydana çıxır.Neqativizm - böyüklərin onlardan istədiklərini etmirlər.İnadkarlıq - bu uşaq nəyi isə həddən artıq çox istəyir demək deyil, sadəcə olaraq, o , böyük adamın onun fikri ilə hesablaşmasını istəyir.Höcətlik - bu, erkən uşaqlıqda qurulmuş bütün münasibətlər sisteminə, ailədə qəbul olunmuş tərbiyə normalarına qarşı yönəlib.Uşağın müstəqil davranmağı öyrənməsi, əşyalarla manipulyasiya  etməyi bacarması, həmçinin nitqə yiyələnərək aktiv danışmağa başlaması və ona deyilənləri başa düşməsi 3 yaş böhranının nəticəsidir. Bu yaş dövründə böyüklərin dəstəyi çox vacibdir. Uşaqların bu dövrdə tənqidə kəskin reaksiya verdiklərini nəzərə alaraq onları nailiyyətlərinə görə tərifləmək, həmçinin nöqsanlarını çox yumşaq şəkildə nəzərlərinə çatdırmaq lazımdır. 

Loqopediya - nitq inkişafı zamanı əmələ gələn qüsurların aradan qaldırılması və qarşısının alınması ilə məşğul olan pedaqoji elm sahəsidir. Nitq, insana məxsus olan ali psixi funksiyadır. O, uşağın bütün psixi həyatında mühüm rol oynayaraq onda əsas idrak proseslərinin formalaşmasına şərait yaradır. Sözsüz ki, uşağın nitq inkişafında baş verən pozğunluq, onun bütün psixi proseslərinin formalaşmasına çox böyük mənfi təsir göstərə bilər. Bu pozulmalar nəticəsində ətraf mühitdə ünsiyyət yaratmaq çətinliyi ilə yanaşı, idrak proseslərinin düzgün formalaşmaması, bilik, bacarıq və vərdişlərinin qavranılmasında ciddi qüsurlar əmələ gəlir. Bütün bunlar da uşağı ən vacib vasitədən – özünütəsirlənmədən məhrum edir, onda davranış dəyişmələri, neqativizm, inamsızlıq yaradır. Nitq qüsurlarının aradan qaldırılması və  qarşısının alınması şəxsiyyətin harmonik inkişafına kömək edərək, bilikləri qazanmaq üçün mövcud maneələri aradan qaldırır. Buna görə də loqopediya defektologiyanın bir sahəsi olub eyni zamanda ümumpedaqoji vəzifələrin həyata keçməsinə kömək edir. Nitq inkişafı qüsurları anlayışı təkcə şifahi nitqlə məhdudlaşmayıb, onun yazılı formasına da aid edilir. Bu sahə nitqdə baş verən dəyişmələri onun yaşla əlaqədar dəyişmələrindən fərqləndirir. Belə ki, müəyyən yaşa qədər səslərin səhv tələffüzü, lüğətin azlığı, cümlənin düzgün qurulmaması, dilə yiyələnmə prosesində normal sayılaraq fizioloji hadisə kimi qiymətləndirilir. Bu hadisəni nitq inkişafının patologiyası ilə qarışdırmaq olmaz. Loqopediyanın əsas vəzifəsi nitqi qüsurlu uşaqların xüsusi təlim – tərbiyə qanunauyğunluqlarını təqdim etməkdir. Bu məqsədlə nitq qüsurlarının yaranması və səbəbləri, xarakter və strukturu açıqlanmalıdır. Əldə edilən nəticələrdən isə nitq qüsurlarının müxtəlif formalarını elmi şəkildə əsaslandırılmış vasitə və üsullarla aradan qaldırmaq yolları işləyib hazırlamaq üçün istifadə edilir. Və son olaraq isə çox geniş bir sahəni əhatə edən loqopediyanın məktəbəqədər, məktəb və yaşlılar loqopediyası hissələrindən ibarət olduğunu bildirməliyik. Bu isə bizdə bu sahənin nəinki məktəbəqədər və məktəb yaşlı uşaqlarda korreksiyanın aparılması o cümlədən də, yaşlılarda hər hansı parezlərdən və ya əməliyyat zamanı səs tellərinin zədələnməsindən əmələ gələn nitq pozulmalarını aradan qaldırdığı fikrini əsaslandırır.

Hər kəs bir növ şokolad növü seçir. Bəzi mütəxəssislərə görə, şokoladın şəkli (kvadrat, yumru, üçbucaq), növü (ağ, südlü, bitter) və qablaşdırmanın atılma tərzindən (qırışdıraraq, ya da qatlayaraq) xarakter təhlili etmək mümkündür. Onları təqdim edirik: Yumru şokolad sevənlər, dost canlısı və insanların daha çox olduğu mühitləri sevən, başqalarını incitməkdən qorxan, hər yerdə sülh şəraitini təmin etməyə çalışan insanlar olduğunu qeyd edirlər. Kvadrat şokolad sevənlər: öz doğruları vardır. Münasibətlərində köhnə fikirli yanaşmalara sahibdirlər. Çox güclü yaddaşları vardır. Üçbucaq şokolad (digər adı tobleron) sevənlər: digər insanların düşüncələrinə məhəl qoymayan və özünə güvənən insanlar. Südlü şokolad sevənlər: saf və keçmişdə yaşayanlar, səssiz, lakin güclü müşahidə qabiliyyətinə malik olanlardır. Ağ şokolad sevənlər: ədalətli, özünü dünyanın mərkəzində düşünən, qərarlarında tez dəyişiklik edən insanlar. Tünd şokolad sevənlər: gələcəyə inamla baxa bilən, sosial və müəyyən işlərdə axtarılan insanlardır.

