Stokholm sindromu - əsirin, onu girov götürən şəxsə qarşı simpatiyasının yaranması, ona haqq verməsi ilə özünü göstərən psixi vəziyyətdir. İlk dəfə psixiatr Nuls Benjerat tərəfindən 1973-cü ildə İsveçin paytaxtı Stokholmda, bankda baş vermiş soyğun  hadisəsindən sonra elmə gətirilib. Sindrom, bank soyğunçusu tərəfindən girov götürülən bir qadının 6-ci günün sonunda, soyğunçuya qarşı duyğusal olaraq bağlanması və soyğunçunu müdafiə edib onu həbsdən çıxana qədər gözləməsi ilə ortaya çıxmışdı. Hətta qadın həmin şəxsə görə öz nişanlısından da ayrılmışdı... Stokholm sindromu aşağıdakı hallarda baş verə bilər: Siyasi xarakterli terror aktları (girov götürmə); Hərbi əməliyyatlar (məsələn, əsir götürülmə); Düşərgə və həbsxanalarda azadlıqdan məhrumetmə; Məhkəmə prosedurlarının həyata keçirilməsi; Siyasi qrupların və dini sektaların daxilində şəxsiyyətlərarası avtoritar münasibətlərin inkişaf etməsi; Milli adətlərin həyata keçirilməsi (məsələn, qız qaçırma); İnsanların qul kimi işlədilmə, şantaj və ya pul alınması üçün oğurlanması; Ailədaxili, məişət və ya seksual zorakılıq zamanı. Tədqiqatçılar güman edirlər ki, Stokholm sindromu əslində psixoloji paradoks, pozuntu və ya sindrom deyildir və əslində insanın psixikasına travma yetirən hadisəyə normal reaksiyasıdır. Stokholm sindromu ruhi xəstəliklərin təsnifatının beynəlxalq sistemlərinin heç birinə daxil edilməyib. Müəllif: Leyla Zaman Psixoloq.az

Şəxsiyyətin İndividual Xarakteristikası Konkret olaraq insanın ətraf aləmə şüalandırdığı, göndərdiyi cəmi informasiyaları, siqnalları formasına görə jest adı altında 4 kateqoriyada qruplaşdırmaq mümkündür: 1) somatik 2) psixomotor 3)koqnitiv 4)evokativ Bunlardan birincisi - insanın özünün və ya ayrı-ayrı üzvlərinin fəaliyyətində, davranışında əks olunan ideomotor hərəkət və səsləri(artikulyasiyaları), ikincisi - təfəkkürünün, buna müvafiq olaraq isə nitq və davranışının sürətini, üçüncüsü - təfəkkür proseslərinin formasını və nəhayət, dördüncü - təfəkkürün məzmununu əhatə edir. Məhz bunlar da şəxsiyyətin dinamik baxımdan oaln xarakteristikalarını təşkil edir. Bu xarakteristikalar aşağıdakılardır: Şəxsiyyətin fizioloji (vital) xarakteristikası a) Vizual parametrlər, başqa sözlə, görmə hissiyatı vasitəsilə fiksiya oluna bilən parametrlər. Məsələn, forma rəng, hərəkət, şüa və.s kimi. Konkret olaraq insanın bu kateqoriyadan ətraf dünyaya yaydığı informasiyalara aiddir: - fiziki sima-yəni fizionomiya, qüvvə, köklük, boyun uzunluğu, yaş; - zahiri görkəm-yəni paltar, saç düzümü, kosmetika; - müxtəlif ifadəli hərəkətlər-yəni mimika, pantomimika, vokal mimika: poza, manera,yeriş, duruş, gözqırpma; b)  Audial (vokal) parametrlər, başqa sözlə eşitmə hissiyyatı vasitəsilə fiksiya oluna bilən parametrlər; Məsələn, musiqi, göy gurultusu, çay şırıltısı. İnsanın bu kateqoriyadan ətraf dünyaya yaydığı informasiyalara aiddir: - akustik sima: səsin amplitudası, tembri, tonallığı - paralinqvistik elementlər: temp, ton, ucalıq, intonasiya, tələffüz, gərginlik, uzlaşma kimi nitq çalarları - ekstralinqvistik elementlər: pauza, nəfəsalma, ağlama, gülmə, öskürmə c) Daktil parametrlər, başqa sözlə, toxunma( lamisə hissiyyatı) vasitəsilə fiksiya oluna  bilən parametrlər d) Parfümer parametrlər, başqa sözlə, iybilmə hissiyyatı vasitəsilə fiksiya oluna bilən parametrlər e) Dequstral parametrlər, başqa sözlə, dadbilmə hissiyyatı vasitəsilə fiksiya oluna bilən parametrlər Şəxsiyyətin emosional (psixomotor) xarakteristikası. Bu kateqoriyaya aiddir: a) Hissi davranış: emosiyaların dayanıqlılıq tərzi, o cümlədən, emosiyalarını tez büruzə vermək (tez sevinib, tez kədərlənmək kimi) və ya daim nəzarətdə saxlaya bilmək b) İntellektin tempi: təfəkkürünün o cümlədən, onun təzahürü olan davranış və nitqinin sürəti, tempi Şəxsiyyətin intellektual (koqnitiv) xarakteristikası. Bu kateqoriyaya aiddir: a) Rasionalizm, o cümlədən beynin assosiativ qabiliyyəti, səbəb-nəticə arasında əlaqə görə bilmək qabiliyyəti b) Erudisiya potensialı, yəni, məlumatlılıq, kompetensiya, dünyagörüşü Şəxsiyyətin iradi (evokativ) xarakteristikası. Bu kateqoriyaya aiddir: a) məqsəd və motivləri seçə bilmək qabiliyyəti; b) psixi prosesləri yerinə yetirilən fəaliyyət növünü uyğun təşkil edə bilmək qabiliyyəti c) məqsədin əldə olunması yolunda ortaya çıxan maneələrin dəf edilməsi üçün fiziki və psixi imkanları səfərbər edə bilmək qabiliyyəti Bu 4 sfera insan ürəyinin, beyninin bir növ güzgüsü, displeyi, illüminatoru, ekranıdır. Hər bir insanın psixi portreti məhz bunların ayrı-ayrılıqda bir-biri ilə necə kombinasiya olması ilə müəyyənləşir. Müəllif: Şəbnəm Cəlilova 

