Əsas  və  üstünlük  təşkil  edən  simptomu,  heç  bir  təhlükə  ifadə  etməyən  müəyyən  situasiyalardan  qorxu  olan pozuntular qrupudur. Nəticədə xəstə adətən belə situasiyalardan qaçır və ya ehtiyat edir. Xəstənin narahatlığı ayrı– ayrı  simptomlarda,  belə  ki,  qorxudan  titrəmə  və  ya  bayılma  hissiyatında  toplanır  və  tez–tez  ölümdən  qorxma  ilə, özünü idarə etməni itirmə ilə və ya dəli olma ilə assosiasiya olunur. Fobik situasiyaya düşə bilməni gözləmək adətən vaxtından qabaq həyəcan törədir. Fobik həyəcan və depressiya tez-tez müştərək olur. İki diaqnozun (fobiyalı həyəcan pozuntusu  və depressiv  epizod)  və  ya  birinin qoyulması  haqqında  qərar,  bu  halların  davam  etmə  müddəti  ilə  və xəstənin konsultasiya zamanı terapiya barəsində həkimin düşüncələri ilə müəyyən olunur.

Spesifik fobiyalar (F40.2) Buraya,  son  dərəcə  xüsusi  situasiyalarla  məhdudlaşmış,  belə  ki,  xüsusi  heyvanların  yaxınlığı, hündürlük,  ildırım, qaranlıq,  uçuş,  qapalı  yer,  içtimai  ayaqyolunda  sidik  ifrazı  və  defekasiya, müəyyən  qida  məhsullarının  istifadəsi, dişlərin müalicəsi, qanın və ya travmanın görünüşü kimi fobiyalar daxildir. Baxmayaraq belə situasiya haqqında fikir abstraktdır, ona düşmə zamanı aqrofobiyada və ya sosial fobiyada olduğu kimi vəlvələ yaranır.AkrofobiyaHeyvanlardan qorxmaKlaustrofobiyaSadə fobiya

Vəlvələ pozuntusu (panik pozuntu, epizodik paroksizmal həyəcanlılıq (F41.0)Pozuntunun   xarakter   əlaməti,   konkret   olaraq   hər   hansı   xüsusi   situasiya   ilə   və   ya   şərait   kompleksi   ilə məhdudlaşmayan,  buna  görə  də  qabaqcadan  deyilə  bilməyən  residivləşən  kəskin  ifadə  olunmuş  həyəcan  (vəlvələ) tutmalarıdır.  Digər  həyəcan  pozuntularda  olduğu  kimi,  əsas  simptomatikaya,  qəflətən  meydana  çıxan  ürək döyünmə, döş sümüyü arxasında ağrı, boğulma, ürəkbulanma hissiyatı, qeyri – reallıq hissi (depersonalizasiya və ya derealizasiya) daxildir. Bundan əlavə, ikincili, olaraq tez – tez ölümdən, özü üzərində kontrolu itirməkdən və ya dəli olmaqdan  qorxu  müşahidə  olunur.  Əgər  pasientdə  vəlvələ  tutmasının  əvvəlində  depressiv  pozuntu vardırsa, vəlvələ  pozuntusu əsas  diaqnoz  kimi  istifadə  edilə  bilməz.  Bu  halda  vəlvələ  tutması,  depressiyaya    nəzərən ikincilidir. Vəlvələ tutması Vəlvələ halıPanik ataka

Generalizə edilmiş həyəcan pozuntusu (F41.1) Yayılmış və davamlı olan, lakin hər hansı xüsusi ətraf şərait elementləri ilə məhdudlaşmayan və ya əsas etibari ilə onlarla törənən (başqa sözlə, sərbəst üzən və ya «free–floating») həyəcandır. Dominant simptomlar dəyişkəndirlər, lakin  davamlı  nevrozluq,  qorxu  hissiyatı,  əzələ  gərginliyi,  tərləmə,  ağılsızlıq  hissiyatı,  titrəmə,  baş  hərlənmə, epiqastral  nahiyyədə  diskomfort  hissiyatı  şikayətlərini  özündə  birləşdirir.  Xəstəyə  bir  çox  hallarda  onu  və  ya qohumlarını yaxın zamanlarda gözləyən bədbəxt hadisədən və ya xəstəlikdən qorxu ifadə edir.Həyəcan:· reaksiyası· halı· nevrozu

Qarışıq həyəcan və depressiv pozuntu (F41.2) Bu rubrikanı o halda istifadə etmək lazımdır ki, eyni zamanda həm həyəcan, həm də depressiya mövcud olsun, lakin bu  hallardan  heç  biri  üstünlüyə  malik  olmasın,  onların  simptomatikasının  dərəcəsi  isə  hər  birinə  ayrıca  diaqnoz qoymağa  imkan  verməsin.  Əgər  həm  həyəcan,  həm  də  depressiya  simptomları  o  dərəcədə  ifadə  olunur  ki,  bu pozuntuların hər birinə ayrıca diaqnoz qoymağa imkan verir, bu halda hər iki diaqnozu kodlaşdırmaq lazımdır vəbu halda hazırkı rubrika  istifadə olunmamalıdır.Həyəcan depressiyası (yüngül və ya davamsız)