Adəti qəbizlik günümüzdə qida və həyat rejimindən asılı olaraq çoxumuzun rastlaşdığı problemdir. Bəzən yanaşı xəstəliklər olmasa da qəbizlik özü elə bir sıra xəstəliklərin mənbəyi sayıla bilir. Qəbizlikdən əziyyət çəkən bir çox insanlar öz xəstəliklərindən uzun müddət şikayət etməyə və özlərini diskomfort hiss etməyə bilərlər. Məhz bunun nəticəsidir ki, onlar adəti qəbizliklə əlaqədar olaraq heç vaxt həkimə müraciət etmək barədə düşünmürlər. Lakin onu da unutmaq olmaz ki, adəti qəbizlik zamanı insanın həyat fəaliyyəti nəticəsində yaranmış lazımsız məhsul və şlaklarla orqanizmin autointoksikasiyası baş verir. Qəbizlik zamanı bağırsaqda gedən çürümə prosesləri nəticəsində hətta orqanizmə çox lazım və vacib olan məhsullar da bağırsağın selikli qişasında aşınmaya səbəb olur. Bunun da nəticəsi olaraq bağırsaq mikroflorasında balans pozulur, disbakterioz inkişaf edir. Hətta gündəlik defekasiya aktının zəifləməsi özünü izahı olmayan baş ağrıları, bozumtul-torpaq rəngli bənizin olması, ürək-damar sistemi ilə əlaqəsi olmayan təngnəfəslik, səbəbsiz yorğunluq, zəiflik, yuxuculluq və sevimli yeməklərə qarşı marağın azalması büruzə verir. Nəcisin qeyri-müntəzəmliyi, konsistensiyasının, rənginin dəyişməsi, iyinin kəskin olması artıq bağırsaq fəaliyyətində ciddi dəyişikliklərdən xəbər verir. Tənbəl mədə-bağırsaq sistemi elə uşaqlıqdan formalaşmağa başlayır. Belə ki, yemək süfrəsi arxasında uzun müddət əyləşən və yeməyə gec başlayan uşağın mədə-bağırsaq sistemi ləng işləməyə alışır. Normada hər qida qəbuluna 15 dəqiqədən çox vaxt ayrılmamalıdır.Adəti qəbizlik zamanı istifadə edilən bəzi xalq təbabəti üsulları. 1-2 ədəd alma sürtgəcdən keçirilir, üzərinə 1/3 stəkan süd və 1/2 çay qaşığı bal əlavə edilib qarışdırılır. Bir neçə ay müddətinə səhərlər yemək lazımdır. Xüsusilə ahıl yaşlı insanlara məsləhətdirEmallı qazana 0.5-0.8 litr turşumuş süd (kefir) tökülüb isti su hamamına qoyulur və kəsmik konsistensiyası alınanadək saxlanılır. Daha sonra isə içərisinə xırdalanmış tərəvəzlər, təzə və ya qurudulmuş bitkilər əlavə edilir: 5-10 ədəd soğan və sarımsaq, kələm, gicitkən, cəfəri, kərəviz, bağayarpağı, nanə, çuğundur budaqları, qırmızı turp. Daha 5 dəqiqə saxlanılır və südün zərdab hissəsi süzülür, səhərlər acqarına 1 stəkan içilir. Sadə üsul. Bir litrlik bankaya 0.5 litr turşumuş süd (kefir) əlavə edilir. Daha sonra isə yuxarıda sadalanan xırdalanmış tərəvəzlər, təzə və ya qurudulmuş bitkilər bura əlavə edilir. Bankaya qaynar su üzə çıxana qədər əlavə edilir. 5-10 dəqiqədən sonra isə üzə çıxan mayenin üst qatı içilir. Daha sonra yenidən 300 qr qaynar su əlavə edilir və qarışdırılır. Qarışdırıldıqdan sonra süzülür, alınmış süd zərdabı içilir, lakin yerdə qalan süzüntü kütləsi qida qəbulu zamanı yeməkarası yeyilir.Qəbizliyin yarma kəpəyi ilə müalicəsi. I sikl – 10-12 gün. 1 çay qaşığı kəpəyin üzərinə 1/3 stəkan qaynar su əlavə edilir. Soyudulub süzüldükdən sonra yerdə qalan yumşaq kütlə 3 yerə bölünərək gündə 3 dəfə - səhər, günorta və axşam yeməkarası qəbul edilir.II sikl – 2 həftə. 2 xörək qaşığı kəpəyin üzərinə 1/2 stəkan qaynar su əlavə edilib soyuduqdan sonra süzülür. Alınmış yumşaq kütlə 3 yerə bölünərək gündə 3 dəfə - səhər, günorta və axşam yeməkarası qəbul edilir.III sikl – 2 ay. Gündə 2-3 dəfə yemək zamanı 2 çay qaşığı quru kəpək qəbul edilir.Bu üsulların tətbiq edilməsinə olan əks göstəriş: Həzm traktının istənilən şöbəsində olan iltihabi proses. Bu vəziyyətlərdə yaxşı olar ki, kobud üyüdülmüş undan hazırlanan çörək yeyilsin. Müəllif: Fitoterapevt Elnur Rəhimov