Ölkəmizdə cinayətlərin demək olar ki, yarısı 25 yaş və bu yaşdan aşağı olan uşaqlar və gənclər tərəfindən törədilir. Aparılan araşdırmalara görə, yuxarı yaşlarda cinayət törədənlərin 100-də 90 faizinin  uşaqlıq və gənclik yaşlarında cinayət işlədiklərinə rastlanılıb. Uşaq və gənclərdə cinayət səbəblərini tapmaq və bunların qarşısını almaq, bir tərəfdən cəmiyyətdə işlənən cinayətlərin də azalmasına kömək edəcəkdir. Uşaq və gənclərin cinayət sayılan davranışları ailəyə, çevrəyə və məktəbə qarşı günah işləməklə başlayır, sonluğu isə qanunların cinayət hesab etdiyi davranış və hərəkətlərə doğru əyilməklə bitir. Baş verənləri bu şəkildə sıralaya bilərik: Ev, məktəb və iş yerinə yalan danışmaq, Gecə gec vaxtlara qədər evə gəlməmək, Evdən və məktəbdən qaçmaq, Məktəb və iş tənbəlliyi, Oğurluq, içki qəbulu ilə əlaqəli cinayətlər, tapança daşımaq, yaralama, öldürmə. Uşaq və gəncləri cinayətə yönəldən ailələrin ortaq xüsusiyyətləri isə bunlardır: Yerində olmayan ana-ata nəzarəti, Ailənin uşağa həddindən çox təzyiq etməsi, Valideynin uşağa həddən artıq sevgisi və ya sevgisizliyi, Evlilikdənkənar yaşanan əlaqə və bunun nəticəsində doğulan uşaq, valideynlərdən hər hansısa birinin olmaması, Ayrılmış ailə üzvləri, Atanın içki qəbul etməsi, işi ilə əlaqədar uzunmüddət evdən ayrı yaşaması, İşsizlik və ekonomik gücsüzlük, Tez-tez əhatəsini dəyişdirmə. Cinayət işləyən uşaq və gənclərin ailələrində çox görülən bu xüsusiyyətlər kəndləşmə, sənayeləşmə, ekonomik krizlər və.s böyük çalxantılar olduğu zaman daha çox müşahidə edilir və cinayət törətmə riskini artırır.  Cinayət törətməyə meyl göstərən gənclərin ortaq xüsusiyyətləri vardır. Bu xüsusiyyətlərin tanınması cinayət işləməzdən öncə onlara kömək etmə fürsəti verir. Hər cür davranışa qarşı çıxarlar. Fiziki gücünə heyran olub, bütün problemlərinin fiziki güclə həll edilə biləcəyinə inanırlar. Maddiyyata tərəf istiqamətlənərlər. Həqiqətlər qarşısında tez və asan aqressiya göstərərək, kriz keçirərlər, ölçüsüz və lazımsız reaksiya vərərlər. Tək başlarına güvənli və güclü olmadıqları üçün həmişə kiçik qruplar yaradar və onlarla birgə yaşar, birgə cinayət törədərlər. Içki və narkotik maddədən istifadə edərlər. Xüsusilə böyük şəhərlərdə, küçə və məhəllələrdə böyüyən bu tip gənclər pis dost tövsiyələri ilə cinayətə yönəlirlər. Ailəyə qarşı kin, nifrət, qısqanclıq, zorlama duyğuları doğar və böyüyər. Cinayət törətmiş gəncləri daha yaxşı dəyərləndirmək üçün onların bəzi demoqrafik xüsusiyyətlərini nəzərə çatdırırıq: Yaş: 15-24  yaş qrupları arasında olan gənclərin cinayət işləmə riski çoxdur. Ən çox cinayət işləyənlər bu yaş qrupa daxildir. Yaş artdıqca cinayət törətmə riski aşağı düşməkdədir, adam öldürənlərin yarıdan çoxu 15-24 yaş arasında, orta məktəbi bitirmiş gənc oğlanlardır. Yer: Cinayət işləyən uşaq və gənclərin 90% şəhərdə, 10% isə bölgələrdə yaşayan, döymə, zorlama, oğurluq, yaralama kimi cinayətlər daha çox şəhərdə yaşayan uşaq və gənclər tərəfindən törədilir. Cinayət hadisəsi edənlərin 43% ataları, 62% isə anaları təhsilli deyil. Peşəsi: Xüsusilə böyük şəhərlərdə sərbəst işlə məşğul olanlar, davamlı işi olmayanlar, işsizlər arasında oğurluq, saxta sənəd, narkotik maddə qaçaqçılığı cinayətlərini törədənlərə tez-tez rast gəlinir.  Cinayətkarların təxminən beşdə biri ekonomik sıxıntı və yoxsulluq səbəbi ile cinayət törətdiklərini söyləyiblər. Psixoloq Lalə Quliyeva Psixoloq.az

Əksər zaman bu sindromun adına tez-tez rast gəlinsə də, əksəriyyət sadəcə “adını”oxuyub keçir. Düzünü desək bu mövzuda Azərbaycan dilində çox məhdud şəkildə müəyyən informasiyalar tapa bilərik. Cornelia  De Lange Sindromu ilk dəfə 1916-cı ildə Wilfred Robert Brockmann tərəfindən elmə gətirilib. Daha sonra 1933-cü ildə hollandiyalı uşaq həkimi Cornelia Catherina de Lange, Brockmann-de Lange adı ilə bilinən eyni zamanda Amsterdam Dwarfism və ya Bushy Sindromu kimi tanınan bu pozğunluğu daha dərindən öyrənməyə başlayır. Hazırda bu sindrom qısa olaraq CdLS adlandırılır. Əsasən doğuşdan əvvəl aşkarlanır. Lakin doğuşdan əvvəl aşkara çıxmadığı vaxtlar da ola bilər. Genetik pozğunluq olaraq bilinməkdədir.  Hər 10.000 - 30.000 arası doğuşda rast gəlinə bilər. Mütəxəssislər bu sindromun yaranmasına səbəb olaraq genetik mutasiyaları göstərirlər. Xüsusilə NIPBL, SMC1A, HDAC8, RAD21 və SMC3 genlərində mutasiya baş verir. Mutasiya prenatal (doğuş öncəsi) dövrdə dölün inkişafının yönləndirilməsində mühüm rol oynayan protein qrupu olan “Kohezyon Kompleksi”nə mənfi təsir edər. SMC1A, RAD21 ve SMC3 genlərindəki mutasiyanın səbəb olduğu əlamətlər NIPBL-in yaratdığı simptomlardan daha yüngül hesab olunur. HDAC8 mutasiyaları isə anterior fontanelin vaxtından gec qapanmasına,diş problemlərinə və NIPBL-də olduğu kimi intelektual sahədə anomaliyalara gətirib çıxara bilər. Oğlanlarda və qızlarda təxminən eyni dərəcədə özünü göstərir. Cornelia De Lange sindromu olan ananın digər hamiləlikdə yenidən bu anomaliyaya rast gəlməsi riski 2-5% arasındadır. Yaranmasında daha çox genetik faktorlara əsaslanılsa da tam olaraq yaranma səbəbi elmə məlum deyil. Xarakterik xüsusiyyətləri böyümə geriliyi, mental  reterdasiya, tipik üz görünüşü, orta xətdə birləşən qalın qaşlar (synophris), dar, incə aşağı doğru sallanan dodaqlardır. Digər sindromlardan fərqləndirən əsas xüsusiyyəti üz görünüşüdür. Xüsusilə dodaqlardakı özünə məxsusluğa bütün fərdlərdə rast gəlinir. Eyni zamanda həddindən artıq dərəcədə gur kirpiklərə malik olurlar. Dişləri bir-birindan aralı seyrək şəkildə olur. Damaqları  birmənalı olaraq yarıqşəkillidir. Burunları həddən artıq dik olur. Əsas problemlərdən biri də bədəndə olan hədsiz tüklənmədir (hirsutizm). Mikrosefaliya, eşitmə-görmə problemləri, qısa boyluluq, ürək-damar, həzm sistemin olan narahatçılıqlara da rast gəlmək mümkündür. Nadir hallarda myopi, nistagmus, astiqmatizma, mikrokornea, optik atropi kimi göz problemləri, qusma, həzm və qidalanma pozulmaları, əmmə gücsüzlüyü, hipoplastik süd vəzi, konjinental ürək qüsuru və təkrarlanan ağciyər və bağırsaq infeksiyalarına da rast gəlinir. Autizmdə olduğu kimi bir sıra davranış problemləri vardır. Hansı ki bu problemlər ünsiyyətdə və sosial münasibətlərdə çətinliklər yaradır. Davranış problemlərinin əsas səbəbi zaman keçdikcə öz qüsurlarını anlaması olur. Xəstə digər insanlardan fərqli olan fiziki görünüşündən utanmağa başlayır. Bəzən bu cür xəstələr sadəcə olaraq özlərini cəmiyyətdən izolasiya edərək yaşamağı seçirlər. Bəzilərində isə davranış problemləri daha ağır formada özünü göstərə bilər. Çox vaxt intihara meyilli olurlar. Və bu cür susidial davranışlar ardıcıl olaraq təkrarlanır. Hər 2 davranış forması nevroloji olaraq əlaqələndirilir. Hiperaktivlik və diqqət əskikliyinə də rast gəlinir. Bu hallarda uşaq psixoloqu və ya psixoterapevtin müdaxiləsi olduqca önəmlidir. Yaşlı insanlarda mental retardasiyaya daha çox rast gəlinir. Boğuq və gücsüz ağlama xarakterikdir. Bu hallarda “Denver” və “WISC-R” testi edilməlidir və mental retardasiyanın dərəcəsi müəyyən olunmalıdır. İntelektual inkişafdan geriləmə və eşitmə problemləri olduğu kimi bir çox xəstələrdə ağır nitq qüsurlarına da rast gəlmək mümkündür. İQ səviyyələri adətən 50 altında olur. Sindrom zamanı aşağıdakı dəstək texnikalarından istifadə olunması məsləhət bilinir: -fizioterapiya -duyu bütünleme terapiyası -xüsusi təhsil Az rast gəlinən xəstəlik olduğu üçün hamiləlik dövründə aşkarlandığı zaman ailələrin genetik cəhətdən maarifləndirilməsi vacib sayılır. Psixoloq.az