Obsessiv-kompulsiv (sarışan-məcburi) pozuntu Belə  vəziyyətin  əsas  xüsusiyyəti  təkrari  sarışan  fikirlərin  və  ya  məcburi  hərəkətlərin  olmasıdır.  Sarışan  fikirlər stereotip şəkildə xəstənin təkrar-təkrar ağlına gələn ideyalardan, obrazlardan və ya arzulardan ibarətdir. Onlar demək olar ki, həmişə kədərləndiricidirlər və pasient adətən səmərəsiz onlara müqavimət göstərməyə çalışır. Bununla belə xəstə bu fikirləri nə qədər qeyri-iradi və pis olsalar belə özününkü sayır. Sarışan hərəkətlər və ya rituallar siereotip materialardan ibarətdir ki, xəstə onları təkrar-təkrar yerinə yetirir. Onlar zövq alma üsulu və ya faydalı məsələlərin yerinə yetirilməsində atribut deyildirlər. Bu hərəkətlər xəstənin ehtiyat etdiyi xoşagəlməz hadisənin baş verməsinin qarşısını almaq üsuludur, hansı ki, əks halda baş verərək onun özünə və ya xəstə tərəfindən digər şəxsə zərər yetirə bilər.  Adətən belə davranış xəstə tərəfindən mənasız və ya effektsiz kimi başa düşülür və ona qarşı təkrari cəhdlər görülür. Demək olar ki, həmişə həyəcan müşahidə edilir. Əgər kompulsiv hərəkətlər tormozlanırsa, həyəcan daha da artır. Daxil edilib:anankastik nevrozobsessiv-kompulsiv nevrozƏsasən sarışan fikirlər və ya düşüncələr (F42.0)Onlar demək olar ki, xəstəyə əziyyət verən ideyalar, fikir obrazları və ya hərəkətə təhrik etmə formasını ala bilərlər.Bəzən ideyalar bitkin olmurlar, gündəlik həyata aid olan adi, lakin vacib qərar qəbul etmək qabiliyyətinin olmamasıilə əlaqədar sonsuz müzakirə olunan alternativ fikir olurlar. Sarışan düşüncələr və depressiya arasında əlaqə xüsusiilə  sıxdır,  buna  görə  də  obsessiv-kompulsiv  pozuntu  diaqnozuna  o  halda  üstünlük  vermək  olar  ki,  əgər  sarışan fikirlər depressiv epizodu olmadan yaranır və ya saxlanılır.Əsasən kompulsiv hərəkətlər [sarışan rituallar] (F42.1) Kompulsiv  məcburi  hərəkətlərin  əksəriyyəti  çirkin  təmizlənməsinə  aid  olur  (əsasən  əllərin  yuyulması),  potensial təhlükəli situasiyanın yarana bilməməsi haqqında zəmanətin alınması üçün təkrari yoxlamalara və ya təmizkarlığa vəsəliqəliliyə riayət etməyə aid olur. Belə aydın davranışın əsasında pasienti gözləyən təhlükədən və ya onun özünün başqa  birisini təhlükəyə düçar  edəcəyi qorxusu durur və  ritual hərəkətlər nəticəsiz  qalır və ya təhlükənin qarşısınıalmaq üçün simvolik cəhdlər olur.

Stresə qarşı kəskin reaksiya (F43.0) İnsanda qeyri-adi fiziki və ya psixi stresə qarşı cavab olaraq, psixi pozuntuların digər əlamətləri olmadan yaranan və adətən bir neçə   saatdan və ya gündən sonra sönən keçici pozuntudur. Stress reaksiyalarının yaranmasında və ağırlığında,  fərdi  tez  təsirlənmə  və  özunu  idarə  etmək  qabiliyyəti  böyük  əhəmiyyətə  malikdir.  Simptomlar  tipik qarışıq və dəyişkən mənzərəyə malik olurlar və bir qədər düşüncə və diqqət sferasının daralması ilə, qıcıqlandırıcıları tam dərk etməyin qeyri-mumkunluyu ilə və dezorientasiya ilə ilkin «heyrət» halından ibarət olurlar. Bu hal növbəti ətraf situasiyadan «uzaqlaşma» ilə (dissosiativ stupor halına qədər – F44.2) və ya həyəcan və yuksək aktivliklə (uçuş və  ya  fuqa  reaksiyası)  ilə  müşaiyət  oluna  bilər.  Adətən  vəlvələ  pozuntunun  ayrı-ayrı  əlamətləri  mövcud  olur (taxikardiya, həddən artıq tərləmə, qızarma). Simptomatika adətən stress stimullarının və ya hadisənin təsirindən bir neçə dəqiqə sonra yaranır və 2-3 gündən sonra (çox vaxt bir neçə saatdan sonra) sönur. Stress hadisəyə qarşı hissəvi və  ya  tam  amneziya  (F44.0)  mövcud  ola  bilər.  Əgər  yuxarıda  göstərilmiş  simptomatika  davamlıdırsa,  diaqnozu dəyişmək lazımdır. Kəskin: ·  Krizis reaksiyası ·  Stresə qarşı reaksiya ·  Hərbi xidmət dövrünün nevrozu  ·  Krizis halı ·  Psixi şok