Qüds sindromu - qərbdə Yerusəlim adı ilə tanınan bu problem, eyniadlı şəhəri ziyarət edən turistlər arasında yayıldığı üçün məhz belə adlandırılmışdır. Dini psixozla müşahidə olunan sindrom ilk dəfə 1930-cu illərdə yəhudi psixiatr Heinz Herman tərəfindən elmə gətirilib. Sindromun yaranma səbəbi Qüdsü ziyrət edən turistlərin, şəhərin dini aurasından, mistikasından təsirllənməsidir. Qüds hər 3 din üçün müqəddəs yer olduğu üçün elə ən çox bu dinlərin nümayəndələri arasında müşahidə olunur. Əlamətləri bunlardır:- dini məzmunlu sayıqlamalar- ağ paltar geyinmə- saçı, saqqalı, dırnağı tez-tez səliqəyə salma- tez-tez yuyunma- moizələr oxumaEyni zamanda sindromun yaşanma forması 3 cürdür:I. Özünü müqəddəs bir xilasedici, peyğəmbər kimi görmə. Məs: Hz.İsa, Hz.Musa və b. Ən çox Hz.İsa olduğunu, yenidən zühur etdiyini deyənlər qeydə alınıb.II. Ziyarət edərək özlərinin günahlardan arınaraq təmizləndiyini, batininin nurlanaraq aydınlandığını, kamil bir şəxs olduğunu düşünərək insanlara hidayət olunmaqda kömək etmək istəyənlər.III. Hər hansı bir cərəyanın, məzhəbin nümayəndəsi olub, onun inkişafına, yayılmasına, tanınmasına həyatını sərf edəcəyini düşünənlər.Sindrom həm psixoloji travması olanlarda, həm də sağlam insanlar arasında da görülüb. Hər il buranı ziyarət edən turistlərin miimum 50-də bu hal yaşanır. Təsir müddəti şəhəri tərk etdikdən 1 həftə, maksimum 10 gün ərzində davam edir.Təkcə 1980-1993-cü illər ərzində 1200-yə yaxın insanda bu sindromun yaşandığı qeyd olunur.Bu halın bir digər oxşarları bu və ya digər dərəcədə Məkkə, Kərbəla, Nəcəf, Məşhəd, Roma və s. kimi dini mərkəzli şəhərlərdə də yaşanır.

Avqustun 29-da Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Mülayim cənub-şərq küləyi əsəcək. Bu barədə oxu.az-a Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Departamentindən məlumat verilib.  Havanın temperaturunun Abşeron yarımadasında gecə 21-24, gündüz 28-33, Bakıda gecə 22-24, gündüz 30-32 dərəcə isti olacağı gözlənilir. Atmosfer təzyiqi norma daxilində 760 mm civə sütunu, nisbi rütubət gecə 65-75, gündüz 45-50 faiz təşkil edəcək. Sabah Abşeron çimərliklərində şimal çimərliklərində (Sumqayıt, Novxanı, Pirşağı, Nardaran, Bilgəh, Zaqulba) dəniz suyunun temperaturu 24-25, cənub çimərliklərində (Türkan, Hövsan, Sahil, Şıx) isə 25-26 dərəcə isti təşkil edəcək. Mülayim cənub-şərq küləyi əsəcək. Azərbaycanın rayonlarında hava şəraitinin əsasən yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Səhər bəzi dağlıq ərazilərdə duman olacaq. Şərq küləyi əsəcək. Havanın temperaturu gecə 19-24, gündüz 33-37, dağlarda gecə 12-17, gündüz 20-25 dərəcə isti təşkil edəcək.

Ördek ve qaz balalarında (Baby duck syndrome) bele bir xüsusiyyet var ki, doğulan kimi hərəkət edən nəyise ve ya kimisə görsələr ( top, it, toyuq, adam və s.) anası hesab edirlər ve dalınca düşürlər. Beləcə də bəzi adamlar var ki, müəyyən bir sahədə, mövzuda ilk nəyə rast düşürlərsə onun ən üstün, ən ideal, ən düzgün olduğunu hesab edirlər. Və yeniliyi qəbul etməkdə çətinlik çəkirlər. Tez-tez mübahisə edirlər və  öz fikirlərini aksioma hesab edərəkdən hərkəsə yeritmək istəyirlər.Bu sindromu (Baby duck syndrome) xəstəlik adlandırmaq düz olmaz. Daha çox qeyri düzgün formalaşan düşüncə tərzidi. Bəs bundan nece can qutarmaq olar? İnsan özünə qarşı biraz kritik yanaşmalıdir, analiz etməlidir, məsələn: niyə mən başqa cür deyil məhz belə düşünürəm? Digər insanların fikirləri ilə maraqlanmalıdır; bu mövzuda məqalələr, kitablar oxumalıdı. Başqa sözlə son qərarı ilk gördüyünlə deyil, bir neçə mənbədən aldığın informasiyaya görə verməlisən