Alfred Adler Doğum tarixi- 7 fevral 1870 Doğum yeri- Avstriya İmperiyası, Vyana, Rudolfşeym Vəfatı-28 may 1937 Vəfat yeri-Aberdin, Şotlandiya Elm sahəsi-Nevrologiya, Psixoterapiya, Psixoanaliz Elmi dərəcəsi-Psixoterapevt Təhsili-Oftolmoloq, psixoterapiya və nevrologiya Alfred Adler 1870-ci ildə fevralın 7-də Vyanada şəhər ətrafında yerləşən Rudolfşeymdə anadan olub. Yəhudi ailəsində dünyaya gələn Alfred 6 uşaqdan ikincisi olub. Adler uşaqlıqdan tez-tez xəstələnirdi, ona görə də tərəddüdsüz həkim peşəsini seçib. 1895-ci ildə tibb fakültəsini bitirib, 1897-ci ildən isə elə həmin universitetdə oftolmoloq kimi fəaliyyət göstərib. Daha sonra o, psixiatriya və nevrologiya sahəsi üzrə ixtisaslaşıb. 1902-ci ildə Adler yeni psixologiya istiqamətinin yaradıcısı Ziqmund Freydin ətrafında birləşərək dərnək yaradan 4 nəfərdən biri olub. 1935-ci ildə Adler ABŞ-a gəlir və həkim-psixiatr vəzifəsində çalışıb. 1937-ci ildə Adlerin ölümündən sonra fərdi psixologiyaya maraq azalır və yalnız 50-ci illərdən yenidən diqqəti çəkir. Humanist psixologiyasının yaradılmasında Adlerin ideyalarının böyük təsiri olub. Adler nəzəriyyəsinin strukturu Şəxsiyyət psixologiyası nəzəriyyəsinin strukturunu Adler belə göstərib: • Saxta finalizm • Üstünlük qazanmağa cəhd • Dəyərsizlik hiss və onun kompensasiyası • İctimai maraq • Həyat tərzi • Yaradıcı mən 

Kəkələmək, insanın damaq səsləri ilə başlayan sözləri və hecaları təkrarlanmasına, uzatmasına və ya kəsilməsinə verilən təsvirdir. Əsasən evin kiçik uşaqlarında rast gəlinir. Ən çox 2-7 yaş arasında yaranır. Ortalama yaşı isə 5 yaşdır. Ən çox isə oğlan uşaqlarında rast gəlinir. Kəkələmənin tam yaranma səbəbi məlum deyil. Bəzi araşdırmalar genin və ya stressin buna yol açdığını bildirib. Kəkələmə nitq aparatı əzələsinin qıc olmasıdır. Kəkələyən insanlar, daim açıq havada gəzməli və çoxlu vanna qəbul etməlidirlər. Kəkələyən uşaqlarla iş uzunmüddətli olur. Kəkələmənin növləri: 1. Klonik 2. Tonik 3. Qarışıq Kəkələmənin ən yüngül forması klonikdir. Məsələn, uşaq kitab sözünü demək istəyir. Bu zaman həmin sözü belə tələffüz edir: ki...ki...kitab. Kəkələmənin ağır forması isə tonikdir. Tonik kəkələməni aradan qaldırmaq üçün mütləq klonik kəkələmənin tədricən azaldılmasına çalışılmalıdır. Bu zaman yüngülləşmə əmələ gələ bilər. Qarışıq kəkələmə ən ağır forma sayılır. Burada 2 eyni tonik-klonik, həm də klonik-tonik növlərinin qarışığı ola bilər. Kəkələməni xüsusiyyətlərinə görə belə qruplaşdırmaq olar: Damaq, nəfəs, qırtlaq, düşüncə kəkələməsi. Məsələn, uşaqda düşüncə kəkələməsi zamanı qəribə hal yaşanır. Belə ki, uşaq ailəsinin yanında olduqca çox kəkələyir. Kənar şəxslərin yanında isə kəkələmə az olur. Yəni, bu artıq düşüncənin kəkələməni idarə etməsi deməkdir. Nəfəs kəkələməsində sanki uşaq boğulur, nəfəsini düzgün istifadə edə bilmir və kəkələyir. Dodaq kəkələməsi zamanı isə uşaq m,p,v,b samit səslərini tələffüz edərkən daha çox kəkələyir. Əgər uşağınız kəkələyirsə, müalicə və məşğələlər ilə sağalmağa doğru gedirsə onun üstünə anidən qışqırmaq, hədə-qorxu gəlmək olmaz. Çünki yenidən kəkələmə yarana bilər. Defektoloq Gülnarə Səfərəliyeva

Havalar soyuyanda ofis əməkdaşlarının çoxu çalışır ki, ona qripə yoluxmuş iş yoldaşından virus keçməsin.Alimlər iddia edirlər ki, ofisdə respirator xəstəliklərdən başqa keçici xəstəliklər ola bilər. Söhbət ən adi insan axmaqlığından gedir.Axmaqlıq da hava-damcı yolu ilə keçə bilər. Nyu-Hempşir Universitetinin alimlərinin son araşdırmaları göstərir ki, iş yerində axmaq olmaq çox asandır. Bunun üçün axmaq bir müdirin rəhbərliyi altında işləmək kifayət edir. Əgər ofisin rəhbəri axmaqdırsa, ofis işçilərinin 25 faizinin bu mənfi keyfiyyəti mənimsəmə ehtimalı yüksəkdir. Bunun üçün müdirə xoş təsir bağışlamağa çalışmaq kifayət edir.

Diaqrafmal yırtıq (dy), xronik, residivverən (tez-tez qayıdan) xəstəlikdir. Diafraqma deşiyindən yemək borusunun qarın hissəsinin, mədənin və hətta bəzi hallarda bağırsağın döş boşluğuna keçməsi baş verir. Normal halda döş və qarın boşluğu diafraqma adlanan zarlı-membranoz-əzələvi arakəsmə ilə bib-birindən ayrılılır. Qarın boşluğunda təzyiq döş boşluğundan çoxdur. Xəstəlik 50% halda klinik əlamətsiz keçir. Problemin aktuallığı nədir? Ürək və ağciyərdə, yemək borusunun özündə, mədədə ağırlaşmalar verə bilər. Uzunmüddət davam edib müalicə olunmadıqda isə yemək borusunun xərçənginə səbəb ola bilər. Belə ki, əgər bu xəstəliyin mövcud olduğu 5 – 12 il ərzində heç bir müalicə aparılmırsa, yemək borusunun xərçənginin başvermə riski 5 ildən sonra 2-3 dəfə, 12 ildən sonra isə 4-5 dəfə artır. Səbəbləri: ·Birləşdirici toxuma zəifliyi (60 yaşdan yuxarı, fiziki zəif, asteniklər) - diafraqmal deşik xeyli böyüyə bilər. ·Qarın boşluğunda təzyiqin artması (köp, hamiləlik, arasıkəsilməz qusma, ağciyərlərin xronik obstruktiv xəstəlikləri (50 %-də DY olur) davamlı öskürək, assit, güclü kökəlmə) ·Yeməkborusunun xəstəlikləri və diskineziyasında yemək borusunun yuxarı dartılması. DY ilk vaxtlar "sürüşkən” olur –özbaşına geri qayıdır. Yemək borusunun qarın hisəsinin döş boşluğuna keçməsi yemək borusunun aşağı sfinkterinin zəifləməsinə, bu isə refluks- özefaqitə (mədənin turş sirəsinin geriyə, yemək borusuna atılmasına və yemək borusunu zədələməsinə) səbəb olur. Əlamətlər: ·30-35 % halda aritmiyalar(ürəkdöyünmə, ürək ritminin pozulması), ürək nahiyəsində ağrılar ola bilər. ·Ağrı (əsasən yeməkdən, xüsusən çox yeməkdən sonra, fiziki gərginlik, ağırlıq qaldırma, öskürək, köp, uzanıqlı vəziyyətdə artır, önə əyiləndə artır) – döş sümüyünün arxasında yerləşməsir, ürək nahiyəsinə, boynun yan tərəflərinə yayılır. ·Reflüks özefaqitlə bağlı əlamətlər: qıcqırma, gəyirmə, yeməyin geri qayıtması; duru yeməyin keçməsinin çətinləşməsi və çox isti və çox soyuq su içərkən udmanın ağrılı olması, bir neçə saat, hətta bəzən bir neçə gün davam edən hıçqıraq, dilin yanması və göynəməsi, traxeit. Bronxit, astma, aspirasion pnevmoniya baş verə bilər. ·Qan azlığı Xəstəliyin diaqnozu Rentgen, Fibroezofaqoskopiya vasitəsilə qoyulur. Ağırlaşmalar: Xr. qastrit və mədə yarası, qanaxma və anemiya,yırtğın boğulması (ciddi ağırlaşmadır), reflüks ezofaqit Nə etməli? • Tütünü tərgitməli • Az yeməli, yeyən kimi uzanmamalı, axşam çox gec saatlarda yeməməli • Yatağın baş tərəfinin 15 dərəcə qaldırılması • Sıx paltar, kəmər, korset geyməməli. Müalicə: Konservativ(dərman), cərrahi, Manual terapiya. Manual terapiya effektlidir.