Posttravmatik stress pozuntusu (F43.1) Hər bir şəxsdə dərin stress törədə biləcək, xüsusi ilə təhlükəli və ya faciəli xarakterli stress hadisəsinə (qısa və ya uzunmüddətli)  təxirəsalınmış  və  ya  yubanmış  cavab  kimi  meydana  çıxır.  Meyl  etdirici  faktorlar,  belə  ki,  şəxsi xüsusiyyətlər (kompulsivlik, asteniklik) və ya anamnezdə sinir xəstəliyi sindromun inkişafı üçün qıcıq qapsını azalda və ya onun gedişini ağırlaşdıra bilər, amma onlar heç zaman onun yaranmasının izahı üçün vacib və kifayət olmurlar. Tipik əlamətlərə sarışan xatirələrdə («kadrlar») travma yetirmiş hadisənin təkrarlanan təəssüratlarından, təəccübdən donub  qalma  hissiyatı  fonunda  yaranan  fikirlərdən  və  ya  qarabasmalardan,  emosional  tormozlanmadan,  digər insanlardan  uzaqlaşmaqdan,  ətrafa  reaksiyasızlıqdan  və  travmanı  xatırladan  hərəkətlər  və situasiyadan qaçmaqdan ibarət   epizodlar   daxildir.   Adətən   həddən   artıq   oyanıqlıq   və   ifadə   olunmuş   yüksək   ehtiyatlılıq,   qorxuya   və yuxusuzluğa  yüksək  reaksiya  mövcud  olur.  Həyəcan  və  depressiya  çox  vaxt  yuxarıda  göstərilmiş  simptomlarla əlaqədar  olur  və  bir  çox  hallarda  özünü  öldürmə  ideyaları  da  yarana  bilər.  Pozuntu  simptomlarından  əvvəl travmadan  sonra   bir  neçə  həftədən,  bir  neçə  aya  kimi  dəyişən  latent  dövr  olur.  Pozuntunun  gedişi  müxtəlifdir, amma  əksər  hallarda  sağalma  gözləmək  olar.  Bəzi  hallarda  bu  vəziyyət  bir  neçə  il  davam  edəcək,  şəxsiyyətin davamlı dəyişilməsinə keçidlə xronik gedişə çevrilə bilər. (F62.0)Travmatik nevroz

Uyğunlaşdırıcı reaksiyaların pozuntusu (F43.2) Həyatda  mühüm  dəyişikliklərə  və  ya  stress  hadisələrinə  adaptasiya  periodunda  yaranan,  içtimai  fəaliyyətə  vəhərəkətlərə çətinlik törədən subyektiv distress və emosional pozuntu halıdır. Stress halı fərdin sosial əlaqələrinin tamlığını  (ağır itki,  ayrılıq) və ya  sosial  müdafiə və  dəyərlərin geniş sistemini (miqrasiya,  qaçqınlıq statusu) poza bilər və ya həyatda dəyişikliklərin və dönüşlərin geniş diapazonunu (məktəbə daxil olma, valideyinlik statusu əldə etmə, müqəddəs şəxsi məqsədə çatmaqda müvəffəqiyyətsizlik, istefaya getmə) təqdim edə bilər. Fərdi meyllik və tez təsirlənmə uyğunlaşdırıcı reaksiyaların pozğunluqlarının yaranma riskində   və meydana çıxma formasında əsas rol oynayır,  lakin  belə  pozuntuların  travma  törədici  faktorların  iştirakı  olmadan  meydana  çıxması  qəbul  edilmir. Əlamətlər  çox  variabeldirlər  və  əhval-ruhiyyənin  olmaması,  ehtiyatlılıq  və  ya  narahatçılıq  (və  ya  bu  halların kompleksi), situasiyanın öhdəsindən gəlməmək hissiyatı, hər şeyi əvvəlcədən planlaşdırma və ya hazırki situasiyada qalmaq  qərarı  daxildir,  həmçinin  gündəlik  həyatda  fəaliyyət  qabiliyyətinin  bir  qədər  azalma  dərəcəsini  özündə birləşdirir.  Eyni  zamanda  davranış  pozuntuları  da,  xüsusi  ilə  yeniyetmə  yaş  dövründə  qoşula  bilər.  Xarakter əlaməti  kimi  qısa  və  ya  uzunmüddətli  depressiv  reaksiya  və  ya  digər  emosiyaların  və  davranışın  pozulmaları  ola bilər.Mədəni şokKədər reaksiyasıUşaqlarda hospitalizm

Dissosiativ  və  ya  konversion  pozuntular,  keçmiş  hadisələrə  qarşı  yaddaş,  özünü  şəxsiyyət  kimi  başa  düşmək qabiliyyəti  və  bədənin  hissiyatı  və  hərəkətini,  idarə  etmək  qabiliyyəti  arasında  normal  inteqrasiyanın  tam  və  ya hissəvi  itirilməsi  kimi  ümumi  qəbul  edilmiş  müddəaların  əsasında  ayırd  edilir.  Dissosiativ  pozuntuların  bütün növləri  bir  neçə  həftə  və  ya  aydan  sonra  xüsusi  ilə  əgər  onların  yaranması  həyatda  baş  vermiş  hər  hansı  travma törətmiş  hadisə  ilə  əlaqədardırsa,  sönməyə  meyllidirlər.  Əksər  xronik  pozuntular,  xüsusən  ifliclər  və  hissiyatın itirilməsi  həlli  mümkün  olmayan  problemlərin  və  şəxsiyyətlər  arası  çətinliklərin  fonunda  inkişaf  edə  bilər.  