Son dövrlərdə insanların telefon zəngini hallüsinasiya şəklində eşitməsi problemləri onları ciddi şəkildə narahat etdiyindən Avstraliyalı alimlər bu istiqamətdə tədqiqat aparmağı qarşıya məqsəd şəklində qoymuş və bu situasiyanı tədqiq etməyə başlamışlar. Aydın olmuşdur ki, şəxsi əşyalardan, eləcə də telefon və onun zənglərindən asılı olan şəxslər əsasən neyro-psixoloji problemləri olan və dərin nevroz və stress yaşayan insanlarda rast gəlinir. Onlar olduqca həssas bir sinir gərginliyinə sahib olurlar ki, bu da adi həyati proseslərdə ən sadə halda narahatlıqla büruzə edir.Vacib bir zəng gözləyən insanlar onları qəbul etdikdən sonra belə təəssüratlar izsiz ötüşmür. Fantom zəng sindromu istiqamətində tədqiqat aparan Sidney Universitetinin Psixologiya İnstitutunun tələbələri 300 nəfəri dərindən incələmişlər. Məlum olmuşdur ki, onu əmələ gətirən ən birincili səbəb vacib zənglərin gözlənilməsidir. 65% hallarda insanlar narahatlıq doğuran zəngləri gözləyir və hətta onları cavablaya bilməyəcəklərindən dolayı narahatlıq keçirirlər. Bu telefon vasitəsilə baş tutan dialoq bitdikdən sonra belə şəxslər onların yenidən gələcəyi gərginliyi ilə tez-tez və narahatlıq içində telefonları gələ biləcək zənglərdən dolayı yoxlayırlar. Bu vəziyyətdə onlarda adi kiçik bir vibrasiyadan belə aktivləşən sinir ucları beyinə bu reaksiyanı telefon zəngi xarakterində ötürdüyündən məhz verilən cavab da telefona istiqamətlənmiş olur. Təəssüflə bildirilir ki, 40% halda bu izsiz ötüşmür. 87% sorğuda iştirak edənlər isə bu psixoloji anomaliyanın onları həftədə bir neçə dəfə narahat etdiyini bilririrlər. Digər 13% isə “yalançı zənglər” seriyasının gün ərzində bir neçə dəfə təkrarlanmasından şikayətləniblər.Fantom zənglər sindromu sinir gərginliyinin nəticəsidir. O ciddi sinir sistemi pozğunluğu ilə nəticələnə biləcək xəstəliklərin xəbərdarçısıdır. Əgər ilkin əlamətlərin meydana çıxmasından 5-7 gün ərzində aradan izsiz ötüşmürsə mütləq mütəxəssis ilə məsləhətləşməli olduğu bildirilir.

3 yaş uşaqlar üçün kritik bir dövr olduğu üçün davranışlarındakı dəyişikliklər normaldır. Bu dövrdə uşağın özünü təsdiqləmə istəyi artır. Hər mühitdə,hər hadisədə var olduğunu, önəmli olduğunu hissetmək istəyir. Eyni zamanda uşağın dost çevrəsinə olan marağı da artır. 0-6 yaş aralığında uşaqlarda özgüvən duyğusu formalaşır. Əgər uşaq özünü güvənsiz hiss edərsə, lazımı qədər sosiallaşmazsa və ya sevildiyini hiss etməzsə üç yaş sindromuna girər.3 yaş sindromundakı uşaq çox inadçı olabilər. Siz nə desəniz də əksini etmək istəyər. Çünki özünü sizə və cevrəsinə isbat etməyə çalışar. Məs: yeməyi özü yemək istəyər, paltarlarını özü geymək istəyər və.s. Bunların hər biri uşağın sərbəst olmaq istəyindən irəli gəlir. Çünki artıq " MƏN” olma dövründə. Özünün maraqları və zövqləri var. Əgər ona dəyər verilmədiyini hiss edərlərsə, yada istəkləri qarşılanmazsa ağlama krizlərinə girirlər. Buna görə də 3 yaş sindromunda ağlama krizləri tez- tez görülür.3 yaş sindromunu normal keçmək üçün:- Uşağa daha çox sevgi göstərin( qucaqlayın, tez- tez səni sevirəm deyin)- Balaca da olsa ona məsuliyyətlər verin( paltarları ayırmaqda, oyuncaqları toplamaqda kömək etsin)- Ailəlikcə birlikdə yemək yemək, birlikdə gəzintiyə çıxmaq- Sosiallaşması üçün uşaq çox olan mühitlərə aparın.- Göz kontaktı quraraq danışın.- Müsbət davranışları tərifləyin ki, o davranışların davamlı olması üçün motivasiya olsun.- Əşyalarını paylaşmaq istəməzlər. Bunun üçün onu məcbur etməyin- Qatı rejim qoymaq olmaz- " YOX” deməyi də öyrənməlisiz. Lazım gələrsə kəskin şəkildə yox deyin.Amma bu zaman ata və ananın tutumu eyni olmalıdır. Eyni zamanda bir gün yox deyilənə, sabahkı gün hə demək də olmaz.3 yaş sindromu nə zaman bitər?Konkret bir zamanı yoxdur. Çünki hər uşağın bu sindromu keçmə dövrü fərqlidir. Edilməsi gərəkən sadəcə səbrli olmaq və bu dövrü travmasız,normal keçirməkdi