Psixoloq.az bildirir ki, Psixodramanın yaradıcısı Hanss Werner Gessman və xüsusi təhsil mütəxəssisi Köln universitetində çalışan  Markus Jozef Farber yenidən İAPD ın təşkilatçılığı ilə Bakıya dəvət almışdılar.Bu barədə İAPD rəhbəri Məltəm Kərimova İAPAD ın rəsmi facebook səhifəsində yenidən məlumat paylaşmışdır.Məlumatda bildirilir ki adı çəkilən mütəxəssislər oktyabr ayında Oratio Nitq İnkişafı Mərkəzində 4 günlük təlim keçəcəklər.Psixoloq.az portalının sözçüsü Aysun Karagobekli ilk tədbirdə informasiya dəstəyi olduğu kimi bu tədbirdədə informasiya dəstəyi olaraq portaldan oxuyuculara geniş məlumat veriləcəyini bildirmişdir. Psixologiya,Təhsil və Səhiyyə sahəsi mütəxəssislərinin NƏZƏRİNƏ!The İnternational Association of Professional Development İAPD-nin təşkilatçılığı və Almaniya Federativ Respublikasının Bergerhauzen Psixoterapiya İnstitutunun əməkdaşlığı sayəsində həyata keçirilən " BEYNƏLXALQ ALMANİYA TƏCRÜBƏSİ " adlı layihəsinin iki (2) günlük Master-Class təlim kursuna qeydiyyat başladı.Layihənin məqsədi Azərbaycanda Təhsil, Səhiyyə və Psixologiya sahəsi mütəxəssislərinin Peşəkarlıq səviyyələrinin yüksəldilməsi və praktiki biliklərinin artırılmasını təmin etməkdən ibarətdir. Təlim zamanı verilən praktiki biliklər yerli mütəxəssislərin beynəlxalq standartlar çərçivəsində inkişaf etməsinə yardımçı olacaq! Təlim zamanı yalnız praktik biliklər, konkret metodikalar, texnikalar tədris ediləcək! BU TƏLİM YÜKSƏKİXTİSASARTIRMA TƏLİMİDİR VƏ SİZİ TƏLİMÇİ SERTİFİKATI ALMAĞA 14 AKADEMİK SAAT DAHA YAXIN EDƏCƏK!Təlimçilər :1 .Almaniya Federativ Respublikasından dəvət olunmuş Beynəlxalq Kliniki Psixologiya və Psixoterapiya Mərkəzinin rəhbəri,Humanistik Psixodrama-nin yaradıcısı,beynəlxalq dərəcəli Təlimçi və 1973-cü ildə yaradılan Bergerxauzen Psixoterapiya İnstitutunun yaradıcısı və rəhbəri - Prof. Dr. Hans-Werner Gessman2. Almaniya Federativ Respublikasından dəvət olunmuş Köln Universitetində tədris edən Xüsusi təhsil mütəxəssisi - Markus Josef Farber* PROGRAM : ** Humanistik Psixodrama- Kvalifikasiyanın yüksəldilməsi üzrə təlim -** 1-ci modulda siz " PSİXODRAMA KÖMƏKÇİSİ (ASİSTENTİ)" pilləsi üzrə ixtisasartırma dərslərini keçəcəksiz.Təlim qapalı terapevtik qrup şəklində aparılır.Təlim kursu "Psixodrama köməkçisi" Humanistik Psixodramada bir giriş kursudur. Bu, psixodramatistlərin təlimində ilk addımdır.Bu qrupda psixodramanın spesifik diaqnostik və müalicəvi metodları ilə necə işləməyi öyrənirlər.Onlar psixodramanın metodlarını həyat təcrübəsi kontekstində tətbiq edə bilməyi, terapevtik işi qrupa və hər bir qrup üzvünə yönəltməyi və onların biliklərinə uyğun olaraq onlara verilmiş sərhədləri görməyi öyrənəcəklər."Psixodrama köməkçisi" sertifikatını alıb psixodramatik terapevtik sessiyalarda terapevt kimi işləyə, özünütanıma qruplarına rəhbərlik edə bilərsiniz. Qruplar ilə işləmək üçün müstəqil təlim təcrübəsində psixodramanın metodlarından istifadə etməyə rəsmi şəkildə icazə verəcək.Kvalifikasiyanın yüksəldilməsi üzrə təlim aşağıdakıları etməyi tədris edəcək:*Psixodrama terapevti köməkçisi kimi qrupda işləmək;*Özünübilmək (tanımaq) qruplarına rəhbərlik etmək;*· Öz sosial təcrübələrinə əsaslanaraq mübahisəli qarşıdurmaları yoluna qoymağı, davranışları öyrənmək və zərurət yarandıqda öz baxışlarını dəyişdirməyi bacarmaq:*Psixodramanın diaqnostik və müalicəvi metodlarına yiyələnmək;*Psixodrama üçün vacib olan psixoloji diaqnostika, qrup inkişafı psixologiyası və ayrıca fərdin psixologiyası biliklərinə yiyələnmək,onları psixodramatik təcrübədə istifadə etmək bacarıqlarını inkişaf etdirmək:*Psixodramatik metodları necə istifadə etmək haqda təsəvvürün yaradılması*Dinləyicilərə psixodramanın əsas üsullarını öyrətmək*Dinləyicilərə qrup və fərdlərlə iş zamanı müxtəlif psixodramatik metodları tətbiq etməyi öyrətmək*İştirakçılara müxtəlif problemlərin həllində şəxsi psixoterapevtik təcrübələrinin istifadəsini təmin etmək*İştirakçılara şəxsi təcrübələriylə qrup məşğələsi və fərdi konsultasiyası etməyi tədris etmək*Psixodramada bir səhnə yaratmaq (Praktik dərslər)*İsinmə metodları*Psixodramanın əsas üsulları (dupling, roldəyişdirmə)*Sosial bir atomun qurulması və onun müxtəlif psixoloji təcrübələrdə tətbiq edilməsi."Psixodrama köməkçisi" kursu üzrə nəzəri seminarların mümkün mövzusu-- Qrup psixoterapiyası və psixodramasının tarixi və inkişafı;- Psixodramatik iş üzrə təlimatlar- Psixodramatik metodun vəsaitləri (səhnə, qəhrəman, rejissor, əlavə "Mən", auditoriya)- Psixodramatik sessiya tipik bir sxemdir- Psixodrama prosesinin üç mərhələsi (isitmə, hərəkət, paylaşma).- Ya.L.Moreno-nun Şəxsiyyət nəzəriyyəsi - Metodların kiçik qruplarda praktiki dərsdə tətbiq edilməsi- Ailə problemlərinin həllində Psixodrama (praktik dərslər)- Ailə problemləri ilə işləyən zaman psixodramanın texnika və texnologiyaları.- Genosocendra (ailələrin keçmişləri ilə iş), ikili mesajlarla işləmək.- Müxtəlif travmalarla iş zamanı Psixodramanın özəllikləri- Zorakılıq və şiddət qurbanları ilə iş zamanı psixodramanın xüsusiyyətləri.- Zorakılıq və şiddət qurbanları ilə işin xüsusiyyətləri.- Sosiodramanın qurulması üsulları- Humanistik Psixodramanın struktur və metodik əsasları;- Psixodramanın fəlsəfi və psixoloji əsasları;- Sosiometriya və qrup prosesləri;( praktik dərslər)- Genosociogram ilə yaratma və iş təcrübəsi- Qarşılıqlı əlaqə və ünsiyyət konsepsiyası;- Humanistik Psixodramada rolların inkişaf nəzəriyyəsi.Konfransda iştirak edə bilərlər : tibbi, psixoloji, sosial, məktəb-pedaqoji və teoloji peşə sahibləri, eləcə də insanlara qayğı ( qulluq) ilə məşğul olan peşə sahibləri.Bundan əlavə, motivasiya xüsusilə vacibdir. Təlim qrupu formalaşdırılan zaman böyük əhəmiyyətə malik olur və istisna hallarda həlledici rol oynayır.Konfransın dili : Alman dilindən azərbaycan dilinə tərcümə olunacaq.Təlimin vaxtı : Cəmi 5 qrup yığılacaq və hər qrupda maksimum 16 nəfər iştirakçı olacaq.Hər qrup 2 gün ( 4 sessiya) dərs keçəcək. 15i və 16.10.2018 ilk qrup, 17si və 18.10.2018 - 2ci qrup, 19u və 20.10.2018 - 3cü qrup, 21i və 22.10.2018 - 4cü qrup, 23ü və 24.10.2018 - 5ci son qrup dərs keçəcəklər. Təlimin davamiyyəti hər gün saat 10.00-18.00,nahar və çay fasiləsi təşkil olunur.Konfrans başa çatdıqdan sonra hər bir iştirakçı yüksəkixtisaslaşma üzrə BERGERHAUSEN PSIXOTERAPIYA INSTITUTUNUN 14 akademik saat qazandıran BEYNƏLXALQ DƏRƏCƏLİ SERTİFİKATI ile təmin ediləcəkdir !İştirakçılara nəzəri dərs materialı veriləcək!DİQQƏT!!! Master-class-da iştirak haqqı : 150 AZN ( ödənişlər sentyabr ayında toplanılacaq)Qeydiyyatdan keçmək və ətraflı məlumat üçün 050 687 96 58 və ya [email protected] müraciət edə bilərsiz.Yerlər məhdud olduğundan qeydiyyatı son tarixə saxlamaq tövsiyə olunmu