Bu pozuntular əvvəllər əsasən «konversion isteriya»-nın müxtəlif növləri kimi təsnif olunurdular. Hesab edilir ki, onlar psixogen  etiologiyaya  malikdirlər  belə  ki,  yaranma  vaxtına  görə  travma  törətmiş  hadisələrlə,  həll  olunmayan  və dözülməz  problemlərlə  və  ya  pozulmuş  qarşılıqlı  münasibətlərlə  sıx  əlaqəlidir.  Simptomlar  adətən  xəstənin   psixi xəstəliyin  əlamətləri  haqqında  fikirlərinə  uyğun    olurlar.  Tibbi  baxış  və  müayinə  hər  hansı  aydın  fiziki  və  ya nevroloji  pozuntular  aşkar  etmir.  Lakin  tamamilə  aydındır  ki,  funksiyanın  itirilməsi  emosional  konfliktin  və  ya ehtiyacın ifadəsi kimi meydana çıxır. Simptomlar psixoloji stresslə sıx əlaqədar inkişaf edə bilər və çox vaxt qəflətən meydana  çıxır.  Bu  rubrikaya  normada  iradi  kontrol  edilən  yalnız  fiziki  funksiyaların  pozuntuları  və  hissiyatın itirilməsi   daxil edilib. Ağrı hissiyatı və vegetativ sinir sistemi tərəfindən digər fiziki hissiyat kompleksi daxil olan pozuntular psixosomatik pozuntular rubrikasında (F45.0) təsnif olunmuşdur. Həmişə gələcəkdə ciddi fiziki və ya psixi pozuntuların inkişaf etməsi ehtimalını yadda saxlamaq lazımdır.Daxil edilib:konversion:·   isteriya·  reaksiya isteriya·  isterik psixoz F44.0      Dissosiativ amneziyaƏsas əlamət xüsusi ilə vacib yaxın hadisələrə qarşı yaddaşın itirilməsi olub, bu zaman üzvi psixi xəstəlik ayırd edilir və  o  dərəcədə  ifadə  olunur  ki,  onu  adi  unutqanlıqla  və  yorğunluqla  izah  etmək  mümkün  olur.  Amneziya  adətən bədbəxt hadisə və ya qəflətən ağır itgi kimi travma törədici hadisələrdə toplanır və adətən hissəvi və seçici olur. Tam və generalizə olunmuş amneziya nadir hallarda və adətən ambulator avtomatizmin (fuqalar) (F44.1) hissəsi olur; bu halda  pozuntunu  məhz  belə  təsnif  etmək  lazımdır.  Dissosiativ  amneziya  diaqnozunu  beynin  üzvi  xəstəliyi, intoksikasiyalar və ya həddən artıq yorğunluq olduqda qoymaq olmaz. F44.1      Dissosiativ fuqaDissosiativ  fuqa,  adi  hər  bir  gündəlik  sərhəddən  kənara  çıxan  məqsədyönlü  yerdəyişmələrlə  birlikdə  dissosiativ amneziyanın   bütun   əlamətlərinə   malikdir.   Baxmayaraq   ki,   fuqa   periodunda   amneziya   mövcud   olur,   kənar müşahidəçilərə bu zaman pasientin davranışı tam normal təsir bağışlayır.Çıxarılıb: epilepsiya tutmasından sonra fuqa (G40.–) F44.2      Dissosiativ stuporDissosiativ  stupora  işıq,  küy,  toxunma  kimi  xarici  qıcıqlandırıcılara  qarşı  iradi  hərəkətlərin  və  normal  cavab reaksiyalarının ifadə olunmuş dərəcədə azalması və ya olmaması əsasında diaqnoz qoyulur, lakin baxış və müayinə aşkar fiziki səbəb ayırd etmir. Bundan əlavə, yaxınlarda  baş vermiş hadisələr və ya  problemlər şəklində  psixogen səbəb tam aşkarlıqla mövcud olur. F44.3      Trans və mübtəlalıqMüvəqqəti  olaraq  özünü  bir  şəxsiyyət  kimi  hiss  etmənin  və  ətrafın  tam  dərk  edilməsinin  itirilməsi  mövcud olan pozuntu. Bu rubrikaya yalnız qeyri-iradi və arzuolunmaz olan, dindən və ya mədəni-münasib situasiyalardan xaric meydana çıxan trans halları daxil edilib. F44.4      Dissosiativ hərəkət pozuntularıBütün  müxtəlifliyi  ilə  bərabər,  ətrafla  və  ətraflarla  hərəkət  etdirmək  qabiliyyətinin  tam  və  ya  hissəvi  itirilməsi mövcud olur. Ataksiyanın, apraksiyanın, aksineziyanın, afoniyanın,  dizartriyanın,  diskineziyanın,  tutmaların və ya iflicin hər hansı növləri ilə demək olar ki, sıx oxşarlıq görülə bilər.Psixogen:·   afoniya·   disfoniya F44.5      Dissosiativ konvulsiyalarDissosiativ konvulsiyalar epileptik tutmalara bənzəyir, lakin dilin dişlənməsi, yıxılmalarla əlaqədar qansızmalar və qeyri-iradi sidik ifrazı nadir hallarda olur. Düşüncə saxlanılır və ya stupor və ya trans halı ilə əvəz olunur. F44.6      Dissosiativ anesteziya və ya hissi qavramanın itirilməsiDəri  anesteziya  nahiyyələri  adətən  sərhədlərə  malik  olurlar.  