Yırtıqlar, cərrahi xəstəliklər arasında özünəməxsus bir yer tutur. Psixoloq.az xəbər verir ki,qarın yırtığı adi halda həyat üçün təhlükə ərz etməsədə, ağırlaşdığı zaman ölüm riskini artıran patologiyalardandır. Bəs yırtıq nədir? Mövzu ilə bağlı Psixoloq.az-a açıqlama verən ümumi və transplant cərrah Bəhruz Səlimov bildirib ki, yırtıq qarın boşluğunda yerləşən orqanların dəri altına çıxmasıdır. Onun sözlərinə görə, rast gəlmə tezliyi ən yüksək olan qasıq yırtığı qadınlarla nisbətən kişilərdə daha çox rast gəlinir:  “Qarın yırtıqlarının əməliyyat qərarını ümumi cərrahlar verir. Həm uşaqlar, həm də böyüklərdə rast gəlinir. İlk rast gəlindiyi zaman  planlanmış əməliyyat məsləhətdir. Əgər hansısa ağırlaşması varsa  və ya yırtıq həddən artıq böyükdürsə, bu zaman təcili əməliyyata göstərişdir. Mütləq əməliyyata əsas göstəriş isə boğulmuş yırtıqlardır”. Doktor Bəhruz bəy hazırda istifadə edilən ən son üsullardan bəhs edib. “Dünyanın da qəbul etdiyi yırtıqların xüsusi materialdan olan torlarla plastikasıdır. Bu zaman yırtıqların meydana gəldiyi yırtıq qapıları adalanan nahiyə bərpa edilərək tor implantlar vasitəsi ilə möhkəmləndirilir. Bu həm açıq, həm də qapalı üsulla edilə bilər” , - deyə B.Səlimov qeyd edib. Jurnalistin “Yırtıq nə üçün əmələ gəlir?” sualını isə həkim bu cür cavablandırıb: “İlk növbədə qarın boşluğundan təzyiqin artması  ilə gedən proseslər səbəb olur. Bunlara qəbizlik, öskürmək, həddin artıq artıq çəki, ağır işlərlə məğul olmaq və s daxildir. Bəzi proseslər qarın divarlarının zəfləməsinə səbəb olur. Buna siqaet çəkməyi misal çəkmək olar. Siqaret çəkmək iki mexanizmlə yırtıq riskini artırır. Siqaret kollagen lifləri parçalayan kollagenaza fermentini aktivləşdirərək bütün bədəndə kollagendən əmələ gələn strukturları zəiflədir ki, bunların arasında qarın boşluğunun divarlarıda daxildir. Digər səbəblərdən biri də siqaretin xronik öskürək verməsidir ki, öskürəyin özü də qarın boşluğunda təzyiqin artmasına səbəb olur və bu da ikinci faktor rolunu oynayır”. Qeyd edək ki, ümumi cərrah yırtığın müalicəsinin sadəcə əməliyyat yolu ilə olduğunu açıqlayıb. Əlavə suallar üçün həkimlə bir başa əlaqə yarada bilərsiniz. Tel: 070 -579-88 -33 Şəhanə Quliyeva

Azərbaycanda uzun müddətdir müzakirə edilən "Psixoloji yardım haqqında" qanun layihəsi artıq hazırdır. Psixoloq.az xəbər verir ki, bunu Milli Məclisin Səhiyyə komitəsinin sədr müavini Musa Quliyev Trend-ə bildirib ki, qanun layihəsi Səhiyyə komitəsi tərəfindən hazırlanıb, müzakirələrdən keçib, müxtəlif əlaqədar nazirliklərdən, dövlət komitələrindən müsbət rəylər alınıb, aidiyyəti üzrə qeyri-hökumət təşkilatları, müxtəlif psixoloji mərkəzlərdə çalışan psixoloqlar qanun layihəsi ilə bağlı dinləmələrdə iştirak ediblər, işçi qrupunun tərkibində olublar. Onun sözlərinə görə, qanun layihəsi hazırdır və yəqin ki, Milli Məclisin payız sessiyası zamanı plenar iclasa çıxarılacaq və qəbul olunacaq. Qanun layihəsinin mahiyyətinə toxunan M.Quliyev qeyd edib ki, Azərbaycanda hələ sovet dövründən psixoloji yardım göstərilir: "Sovet dövründən böyük zavodlarda, fabriklərdə psixoloq ştatları olurdu, o cümlədən ali məktəblərdə, orta təhsil müəssisələrində psixoloji yardım göstərilirdi. Bu gün də istər dövlət, istərsə də özəl müəssisələrdə psixoloq xidmətləri var, kifayət qədər özəl psixoloji kabinetlər, psixoloq yardımı mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Ancaq bunların hamısı pərakəndə şəkildə işləyir, psixoloqların peşə tələbləri standartı yoxdur. Bu baxımdan qanun layihəsində kimin psixoloq ola bilməsi, kimin hansı sahədə psixoloji yardım göstərə bilməsi, psixoloji yardımın kriteriyaları və s. məsələlər öz əksini tapıb".

Cinsi istək pozuntuları iki qrupa ayrılır: Hipoaktiv cinsi istək pozğunluğu – Cinsi münasibət üçün istək və cinsi fantaziyaların yoxluğu və ya azlığı deməkdir. Cinsi istəksizlik – Bu zaman partner ilə cinsi təmasdan qaçınılır və ya münasibətə qarşı diksinti yaranır. Psixoloq.az xəbər verir ki, istək problemi yaşayan xəstələr, cinsi qorxular yaşayaraq cinsi arzularını öldürürlər.  Cinsi istək yoxluğu evli cütlüklərdə sıx rastlanılan problemlər sırasında yer alır. Aparılan araşdırmalara görə isə bu problemdən isə qadınlar, kişilərə nisbətən daha çox təsir altına düşürlər. Şəhanə Quliyeva

Alında dərin qırışların erkən yaranması ürək-damar xəstəliklərinin əlaməti ola bilər. Bununla yanaşı ölüm riskinin yüksəldir. Psixoloq.az xəbər verir ki, bu barədə Fransanın Tuluza Universitetinin alimləri müəyyən ediblər. Araşdırmalar zamanı yaşları 32-62 olan 3,2 min sağlam insan iştirak edib. Könüllülər alındakı qırışların sayına uyğun olaraq bölünüblər. Qırışı olmayan şəxslər sıfır bal, çoxlu qırışı olanlar isə üç bal qazanıblar. Araşdırmalar müddətində 233 insan müxtəlif səbəblərdən vəfat ediblər. Onlardan 15,2 faizinin iki və daha çox qırışı, 6,6 faizinin bir qırışı olub.