Psixoloq.az bildirir ki, 2015 ci ildən yaradılmış psixoloq.az portalı insanlarla cəmiyyət arasında körpü qurmaq habelə psixoloqların cəmiyyətdə marifləndirmə işini apara bilmələri üçün psixoloqları müəllif bloqları ilə təmin edərək psixoloji məqalələri və ölkədə baş verən hadisələrə psxioloqlar tərəfindən münasibət bildirilməsini təmin etmişdir.Layihə 2017 ci il ərzində texniki şərtlərdə yenidən işlənərək istifadəçilərin ixtiyarına verilmişdir.Hazırda bütün psixoloqlar, psixiatrlar, loqoped və  defektoloqlar  psxioloji məqalələrini portalın üst hissəsində qeydiyyatdan keçərək məqalə yaz bölümündə yerləşdirərək  oxuyucularımızı marifləndirə bilərlər.

Müəllif Yusifova Mənsurə İxtiyar qızı 1981 il yanvarın 12 də Cəbrayıl rayonunun Horovlu kəndində anadan olmuşdur. 2001 ci ildə Bakı Qızlar Universitetinə qəbul olmuşdur. Universitetdə oxuduğu illərdə 3 elmi iş yazmış, ı,ıı, ııı dərəcəli diplomlarla təltif olunmuşdur. 2005 ci ildə universiteti pedaqoq və psixoloq ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2006 cı ildən Laçın rayonu Biləcəri ümumi orta məktəbində, 2013 cü ildən Sabunçu rayonu Bakıxanov qəsəbəsində yerləşən "Eurika tədris mərkəzi"ndə psixoloq olaraq fəaliyyət göstərir. Kitab müəllifin psixoloq işlədiyi vaxtdan bu vaxta qədər metodik vəsaitə olan böyük ehtiyacdan   irəli gələrək apardığı araşdırmaların məhsulu olaraq bu sahədə çalışan mütəxəssislər üçün hazırlanmışdır

Xəstəliyin etiologiyası və simptomatikası Serebral iflic- dayaq hərəkət aparatının pozulmasıdır. Dayaq hərəkət aparatı pozulmuş olan uşaqlar xüsusi bir kateqoriyanı təşkil edən ümumi və xüsusi hərəkət çatışmazlıqları ilə digər qüsurlu uşaqlardan  fərqlənirlər. Dayaq hərəkət aparatının işləməməsi doğuşdan sonra baş-beyin qabığının hərəkət sahələrinin fəaliyyətinin pozulması ilə bağlı meydana çıxır. Serebral iflici yaradan səbəblər isə müxtəlifdir: Bətndaxili inkişaf zamanı ananın müxtəlif somatik, viruslu xəstəliklər Toksiplazma, Uşaqla ananın qan uyğunsuzluğu, Doğuş zamanı kəllə beyin asfeksiya və beyinə qansızmalar. Dayaq hərəkət aparatının çatışmazlığının ən geniş forması uşaq serebral iflicidir. Mərkəzi sinir sisteminin xəstəliyi olub baş beyin qabığının hərəkət mərhələlərinin və hərəkətin ötürücü yolların pozulmasıdır. Uşağın vaxtından qabaq və ya gec doğulması da uşaq serebral iflicinə səbəb ola bilər. Genetik amillər, ağır keçən doğuş zamanı alınan xəsarət də səbəb ola bilər. Uşaqlarda hərəkət funksiyasının bütövlükdə ləngliyi, dəqiqlik və koordinasiyanın pozulması müşahidə olunur. Onlarda başın dik tutulması, oturma, durma yeriş vərdişləri gec formalaşır. Serebral iflicli uşaqlarda əzələ tonusunun kəskin pozulması olur. Buna da Dispraksiya deyilir. Beləliklə, hərəkət pozulmaları uşağın bütün psixi inkişafının formalaşmasına mənfi təsir göstərir. Serebral iflicli uşaqların əksəriyyəti üçün əqli iş qabiliyyətinin aşağı olması, yüksək yorğunluq xarakterikdir. Serebral iflicli uşaqların çoxu küsəyən olurlar. Qorxu hissi onların canlarındadır. Uşaqlarda kəkələmə və alaliya kimi nitq qüsurları da olur. Defektoloq Gülnarə Səfərəliyeva Psixoloq.az