Bu  o  deməkdir  ki,  onlar  pasiyentin  tibbi  biliklərdən fərqli orqanizmin funksiyaları haqda təsəvvürləri ilə əlaqədardırlar. Nevroloji zədələnmə   ilə əlaqədar olması vacib olmayan,  sensor  modulyasiyalar  arasında  fərqin  itirilməsi  mümkündür.  Hissi  qavramanın  itirilməsi  paresteziya şikayətləri ilə müşaiyət oluna bilər. Dissosiativ pozuntularda görmənin və eşitmənin itirilməsi nadir hallarda total olur.Psixogen karlıq

“Selfi” son illərin ən məşhur trendinə çevrilib desək yanılmarıq. Bəziləri bunu xəstəlik adlandırsa da, bir qism isə həyatın ayrılmaz ayrılmaz hissəsi sayır. Bəs artıq vərdiş halını alaraq hətta  yemək, su yerinə keçən özündən çox sosial şəbəkədə şəkil çəkdirərək paylaşmağı düşünən zehniyyəti xəstəlik adlandırmaq olarmı? Mövzu ilə bağlı Psixoloq.az-a açıqlama verən Bakı  Qızlar Universitetinin Psixologiya kafedrasının dosenti, psixologiya üzrə fəlsəfə doktoru  Ramil Mirzəyevin sözlərinə görə, alimlər selfi ilə bağlı psixoloji pozulmanı 3 səviyyədə göstərirlər: 1.  “Epizodik xarakterli: bu səviyyədə selfi çəkənlər gün ərzində üçdən artıq şəkil çəkdirmir və sosial şəbəkələrdə paylaşmırlar. Bu xarakterli selfi çəkilməsinə hələ də nəzarət oluna bilir. Sonradan iradi səy göstərməklə bu pozulmanı aradan qaldırmaq mümkündür. 2.  Kəskin xarakterli: bu səviyyədə selfi çəkənlər gün ərzində üçdən çox  şəkil çəkdirir və sosial şəbəkələrdə paylaşırlar. Psixikanın yüksək dərəcədə pozulması olub prosesə nəzarət edə bilməməklə xarakterizə olunur. 3.  Xroniki xarakterli: ən ağır haldır, insan tamamilə özünə nəzarət edə bilmir. Hər gün  o, ondan artıq şəkil çəkir və sosial şəbəkələrdə paylaşır. Belə adam harda gəldi öz şəkilini çəkir və sosial şəbəkədə yerləşdirir. Bu isə selfinin xəstəlik olması ilə bağlı ən böyük sübutdur”. Mütəxəssis selfinin xəstəlik səviyyəsində olmasını göstərən əlamətlərdən də bəhs edib. 1.  “İdeal şəkil alınmayanda əsəbiləşmək; 2.  Özünübəyənmə, reallıqdan uzaqlaşmaq, öz foto albomunu dost və yaxınlarının albomundan daha üstün tutmaq; 3.  Sosial şəbəkələrdə yüzlərcə şəklini paylaşmaq; 4.  Şəkillərini sosial şəbəkələrdə yerləşdirə bilməyəndə gərgin və əsəbi vəziyyətə düşmək əsas göstəricilərdir”,-deyə Mirzəyev vurğulayıb. Psixoloq,   tədqiqatların qadın və kişi selfilərini fərqləndirdiyini dilə gətirərək qadınların sosial həyatlarını ikinci plana keçirdiklərini qeyd edib: “Qadınlar ilk yerə xarici görünüşlə bağlı əlamətləri qoyurlar. Kişilərdə bu əksinədir. Onlar ilk yerə sosial həyatlarının bəzi tərəflərini, məs,. idman uğurlarını, səyahətlərini, dostlarla görüşü və s. qoymaqla xarici görünüşlərilə bağlı məsələləri ikinci plana keçirirlər”. Ümumiyyətlə texnalogiyanın sürətli inkişafı yeni formada nevrozların yaranmasını şərtləndirir. Tanınmış psixoterapevt Viktor Frankl haqlı olaraq hesab edirdi ki, hər bir dövrün öz nevrozları var və ona uyğun da müalicə üsulları tapılmalıdır. Müəllif: Şəhanə Quliyeva

Bu gün Tarif (qiymət) Şurasının növbəti iclası keçirilib. Tarif (qiymət) Şurasının Katibliyindən publika.az- averilən məlumata görə, iclasda ictimai nəqliyyatda sərnişindaşıma xidmətləri üzrə yeni tariflər təsdiq edilib. “Məlum olduğu kimi, müntəzəm avtobus marşrutları üzrə sərnişindaşıma xidmətlərinin tariflərinin yuxarı hədləri sonuncu dəfə 2007-ci ilin 6 yanvar tarixində, metroda sərnişindaşıma xidmətinin tarifi isə 2011-ci ilin 24 noyabr tarixində təsdiq edilib. Ötən müddət ərzində ictimai nəqliyyatda sərnişindaşıma xidməti üzrə xərclərin artması, avtobus parkının yenilənməsi və istismara saz vəziyyətdə