Azərbaycanın ali təhsil müəssisələrinə qəbul olan abituriyentlərin (I mərhələdən sonra) qeydiyyatı bu gün başa çatır. Dövlət İmtahan Mərkəzindən Bizimyol.info-ya verilən məlumata görə, abituriyentlər bu gün saat 17:00 dək sənədlərini daxil olduqları təhsil müəssisəsinə təqdim etməklə qeydiyyatdan keçməlidirlər. Abituriyentlər tələb olunan sənədlərin siyahısını qəbul olduqları ali təhsil müəssisəsindən öyrənə bilərlər.Abituriyentin təhsil müəssisəsində qeydiyyatdan keçməməsi onun yerləşdirildiyi ixtisas üzrə təhsil almaqdan imtina etməsi kimi qiymətləndirilir. Xatırladaq ki, ali təhsil müəssisələrinin boş qalan plan yerlərinə qəbul olan abituriyentlərin qeydiyyatı isə sentyabrın 3-dək davam edəcək.

Tozun tərkibində mikroskopik canlılar, yəni toz gənələri yaşayır. Bu gənələr allergiya və hətta astmaya səbəb ola bilər. Psixoloq.az xəbər verir ki, yeni araşdırma tozun hamilə qadınlar üçün ciddi ziyanını aşkar edib. Araşdırmalar zamanı aşkar olunub ki, tozlu yerlərdə yaşamaq hamilə qadına və dölün inkişafına çox mənfi təsir edə bilər. Belə ki, toz uşağın beyinin və qalxanvari vəzinin inkişafına mənfi göstərir.

Bütün dünyada 50 yaşdan sonra milyonlarla kişilər prostat vəzinin xoşxassəli hiperplaziyasından əziyyət çəkir. Bu pozulma zamanı prostat vəzi böyüyür, sidik kanalını sıxmağa başlayır ki, kişi sidik ifrazı zamanı əziyyət çəkir, ağrılar olur, gecə saatlarında tez-tez tualetə getməli olur, sidik kisəsi tam boşalmır və s. Adətən bu problem cərrahi yolu ilə həll olunur. Əməliyyat zamanı prostat vəzinin böyümüş toxumaları kəsilir və nəticədə sidik kanalın sıxılması problemi həll olunur. Təbii ki, istənilən cərrahi əməliyyat kimi bu əməliyyatın da müəyyən ağırlaşmalırı, riskləri və əks-göstərişləri mövcuddur. Psixoloq.az xarici KİV-lərə istinadla xəbər verir ki, Böyük Britaniya alimləri prostat vəzini kişiltmək üçün yeni cərrahiyyəsiz üsul təqdim ediblər. Bu üsulun köməyi ilə prostat vəzini 5 dəqiqə ərzində kiçiltmək mümkündür. Yeni üsulun əsasında buxarın təsiri durur. Kişinin sidik kanalına nazik elastik borucuq yeridilir və borucuq vasitəsilə buxar verilir. Buxarın təsirinindən prostatın böyümüş toxumaları ölür və prostat vəzi normal ölçü alır. Alimlər sübut edir ki, bu üsulun riskləri minimaldır və onu yaxın zamanlarda kütləvi şəkildə tətbiq etmək mümkün olacaq.(Saglamolun.az)

İranın cənub-şərq əyalətini əhatə edən toz fırtınasının Azərbaycana təsiri gözlənilmir. Bu barədə ölkə.az-a Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Ekoloji maarifləndirmə və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Umayra Tağıyeva bildirib. “Peyk məlumatların və sinoptik xəritələrin təhlilinə görə hazırda ölkə ərazisi üzərində troposferin aşağı və orta təbəqələrində hava kütlələrinin qərb və şimal-qərb axınları bərqarar olub. Belə sinoptik şəraitin yaxın iki gün ərzində davam edəcəyi proqnozlaşdırılır. Buna görə də toz fırtınası ölkəmizə təsir etməyəcək”, - deyə o bildirib. U.Tağıyeva qeyd edib ki, adətən, toz fırtınalarının davamiyyəti dörd gündən artıq olmur və İranın cənubunda onların təkrarlanması, əsasən, sentyabrdan aprelə qədər müşahidə olunur: “Toz fırtınasının baş verməsi üçün ən əlverişli ərazi Fars körfəzi ilə bitişik düzənlik ərazilərdir. Buna termobarik şərait, güclü külək və torpağın vəziyyəti təsir edir”.

Hər bir xanım ev təmizliyində süngərlərdən istifadə edir. Bəs süngərlərin mikrob yuvası olduğundan xəbəriniz varmı? Psixoloq.az  xəbər verir ki, mütəxəssislərin son araşdırmalarına görə, qab yumaq üçün nəzərdə tutulmuş süngərlərin tərkibində sonsuz sayda mikrob var. Bu mikroblar meningit və pnevmaniya xəstəliyini törədən bakteriyaların yaramasına səbəb olur. Süngərin tərkibinə hopan mikroblardan biri moraxella osloensis adlanır. Bu mikrob zəif immunitetli insanları müxtəlif infeksiyalara yoluxdurur. Həmçinin moraxella süngərdən gələn xoşagəlməz qoxunun əsas səbəbkarıdır. Tədqiqatçılar 14 mətbəx süngərindən alınmış mikrobların DNT-sini təsbit edərək, çox vacib faktları aşkara çıxarıblar. Bu səbəbdən mütəxəssislər süngərləri tez-tez dəyişdirməyi tövsiyə edirlər.