Həyatımız boyunca duyğu və düşüncələrimizi ifadə etməyə ehtiyac duyarıq. Bu zaman təməl istəyimiz isə anlaşılmaqdır. Psixoloq.az xəbər verir ki, uşaqlar da həyatlarındakı sıxıntıları paylaşmaq, həll etmək istəyirlər. Azyaşlılar isə istəklərinin dərhal və mütləq şəkildə gerçəkləşməsini istəyə bilərlər. Valideynlər isə uşaqlar ağlamasın deyə bütün istəklərini yerinə yetirməyə çalışırlar. Bəzən isə uşaqlar analarına istədiklərini qəbul etdirmək üçün normalda davrandıqlarından daha arzuolunmaz vəziyyətdə olurlar. Uşaqların əsəblərini çölə vurması onlar üçün daha faydalıdır. Bu məqamda psixoloqlar, valideynlərə, uşaqların hirs və istəklərini doğru yola - şəkil çəkmək, oyunlar oynamağa yönəltməyi tövsiyə edirlər. Uşaqlarda toplanan enerji təbii yollarla atılmadığı zaman bir sıra problemlər yarada bilər. İstənilən bir davranış forması uşağa deyilərsə, körpə bunu etməyə bilər. İstənilən reaksiyanı görmək üçün ailə içində elə davranmaq əsas şərtdir. Lazım gəldikdə uşaqdan belə kömək istəmək məqsədyönlüdür. Bu sahədə medianın rolunu da unutmaq olmaz. Qeyd edək ki, uşağa mərhələli şəkildə öyrətmək lazımdır. İstənilən davranış şəklini almaq üçün isə bəzən uzunmüddət tələb oluna bilər. Tərcümə etdi: Şəhanə Quliyeva

Azərbaycanda sağlam gələcək yolunda yeni bir uğura imza atıldı. Tanınmış simaların da dəstək olduğu bu möhtəşəm açılışda mərkəzin xidmətləri haqqında geniş məlumat verildi. Övladlarınızı rahatlıqla əmanət edə biləcəyiniz “Oratio” psixoloji və nitq inkişafı mərkəzini sizə təqdim edirik. Hermetik və səs buraxmayan dərs otaqları, gigiyenik hava təmizləmə sistemi, anti-bakterial boya, uşağı yormayan işıq və rəng kombinasiyaları, isti döşəmə və ən əsası valideynin bütün müalicə prossesini izləmək imkanı sizə daha da güvən verəcək. Gənc və savadlı kollektivdən ibarət olan mərkəzimizdə psixiloq, loqoped və pedaqoq xidmətlərini sizlərə təklif edirik. İlkin konsultasiya zamanı keçirilmiş testlər vasitəsilə uşağınızın müalicə istiqaməti doğru seçilir və düzgün prosseslər aparılır. Bununla yanaşı qısa müddətdə uğurlu nəticələrimiz müqayisəli şəkildə sizlərə təqdim olunur. Dünyamız nitqinlə gözəlləşəcək! +994 12 441 41 25    +994 50 441 41 25 [email protected] Xan Şuşinski küç. 21AZ 1000, Bakı, Azərbaycan

Film motivasiya xarakterli olmaqla elmi-araşdırma yönündə çəkilmiş və daha sonra Ronda Bernin eyniadlı kitabının yazılmasına bir təkan olub.Filmdə insanların ətraf mühitə təsiri və ətrafda baş verən bütün hadisələrin məhz insan düşüncəsinin nəticəsi kimi izah olunur. Filmdə Ronda Bern başda olmaqla, bir neçə tanınmış şəxslərin, elm adamlarının müsahibəsi əks olunub. Müsahibələrdə onlar dünyanın əsas qanuna uyğunluqlarından biri olan, Kvant nəzəriyyəsi və cazibə qüvvəsinin əsas mahiyyətini məhz bu sirrlə bağlayırlar. Bu sirri tapdıqdan sonra onların həyatının necə dəyişdiyini bilmək istəyirsinizsə və ən əsası bu bayram günlərində özünüzü və ruhunuzu müsbət motivasiya ilə qidalandırmaq istəyirsinizsə bu filmi mütləq izləyin:

Telefon:                             (+99450) 347-27-23 E-mail:                              [email protected]

Dodaq forması ilə  xarakter analizi aparmaq mümkündür. Dodaqların xarakterinizə təsiri barədə məlumatı təqdim edirik: Alt dodaq və üst dodaq bərabərdir Belə dodağı olan şəxslər problem həll edən, samballı adamlar olaraq tanınır. Tənqid olunmaqdan narahat olmazlar. İnsanların düşüncələrinə hörmətlə yanaşarlar. Onları hirsləndirmək imkansızdır desək yanılmarıq. Nazik, bir az qabarıq dodaqlar Belə dodaqları olan insanlar nazlı olurlar. Həyatdakı öncəlikləri öz rahatlıqları və duyğularıdır. Özlərinə qulluq etməsələr kiminsə onlarla maraqlanmayacağını düşünürlər. Çox sadiq və yaxşı dostdurlar. Çox nazik üst dodaq Liderlik ruhlarında var. Təsiretmə qabiliyyətində bacarıqlı, enerjili, çarə düşünən, möhtəşəm bir şəxsiyyətdir. Problemləri həll etməyin bir yolunu mütləq tapırlar. Qalın və yumşaq dodaqlar Belə dodaqları olan şəxslər mütləq bir başqasının məsuliyyətini üzərinə götürmək üçün doğulublar. Əgər dodaqlarınız belədirsə, uşaqlığınızın bir qismini küçədəki heyvanları qidalandıraraq, ya da onlara sahiblənərək keçirmiş ola bilərsiniz. Belə dodaqlı şəxslərin çox yaxşı valideyn olduğu düşünülür. Üst dodaq alt dodaqdan daha qalındır Bu növ dodaqları olan şəxslər diqqət mərkəzində olmağı daha çox sevirlər. Duyğusal, xarizmatik, eşq sevən və diqqət çəkməkdən xoşlanan şəxslərdir. Özlərini çox sevirlər. Maraq dairəsi olmağı xoşlayırlar. Alt dodaq üst dodaqdan daha qalındır Belə dodaqları olan şəxslər əylənməyin nə olduğunu həqiqətən yaxşı bilirlər. Enerjili bir yaşam, yeni dostlar, məkanlar, yeni kəşflər daim onlar üçün həyəcanverici olur. Nazik dodaqlar Nazik dodaqları olan şəxslər adətən yalnızlığı sevirlər. Özləri ilə olmağı seçirlər, tənha şəxs olaraq problemləri ilə yaxşı maraqlana bilirlər. Yalnızlığı sevmələrinə rəğmən sosial şəraitlərdə də xoşbəxt olur və narahatlıq duymazlar. İnsanlarla rahatlıqla ortaq bir dil tapıb dostluq da qura bilirlər.