saxlanılması üçün nəqliyyat vasitələrinin və ehtiyat hissələrinin xarici valyuta ilə idxal edilməsi, xidmət səviyyəsinin davamlı olaraq yüksəldilməsi, nağdsız ödəniş sisteminin tətbiqinin genişləndirilməsi, metro nəqliyyatı üzrə dövlət büdcəsindən asılılığın azaldılması və s. amillər nəzərə alınaraq, Azərbaycan Respublikasının Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi, “Bakı Metropoliteni” QSC, Bakı Nəqliyyat Agentliyi vasitəsilə “BakuBus” MMC və sərnişindaşıma xidmətlərini həyata keçirən bir sıra subyektlər tərəfindən sərnişindaşıma tariflərinə yenidən baxılması üçün Tarif (qiymət) Şurasına müraciətlər olunub. Qaldırılan məsələlər Tarif (qiymət) Şurasının Katibliyində kompleks şəkildə araşdırılaraq Şuranın iclasının gündəliyinə daxil edilib. Tarif (qiymət) Şurasının iclasında müraciətlərə baxılıb və metro nəqliyyatında sərnişindaşıma xidmətinin tarifi 1 gediş üçün 30 qəpik, Bakı şəhərində, eləcə də digər şəhər və rayonlarda sərnişindaşıma xidməti tarifinin yuxarı həddi müntəzəm şəhərdaxili avtobus marşrutları üzrə 1 gediş üçün 30 qəpik, şəhərətrafı və qəsəbələrarası avtobus marşrutları üzrə məsafədən asılı olaraq 1 gediş üçün 30-90 qəpik, müntəzəm şəhərlərarası avtobus marşrutları üzrə 1 kilometr üçün 2,4 qəpik təsdiq edilib. Yeni tariflər cari ilin 1 avqust tarixindən qüvvəyə minəcəkdir. Bakı şəhərində ictimai nəqliyyatdan ödəniş vasitəsi kimi plastik və ya kağız kartdan istifadə edən sərnişinlərin nəzərinə çatdırılır ki, kartların balansından gediş haqqı üçün ödəniş 2018-ci ilin 31 iyul tarixinə qədər (31 iyul tarixi də daxil olmaqla) mövcud tariflə, 1 avqust tarixindən etibarən isə yeni tariflə tutulacaqdır. İclasda iştirak edən Bakı Nəqliyyat Agentliyinin nümayəndələri tərəfindən sərnişinlərin məlumatlandırılması məqsədilə bildirilib ki, ictimai nəqliyyatdan məhdud istifadə üçün nəzərdə tutulan kağız kart sahibləri 1 avqust tarixindən əvvəl alınmış kağız kartın balansında qalan və istifadə oluna bilməyən məbləğə görə 1 avqust tarixindən etibarən “20 yanvar”, “28 may”, “Nəriman Nərimanov” və “Neftçilər” metro stansiyalarında fəaliyyət göstərən “Kart analiz mərkəzləri”nə yaxınlaşaraq qalıqdan istifadə etmək məqsədilə həmin məbləği artıra bilərlər. Eyni zamanda məlumat üçün bildirilir ki, tarif dəyişikliyindən sonra da ictimai nəqliyyatda sərnişindaşıma xidmətləri üzrə tariflər Azərbaycanda əksər MDB və region ölkələri ilə müqayisədə aşağı olacaqdır. Belə ki, hazırda metro ilə sərnişindaşıma xidmətinin tarifi Rusiyada 0,80-1,50 manat, Qazaxıstanda 0,20-0,40 manat, Belarusda 0,48-0,56 manat, Gürcüstanda 0,35 manat, Türkiyədə 0,44-1,75 manat, avtobusla müntəzəm şəhərdaxili sərnişindaşıma xidmətinin tarifi Rusiyada 0,80-1,50 manat, Qazaxıstanda 0,20-0,45 manat, Belarusda 0,44-0,52 manat, Gürcüstanda 0,35 manat, Türkiyədə 0,91 manat, müntəzəm şəhərlərarası avtobus marşrutları üzrə tarif isə Rusiyada 5,2-9,2 qəpik/km, Gürcüstanda 4,2-7,5 qəpik/km, Türkiyədə 4,9-8,0 qəpik/km təşkil edir. Tarif (qiymət) Şurasının iclasında həmçinin, dərman vasitələrinin qiymətlərinin tənzimlənməsi prosesinin davamı olaraq, dövlət qeydiyyatından yeni keçmiş 100-dən artıq dərman vasitəsinin qiyməti təsdiq edilib. Qeyd edək ki, ticarət adı, təsiredici maddəsinin adı, dozası, farmasevtik forması, ticarət qablaşdırması, qablaşdırma miqdarı, istehsal ölkəsi nəzərə alınmaqla indiyədək topdan və pərakəndə satış qiymətləri və qüvvəyə minmə tarixi təsdiq edilən 11094 dərman vasitəsinin tam siyahısı Tarif (qiymət) Şurasının rəsmi internet saytının (www.tariff.gov.az) “Dərman vasitələri” bölməsində (http://tariff.gov.az/documents/DVA.pdf) yerləşdirilib”, - deyə məlumatda deyilir. Qərarlarla saytın “Şuranın qərarları” bölməsində tanış olmaq olar.