Özgüvən insanda olmalı ən əsas xarakteristik xüsusiyyətlərdən biridir.  Bəs özgüvəniniz nə qədərdir? 1. İş, ya da universitet üçün etdiyiniz üç müraciətiniz rədd edilsə, öz qabiliyyətinizdən şübhə edərsinizmi?a) Bəli b) Xeyr2. Böyük kütlələr başınızı qarışdırır, ya da sizi qorxudurmu?a) Bəli b) Xeyr3. Hal-hazırda şkafın köhnə paltarlarla doludur?a) Bəli b) Xeyr4. Özünüzə davamlı aynada baxarsınızmı?a) Bəli b) Xeyr5. Gedərkən, ya da birini gözləyərkən vucudunuzun duruşu dikdir?a) Bəli b) Xeyr6. Çox vaxt insanların sizin haqqınızda dedi-qodu etdiyini düşünürsünüz?a) Bəli b) Xeyr7. Təhlükəsizlik qüvvətlərindən biri sizə yaxınlaşdığında ürəyiniz daha sürətli atmağa başlarmı?a) Bəli b) Xeyr8. Restoran, avtobus ya da prospektdəki tanımadığınız insanlar arasında sizə kiminsə diqqətlə baxdığını, ya da sizə qəhqəhə çəkdiyini hiss edirsinizmi?a) Bəli b) XeyrÖzünə inam ölçmə testi9. Tanımadığınız bir ölkəyə bilet qazansanız, ya da sizə belə bir bilet verilsə, tək getməkdən qorxarsınızmı?a) Bəli b) Xeyr10. Sevdiyiniz adama eşqinizi elan edə biləcəyinizi düşünürsünüz?a) Bəli b) Xeyr11. Çox vaxt pis yuxular görürsünüz?a) Bəli b) Xeyr12. Bir problem olduqda çox vaxt onu öz özünüzə həll edərsinizmi?a) Bəli b) Xeyr13. Təcili vəziyyətlər o "qara gün" üçün yığmış olduğunuz pulunuz varmı?a) Bəli b) Xeyr14. Valideynlərinizin sizi sevdiyini hiss edirsinizmi?a) Bəli b) Xeyr15. Hər gün yeni bir şey öyrənmənizin vacib olduğuna inanırsınızmı?a) Bəli b) Xeyr16. Aldığınız ucuz bir şeyi geri qaytarmaqdansa, zərərə dözərək istifadə etməyi seçərsiniz?a) Bəli b) Xeyr17. Səylərinizin çox vaxt müvəffəqiyyətsizliklə nəticələndiyini hiss edirsinizmi?a) Bəli b) Xeyr18. İnsanlar çox vaxt sizdən öyüd istəyirmi?a) Bəli b) XeyrÖzünə inam ölçmə testiÖzünə inam Ölçmə Test cavablar və ballar.Əgər verdiyiniz cavab aşağıdakı cavablarla eynidirsə hər bir cavab üçün 2 bal verin.1. Xeyr 10. Bəli2. Xeyr 11. Xeyr3. Xeyr 12. Bəli4. Xeyr 13. Bəli5. Bəli 14. Bəli6. Xeyr 15. Bəli7. Xeyr 16. Xeyr8. Xeyr 17. Xeyr9. Xeyr 18. BəliÖzünə inam Ölçmə Test balları.30-36: Bu ballarda özünəinam baximindan probleminiz yoxdur. İnsanlar liderlik və ilham üçün sizə güvənirlər. Ehtimal ki, yenə də, bəzi insanlar sizin özünü bəyənmiş və əzici olduğunuzu düşünür. Doğru söyləmək lazım olsa, eqonuz çoxdur. Siz də şəxsi olaraq sizi öldürməyən şeyin sizi gücləndirəcəyini düşünürsünüz. Ancaq məşhur mütəfəkkir Goethe'nin ifadələriylə "İstənilən hər şeyi etmək üçün insan özünü olduğundan daha yaxşı görməlidir."20- 28: Bu ortalama bir özünə inam baximindan güclü və zəif tərəfləri olan bir insanı işarə edir. Bu test yoluyla qorxularınızı təyin edə bilər, onların etibarlılığını qiymətləndirə bilər və istəsəniz onları düzəldə bilərsiniz. Xeyr cavablarınıza yenidən baxıb üzərində düşünün.6 - 18: Qorxaq və özünə güvənməyən, ətrafındakıların liderlik və rəhbərliyinə ehtiyac duyan birisiniz. Həyatı gözəl yaşamaq üçün bir az dəstəyə ehtiyacınız olduğu şübhəsizdir. Bilməmək sizi bezdirməsin. Öyrənmənin sehirli qapıları hər vaxt sonuna qədər açıqdır.0 - 4: Bu olduqca nadir rast gəlinən bir baldır ancaq bu aralığa düşsəniz, bu, məlumatlı bir adamdan bəlkə bir psixiatr, doktor ya da bir din adamından kömək almalisinız mənasına gəlir. Həyat sizin üçün qorxu və narahatlıq dolu olmalıdır.(feat.az)