Obez olmayan insanlar üçün çox normal olan vəziyyətlər, piylənmə sıxıntısı yaşayanlar  üçün problem sayıla bilər. İnsanların niyə arıqlamaq istədiyini, köklüyün nə kimi zərərləri olduğunu bu yazıda piylənmə problemləri yaşayanların dilindən oxuyacaqsınız. Həmin insanların yaşadıqları çətinlikləri sizə təqdim edirik: "Bəzən elə bilirəm ki, nəfəs ala bilmirəm. Qarın və göbək hissəm çox böyüyüb. Əyilib qalxarkən, namazda belə çətinlik çəkirəm. Ətrafımdakılar sənə nə olub, niyə belə kökəlmisən deyə soruşurlar. Bəzən övladımla oyun oynarkən enerjim çatmır və hamiləykən belə bu qədər çətinlik yaşamamışdım, yeriyərkən və nərdivan çıxarkən də çətinlik çəkirəm". "Obezitə ictimai hayatıma çox təsir edir. Özümə  inamım təəssüf ki, itdi. İstədiyimi geyinə, istədiyim şeyləri edə bilmirəm. Bu problem həyatımı çox məhdudlaşdırır". "Artıq çəki ilə əlaqəli xəstəliklərdən qorxuram. Bədənimdən məmnun deyiləm. İstədiyim paltarı tapa bilmirəm. Hərəkətlərimin çox məhdud olması və ətrafımdakı insanların baxışları və sözləri məni narahat edir. Bir də istədiyimi geyinə bilməmək sözlə ifadə ediləz bilməz, yalnız yaşayan bilər". "İlk  öncə özüm üçün arıqlamaq istəyirəm. Güzgüyə baxanda özümü bədbəxt hiss etmək istəmirəm. Kilolarım məni assosial etdi. Evdən çıxmaq istəmirəm. Enerjim çox azdı və çox tez yoruluram. Buna görə də, arıq və enerjili olmaq istəyirəm. Mağazaya gedəndə bunlar mənə olmaz deyib dərhal çıxmaq istəmirəm". "Daha sağlam bir həyat yaşamaq  istəyirəm. Özümü kök görmək istəmirəm. Aynaya baxdıqca utanıram,çətinliklə paltar tapıram.Kürək ağrılarım çox olur və bu vəziyyət məni artıq sıxmağa başladı, getdiyim məclislərdə  istehzalı baxışlarla qarşılaşıram". "Bədənim ağrıyır və tez yoruluram.Sanki öz vücudumu daşıya bilmirəm" . "Əvvəllər idmançı idim deyə, təbii ki formada idim, amma idmanı buraxdıqdan sonra kökəldim və dostlarım tez-tez köklüyüm haqqında danışırlar, əsəbləşirəm  daha fit daha incə olmaq, yağlardan xilas olmaq istəyirəm". Mütəxəssislərin sözlərinə görə, bədəni ilə barışıq olmayan, həddindən artıq çəkili şəxslər, bu problemin romantik, ictimai həyatlarına təsirini  düşünürlərsə, mütləq psixoloji dəstək almalıdırlar. Artıq çəkili insanların özlərinə və bədənlərinə qarşı inkişaf etdirdikləri hirs, utanc, yemək yemə istəyinə səbəb ola bilər. Yedikcə çəki alır, kökəldiyini  gördükcə hirs və peşmanlığı artır, bu da daha çox yeməyə sövq edə bilir. Bu vəziyyət sonsuz dövr halına gələ bilər. Arıqlamağa qərar vermək uzun və çətin bir yola çıxmaq üçün atılan ilk addımdır. Bu yolda bəzən sürətli gedildiyi kimi, bəzən də durulur, geri addım atılır. Bütün bunlar bu prosesin normal  mərhələləridir. Bu müddət ərzində durulan yerdə əzmli olub irəliyə doğru gediləcəyi kimi, ilk ilişdikləri anda yarı yolda qalına da bilir. Piylənmənin qarşısını almaq üçün tibb sahəsində  davamlı yeni müalicə üsulları, prosesləri araşdırılır və tapılır. Bu cür yeni proseslərin  başında obezitə əməliyyatı durur. Hətta  bədən kütləvi indeksi ölçüsü 40 və üzəri olarsa cərrahi müdaxilə qəti göstəriş hesab edilir. Həll yolunu axtarmaqdan qorxmadığınız və utanmadığınız müddətcə probleminizin həllinə bir addım daha yaxınlaşmış olacaqsınız. Çətindir amma qeyri-mümkün deyil, həyat bir qərar alma meydanıdır.

Yazılanları sıra ilə oxuyub, tətbiq edin. Aşağıdakı yazıları sırası gəlmədən oxumayın. Əgər bir ad yazacaqsınızsa həmin şəxsi həqiqətən tanıdığınıza əmin olaraq yazın. Oyun 3 dəqiqənizi alacaq. Diqqətli olun və sualları hisslərinizlə cavablamağa çalışın. Bir kağız və qələm götürün. Sıra ilə oxuyaraq yazılan tapşırıqları kağızda qeyd edin. Kağıza yuxarıdan aşağıya doğru 1-dən 11-ə qədər rəqəmləri yazın. 1 ilə 2-nın qarşısına hər hansı bir rəqəm yazın 3 ilə 7-nın qarşısına fərqli adlar yazın ( qarşı cinsdən ) 4,5 və 6-nın qarşısına ailə üzvlərindən və ya dostlarından olan insanların adlarını yazın 8,9,10 və 11-in qarşısına mahnı adları qeyd edin Açıqlama: Bu testi bir neçə şəxslə paylaşın. Neçə nəfərlə paylaşmalı olduğunuz 2ci nömrənin qarşısında yazılıb. 3-cü nömrənin qarşısına yazdığınız insan çox sevdiyiniz bir insandır, 7-nin qarşısına yazdığınız insan sevdiyiniz biridir, lakin aranız düzəlmir. 5-in qarşısına yazdığınız insanı çox yaxşı tanıyırsınız, 4-ün qarşısına yazdığınız insan ayrıla bilmədiyiniz insandır, 6-cı nömrəni qarşısında adı yazılmış şəxs sizə uğur gətirən biridir. 8-in qarşısına yazdığınız mahnı 3-cü nömrədəki insana aiddir. 9-un qarşısına yazdığınız mahnı 7-ci nömrədəki insan üçündür. 10-cu nömrənin qarşısındakı mahnı sizinlə bağlıdır. 11-ci nömrədəki mahnı həyatla bağlı hisslərinizi ifadə edir.

Oliqofreniya ruhi xəstəlik deyil, pataloji haldır. Özünü normal psixi və fiziki xəstəliklərin pozulması ilə biruzə verir. O uşaqlar haqqında elmi təsəvvürlər pataloji halın təsir göstərdiyi sahələrdə- intellektual inkişafda emosional-iradi və şəxsiyyət aləmində yaratdığı pozulmaların nəticəsi ilə izah olunur. Kliniki müşahidələrdə neyrofizoloji və neyropsixoloji tədqiqatlar göstərir ki, əsəb sistemində hər hansı bir sahənin zədələnməsi nəticəsində şəxsiyyətin pozulma halları müşahidə olunur.  Oliqofreniya cinsi xromosomların genetik pozulmasının çatışmazlığı nəticəsində yaranır. Yüngül formalı oliqofreniya ümumi sayın 80-85% təşkil edir. Alimlər psixi geriliyin 2 növünü ayırd edirlər.  Psixi cəhətdən geri qalan uşaqlar və oliqofreniya anlayışları bir-biri ilə sıx bağlıdır. Lakin spesifik xüsusiyyətlərinə görə fərqləndirmək lazımdır. Bəzən yanlış dioqnozlaşdırma əsasında xüsusi məktəblərə Psixi ləngimələrə məruz qalmış uşaqlar da cəlb olunurlar. Onlar öz yaşıdları ilə müqayisədə psixi cəhətdən geri qalırlar. Psixi cəhətdən geri qalan uşaqlarda bu əlamətlər gec nəzərə çarpır. 6 yaşa kimi ləngimələr valideynləri ciddi narahat etmir. Oliqofrenlər üçün dərk etmə proseslərinin bütün növlərinin pozulmaları xarakterikdir: primitiv bilik ehtiyatları, diqqətin zəifliyi, hafizənin pozulması və.s Onlar üçün bilik əldə etmək xeyli çətinliklər yaradır. Ən yüksək çətinlik isə nitqdə qrammatik qaydaların gözlənilməməsidir. Onlar nağılın, hekayənin sujetli şəkillərin məzmununu ardıcıl izah etməkdə çətinlik çəkirlər. Oliqofreniya 3 ağırlıq dərəcələrinə görə təsnifləşdirilir: 1. İdiotiya 2. İnbesillik 3. Debillik I- Ən ağır formasıdır. İdiotiya olan uşaqların ətraf mühitə qarşı reaksiyaları zəif və məqsədsizdir. Nitq və təfəkkür tamamilə inkişafdan qalır. Özünə xidmət vərdişləri formalaşmır. Hətta onlarda nevroloji somatik pozulmalar çoxdur. II- Orta dərəcə. Əqli hərəkətlər imkanına malikdir. Özünə xidmət, əl əməyinə, vərdişlərə alışdırmaq mümkündür. Söz ehtiyyatı məhduddur. III- Ən yüngül dərəcə. Korreksiya zamanı belə uşaqları yeni biliklərin mənimsənilməsi, sadə əmək vərdişlərinə alışdırmaq mümkündür. Ümumtəhsil məktəblərdə onlar proqramı çətin mənimsəyirlər. Çətinlikləri getdikcə də artır. Ona görə də debillərə xüsusi proqramla iş aparılmalıdır.  Defektoloq Gülnarə Səfərəliyeva