Xına ta qədimdən bu günədək qadınların gözəllik seçimlərindən olub. Saçlara paqlaqlıq verərək, köklərini gücləndirib. Psixoloq.az xəbər verir ki, xınanın bilinməyən faydalı xüsusiyyətləri də mövcuddur. Xına saç kəpəyi, saç tökülməsi, göbələk xəstəlikləri, sinir və oynaq ağrılara qarşı istifadə edilir. Xına xüsusilə oynaq və revmatizm qaynaqlı ağrılarda təsirlidir. Bunun üçün xına bir pambıq parçaya çəkilir və ağrıyan yerə kompres şəklində qoyulur. Həmçinin xına yanıqların müalicəsində də istifadə edilir, dərinin bərpasını tezləşdirir. Xınanın sinir ağrıları üçün təsirli ola biləcəyi deyilir. Bel, boyun nahiyəsində sinirlərin sıxılması ilə bağlı olan ağrılardan əziyyət çəkən xəstələrə xına sürtmələri məsləhət görülür.

"Bu gün günorta saatlarında universitetlərə ixtisas seçimi başlayacaq. Builki qəbul imtahanlarında 74 438 nəfər iştirak edi Psixoloq.az xəbər verir ki, bu sözləri Dövlət İmtahan Mərkəzinin Direktorlar Şurasının sədri Məleykə Abbaszadə keçirdiyi mətbuat konfransında deyib. M.Abbaszadə bildirib ki, ümumilikdə 91 498 nəfər ixtisas seçimində iştirak edəcək. “Həmin şəxslərdən bəziləri V ixtisas qrupuna sənəd verənlərdir və onlar I və IV qrupa imtahan verməyib. Onlar buraxılış imtahanları nəticəsi əsasında ixtisas seçiminə buraxılıblar. Avqustun 9-na qədər qabiliyyət imtahanı davam edəcək. Bu imtahanlar üçün 8277 nəfər qeydiyyatdan keçib. 14 015 nəfər komissiyada iştirak edəcək. 2378 nəfər isə kollecə ixtisas seçimi edəcək". M.Abbaszadə iştirakçılara seçimlərini dəqiq etmələri ilə bağlı xəbərdarlıq edib: “Bir ixtisas kodu dəyişirsə yerləşdirmədə müəyyən problemlər ortaya çıxır. Kodların seçilməsi prosesi başlayandan az sonra bizə müraciət edirlər ki, seçimi ləğv edin və yenilərini seçəcəyik. Burdan müraciət edərək bildirirəm ki, seçimləri dəqiq edin". M.Abbaszadə keçid ballarından da danışıb. O bildirib ki, ixtisas seçimində hər kəs balını bilib buna uyğun seçim etməlidir. “İxtisas qruplarında keçid balları müxtəlifdir Təəssüf ki, ixtisas seçimi zamanı abituriyent və onun valideyni kiməsə müraciət edir. Bunun da nəticəsində abituriyent istəmədiyi ixtisasa və şəhərə qəbul olur. Ona görə də ərizəni təsdiq edən abituriyentin özü olmalıdır. Birinci və ya axırıncı ərizənin təsdiq edilməsi heç bir əhəmiyyət kəsb etmir. Çünki seçim abituriyentin topladığı bala əsasən aparılır. Məsləhət görərdim ki, üç dəfə ərizə dəyişməkdənsə dəqiq seçim edilsin. İxtisas seçimininin rahat olması üçün Dövlət İmtahan Mərkəzinin xidmətləri fəaliyyət göstərir.Valideynlər də bu xidmətlərdən yararlana bilərlər".(publika.az)

Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) Azərbaycan Respublikasının ali təhsil müəssisələrinə bütün qruplar üzrə müsabiqə şərtini ödəmiş abituriyentlər üçün ixtisas seçimi elan edir. DİM-dən publika.az-a verilən məlumata görə, ixtisas seçimi iyulun 30-dan avqustun 13-dək internet vasitəsilə aparılır. Abituriyentlər qəbul olmaq istədikləri ixtisasları “Abituriyent” jurnalının 4-cü nömrəsindən seçib onların kodlarını DİM-in saytının müvafiq səhifəsində “Abituriyentin elektron ixtisas seçimi ərizəsi”nə daxil edib təsdiq etməlidirlər. Abituriyentlər ali təhsil müəssisələrinin imtahan verdiyi ixtisas qrupuna aid olan 15-dək ixtisas kodunu qeyd edə bilərlər. I, II, III, IV ixtisas qruplarından hər hansı biri və V ixtisas qrupu üzrə DİM-in müəyyən etdiyi tələbləri ödəyən abituriyentlər hər iki qrupun ixtisaslarını seçə bilərlər. Həmçinin, I-IV ixtisas qruplarından iki müxtəlif ixtisas qrupu üzrə imtahan verən abituriyent müvafiq müsabiqə şərtlərini ödədiyi halda, hər iki ixtisas qrupu üzrə müsabiqədə iştirak edə bilər. Eyni ixtisas qrupu (I-IV qruplardan biri) üzrə iki dəfə imtahan verən abituriyentlər isə müsabiqədə hansı imtahanın nəticəsi ilə iştirak edəcəyini seçməlidirlər. Qeyd edək ki, V ixtisas qrupu üzrə ixtisasları yalnız müvafiq komissiya tərəfindən keçirilən qabiliyyət imtahanlarından