Azərbaycanda sabaha gözlənilən hava proqnozu açıqlanıb. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Departamentindən verilən məlumata görə, avqustun 28-də Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, gün ərzində yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Şimal-şərq küləyi əsəcək. Havanın temperaturunun Abşeron yarımadasında gecə 20-24, gündüz 28-33, Bakıda gecə 21-23, gündüz 30-32 dərəcə isti olacağı gözlənilir. Atmosfer təzyiqi 759 mm civə sütunu, nisbi rütubət gecə 60-70, gündüz 40-50 faiz təşkil edəcək. Abşeronun şimal çimərliklərində (Sumqayıt, Novxanı, Pirşağı, Nardaran, Bilgəh, Zaqulba) dəniz suyunun temperaturu 24-25, cənub çimərliklərində (Türkan, Hövsan, Sahil, Şıx) isə 25-26 dərəcə isti təşkil edəcək. Şimal-şərq küləyi əsəcək. Azərbaycanın rayonlarında sabah hava şəraitinin yağmursuz keçəcəyi, lakin səhər və axşam bəzi yerlərdə şimşək çaxacağı, qısamüddətli yağış yağacağı gözlənilir. Səhər bəzi yerlərdə duman. Şərq küləyi əsəcək. Havanın temperaturu gecə 19-24, gündüz 31-36, dağlarda gecə 11-16, gündüz 20-25 dərəcə isti təşkil edəcək.

Məhsullara verilən müxtəlif adlar hər zaman maraq dairəsində olub. Psixoloq.az xəbər verir ki, son zamanlar broyler toyuq məhsuluna “xalaoğlu” adının verilməsi isə sosial şəbəkələrdə kifayət qədər tənqid mövzusu olub. Buna gülməli rəylər yazanlar da çox oldu, tənqid edənlər də... Bəs məhsulla aidiyyatı olmayan adlar insan psixologiyasına nə kimi təsir göstərir? Mövzu ilə bağlı Psixoloq.az-a açıqlama verən psixoterapevt Süleyman Məmməd-zadənin sözlərinə görə, məhsula ad vermək marketinq şöbəsinin işidir və oradakı mütəxəssislər də bir növ psixoloq olmalıdırlar: “Bildiyiniz kimi psixologiya şaxəli elmdir. Marketinq cəhətdən elə bir ad seçilməlidir ki, insanların şüuruna hansısa təsir göstərərək məhsula cəlb edə bilsin. Reklamda belə bir addan istifadə etmək mümkündür. Çünki reklam yadda qalandır. Ancaq bu adı məhsulun üzərinə qoymaq doğru deyil. Çünki birbaşa məhsulla arasında heç bir rabitə yoxdur. Bu, dolamağa gətirib çıxaran bir şeydir. Məhsulun üzərindəki bu ada baxarkən düşünmürəm ki insanları cəlb etsin. Daha da müştərini güldürərək özündən uzaqladıracaq. Düzü bunu neçə adam evinə alıb aparmaq istəyər maraqlıdır”. Şəhanə Quliyeva

Rutgers Universitetindən (Rutgers Universiteti) olan tədqiqatçılar pomidor suyunun tərkibində olan karotenoid piqmentinin süd vəzi xərçənginin yaranmasının qarşısını aldığını bildiriblər. Psixoloq.az publika.az-a istinadən xəbər verir ki, tədqiqatçılar 55 yaşdan yuxarı olan 70 qadın üzərində araşdırma aparıblar. Qadınların adiponektin hormon səviyyəsi ölçülüb. Seçilən qadınlarda önəm verilən xüsusiyyətlərdən biri normadan artıq çəkisi, digəri isə irsi olaraq süd vəzi xərçənginə yoluxma riskinin yüksək olması idi. Amerikalı alimlər iddia edir ki, pomidor suyu içmək xərçəng yaradan hüceyrələrin inkişafını dayandırır. Pomidorun tərkibində pomidora qırmızı rəng verən likopen maddəsi bişiriləndə orqanizm tərəfindən daha asan qəbul olunur. Antioksidant xüsusiyyəti olan bu maddə süd vəzi xərçəngi ilə yanaşı, prostat xərçəngi ilə də mübarizədə effektlidir. Bundan başqa, likopenlər bağırsaq florasındakı sağlam bakteriyaların artımına da səbəb olur. Alimlər qadınlara 10 həftə ərzində bir stəkan pomidor suyu içməyi (ketcup, tomat sousu da olar) məsləhət görüb. 10 həftədən sonra analiz nəticələri hər kəsi təəccübləndirib. Belə ki, tədqiqatın sonunda test nəticələri adiponektinin səviyyəsinin 9% artdığını göstərib. Beləliklə, alimlər aşkar ediblər ki, bu piqment hormon səviyyəsini artırır. Tədqiqatçılardan Adana Llanos deyib ki, tərəvəzlər içərisində pomidorların istifadəsi ümumi mənada orqanizmin fəaliyyətinə müsbət təsir edir: "Bu tədqiqatı qarpız, ərik, çəhrayı qreyfrutla da edə bilərdik. Onların da tərkibində pomidor tərkibində olan piqment var. Yalnız likopen maddəsinin əsas mənbəyi pomidordur". Xatırladaq ki, amerikalı tədqiqatçıların optimist ifadələrinə baxmayaraq, ingilis ekspertlər bu araşdırmanın nəticələrinə şübhə ilə yanaşdıqlarını deyiblər.