Autizm- erkən yaş dövründə başlayan ümumi inkişaf problemidir. Autizmin əlamətləri əsasən 2 yaşından etibarən özünü göstərməyə başlayır. Autizm özünə qapanma kimi tanınır. Hazırda autizmin yaranma səbəbləri dəqiq məlum deyil. Autizmin yaranmasına həm irsi, həm doğuşdan əvvəlki, doğuş zamanı inkişafa təsiredici  faktorlar, hamiləlik zamanı baş verən narahatlıqlar, eləcə də uşaqlıqda edilən peyvəndlər səbəb ola bilər. Ən əsası isə əsəb sisteminin patalogiyası ilə əlaqələndirilir. Autizm ümumi xarakter daşıyır: 1. Sosial münasibətlərdə pozğunluq 2. Nitq və ünsiyyətdə pozğunluq 3. Təxəyyüldə pozğunluq Autizmli uşaqlar başqalarına qarşı maraqsızdırlar. Söz təmasından qaçır, ünsiyyət qurmurlar. Digər uşaqlarla oynamır, səbəbsiz olaraq ağlayır, gülür, mənasız sözləri ardıcıl təkrarlayırlar. Tək qalmağı xoşlayırlar.  Belə uşaqların göstərdiyi digər davranış tərzləri də mövcuddur. Məsələn, bəzi uşaqlar rəngləri çox dəqiqliklə seçib, mürəkkəb naxışları qura bilmədikəri halda özünə xidmət vərdişlərinin öhdəsindən gəlməkdə böyüklərin göstəriş və tapşırıqlarını yerinə yetirməkdə böyük çətinlik çəkirlər. Autistik uşaqların zəkalarına gəldikdə onların bəziləri çox üstün riyaziyyat bacarıqları və əzbərləmək kimi qabiliyyətlərə sahib ola bilər. Belə uşaqlar ilə hər gün məşğul olmaq lazımdır. Bu uşaqların müxtəlif fobiyaları olur. Onlar təhlükəni görmürlər - maşın yolunu baxmadan keçmək, isti əşyalara toxunmaq kimi. Autist uşaqlar televizora baxmağı xoşlayırlar, lakin onlara məhdudiyyət qoymaq lazımdır. Onlar yelləncəyi də xoşlayırlar, onlarda bu marağı həvəsləndirmək lazımdır. Siz uşağınızı onun özündən də yaxşı başa düşməyi öyrənməlisiniz. Autizm psixoloji problem olduğundan dərmanlarla müalicəsi yoxdur. Nevroloji müalicə olunmalı, məşğələlər aparılmalıdır. Psixoloq və loqopedlər bu işə cəlb olunmalıdır. Əgər 1-2 yaşında aşkarlanarsa və bu müalicə işi düzgün olarsa, 6 yaşında o, normal uşaq səviyyəsinə çatar. Valideyn normal uşağa başa saldığından 6 dəfə çox autizmli uşağa başa salmalıdır. Məsuliyyətin böyük bir hissəsi isə valideynlərin üzərinə düşür. Müəllif: Defektoloq Gülnarə Səfərəliyeva Psixoloq.az

Panik atak insanların həyatında heç olmasa bir dəfə də olsa baş vermiş bir haldır. Normal panika yaradacaq hadisələrə qarşı olan panik atak normal haldır, ancaq səbəbsiz yerə olan və daimi təkrarlanan panik ataklar artıq patalogiyadır və insanların həyat tərzinə, gündəlik işlərinə nəzarətedici təsir göstərir və insanlar planlarını, gündəlik işlərini, qorxularına, panik ataklara görə tənzimləyirlər. Tək harasa gedə bilmirlər, lift , metrodan istifadə edə bilmir, çox insan olan yerlərdə ola bilmir ,daimi atak, ölüm qorxusu fikirləri bu insanların həyatlarını sözün əsl mənasında cəhənnəmə çevirir. Panik pozuntu diaqnozu qoymaq üçün panik atak əlamətlərindən ən azı 4-ü , bir ay müddətində səbəbsiz yerə meydana çıxması mütləqdir. Bunlar hansılardır? *Səbəbsiz yerə ürək döyünmə *Tənginəfəslik, boğulma hissi *Qolların uyuşması, başda sıxılma hissi *Baş gicəllənməsi, yıxılacağı qorxusu *Əllərin əsməsi(tremor),tərləmə,bədəndə titrəmə, istilik hissi *Ətrafa və özünə qarşı yadlaşma hissi *Döş qəfəsində sıxılma,ağrı hissi *Atak zamanı gəyirmə, qusma hissi *Ağır xəstəliyi olduğunu fikirləşmə, dəli olma və ağlını itirmə qorxusu Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən insanlar hər atak zamanı ölümlə üz-üzə gəlirlər,ölüm anını yaşayırlar və ilk vaxtlar  özlərində hər hansı ağır xəstəlik olduğunu fikirləşib çox həkimlərə müraciət edirlər(Psixiatrdan başqa) və nəticə olaraqda hər hansı  somatik xəstəlik aşkar olunmur, çünki bu xəstəlik sırf psixoloji problemlərlə əlaqəli yaranan bir xəstəlikdir. Həmçinin bioloji olaraq beyində olan neyrotransmitter serotonin adlı("xoşbəxtlik hormonu") maddənin miqdarında azalma olmasıyla əlaqədar meydana çıxan bir xəstəlikdir. Bu xəstəliyin müalicəsiylə PSİXİATR məşğul olur,vaxtında psixiatra müraciət etməklə həm vaxtınıza,həm pulunuza qənaət etmiş ,həmçinin bu xəstəlikdən tez bir zamanda xilas olarsınız. Həkimlə əlaqə:+99455-282-84-21

Bəxtiyar Mustafayev 2008-2014 cü illərdə Azərbaycan Tibb universiteti pediatriya fakultəsində təhsil alıb 2014-2016-cı illərdə 1saylı Respublika Psixiatriya Xəstəxanasında həkim psixiatr vəzifəsində çalışıb,eyni zamanda bu illərdə psixi sağlamlıq mərkəzi,2 saylı psixiatriya xəstəxanası və sabunçu xəstəxanası psixosomatika şöbəsində ixtisas artırma kurslarında olub 2015-2016-cı illərdə Funda tibb mərkəzi və Xətai estetik klinikasında həkim psixiatr vəzifəsindədə çalışıb 2016-2017-ci ildə Şəki rayonlararası psixiatriya xəstəxanası və Şəki rayon mərkəzi xəstəxanasının poliklinika şöbəsində həkim psixiatr vəzifəsində çalışıb 2014 Baku international Medical congress for students and young doctors 2015 mart 16-17 Global mental health& Neurodevelopmental Disorders across the lifespan international symposium 2015 Baku international Medical congress for students and young doctors 2018 Koqnitiv davranış psixoterapiyaları konfransında iştirak etmişdir 2018 yanvar-fevral- mart-aprel aylarında psixi sağlamlıq mərkəzində Professor Fuad İsmayılovun rəhbərliyiylə keçirilmiş koqnitiv davranış psixoterapiya kursunda iştirak etmişdir Hazırda Medikus klinikasında psixiatr/psixoterapevt vəzifəsində çalışır Müalicə etdiyi xəstəliklər: *Depressiya *Panik atak *Obsessiv-kompulsiv pozuntu *Fobiyalar *Travma sonrası stress pozuntusu *Yuxu pozuntuları *Yaddaş pozuntuları *Bipolyar affektiv pozuntu *Şizofreniya *Autizm *Hiperaktivlik və diqqət çatışmazlığı *Tiklər *Enurez və s.

Diş həssaslığı bir çox insanın əziyyət çəkdiyi problemdir. Mütəmadi olaraq istifadə edilən isti-soyuq qidalar, içkilər, dişdə həssaslığın yaranmasına gətirib çıxara bilir. Ancaq bəzən adi sanılan həssaslıq böyük bir problemin başlanğıcı ola bilər. Psixoloq.az xəbər verir ki, stomotoloq Ramil Yusubovun sözlərinə görə, pasiyentlər əksər zaman diş həssaslığı ilə diş iltihabını bir birindən fərqləndirməkdə çətinlik çəkirlər: “Qeyd edim ki, diş həssaslığı zamanı ağrı ancaq şirin, isti -soyuq qidalar qəbul etdiyimiz zaman yaranır.Diş iltihabında isə ağrılar uzunmüddətli və qarşısı alınmaz şəkildə olur”. Müəllif: Şəhanə Quliyeva