məqbul qiymət alan abituriyentlər seçə bilərlər. Abituriyentlərin qabiliyyət imtahanlarından aldığı qiymətlər gün ərzində elektron məlumat bazasına daxil edilir və onlar günün sonunda ixtisas seçimi edə bilərlər. Abituriyent ixtisas seçərkən bu ixtisas üzrə dövlət sifarişi əsasında və ya ödənişli əsaslarla təhsil almaq istədiyini qeyd etməlidir. Hər hansı bir ixtisas üzrə həm dövlət sifarişi, həm də ödənişli əsaslarla olan yerlərin müsabiqəsində iştirak etmək istəyən abituriyent həmin ixtisasın kodunu ərizəyə iki dəfə daxil etməli və ayrılıqda bu ixtisas üzrə təhsilini dövlət sifarişi əsasında və ya ödənişli əsaslarla almaq istədiyini qeyd etməlidir. İxtisas kodlarını və ardıcıllığını abituriyent özü sərbəst şəkildə müəyyənləşdirir. Dövlət hesabına ali təhsil almış abituriyentlər dövlət sifarişi üzrə ayrılmış yerləri seçə bilməzlər. Əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər, qüvvədə olan qanunvericilikdə və dövlətlərarası razılaşmalarda digər hallar nəzərdə tutulmayıbsa, dövlət sifarişi üzrə ayrılmış yerləri seçə bilməzlər. I qrup üzrə ixtisas seçimində ümumi balı 200-dən, hər hansı bir imtahan fənni istisna olmaqla qalan dörd imtahan fənninin hər biri üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan (dövlət sifarişi əsasında ayrılan yerlər üzrə ümumi balı 250-dən və hər bir imtahan fənni üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan) abituriyentlər iştirak edə bilərlər. "Riyaziyyat", "Fizika", “Kompüter elmləri”, "Nəqliyyat tikintisi mühəndisliyi", "İnşaat mühəndisliyi", "İnformasiya texnologiyaları", “Geologiya”, "Elektronika, telekommunikasiya və radiotexnika mühəndisliyi" ixtisasları üzrə ümumi balı 250-dən və ixtiyari bir imtahan fənni istisna olmaqla qalan hər bir imtahan fənni üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan (dövlət sifarişi əsasında ayrılan yerlər üzrə ümumi balı 300-dən və hər bir imtahan fənni üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan) "Kompüter elmləri" ixtisası üzrə isə ümumi balı 300-dən və ixtiyari bir imtahan fənni istisna olmaqla qalan hər bir imtahan fənni üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan (dövlət sifarişi əsasında ayrılan yerlər üzrə ümumi balı 350-dən və hər bir imtahan fənni üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan) abituriyentlər iştirak edə bilərlər. Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin “Aqromühəndislik”, “Balıqçılıq və balıqçılıq təsərrüfatı işi”, “Meşəçilik”, “Aqronomluq”, “Zootexniklik”, “Meliorasiya və su təsərrüfatı tikintisi mühəndisliyi”, “Şərabçılıq”, "Torpaqşünaslıq və aqrokimya" ixtisaslarının və Naxçıvan Dövlət Universitetinin "Torpaqşünaslıq və aqrokimya" ixtisasının həm dövlət sifarişi üzrə, həm də ödənişli əsaslarla ayrılmış yerlərinin ixtisas seçimində ümumi balı 150-dən az olmayan abituriyentlər iştirak edə bilərlər (fənlər üzrə cavablara nisbi bal məhdudiyyəti tətbiq olunmur). II qrup üzrə ixtisas seçimində ümumi balı 200-dən, hər hansı bir imtahan fənni istisna olmaqla qalan dörd imtahan fənninin hər biri üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan (dövlət sifarişi əsasında ayrılan yerlər üzrə ümumi balı 300-dən və hər bir imtahan fənni üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan) abituriyentlər iştirak edə bilərlər. III qrup üzrə ixtisas seçimində ümumi balı 200-dən, hər hansı bir imtahan fənni istisna olmaqla qalan dörd imtahan fənninin hər biri üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan (dövlət sifarişi əsasında ayrılan yerlər üzrə ümumi balı 300-dən və hər bir imtahan fənni üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan) abituriyentlər iştirak edə bilərlər. Bakı İslam Universitetinin və “Naxçıvan” Universitetinin “Dinşünaslıq” ixtisası müsabiqəyə ümumi balı 100-dən az olmayan abituriyentlər buraxılır (fənlər üzrə nisbi bal məhdudiyyəti tətbiq olunmur). IV qrup üzrə ixtisas seçimində ümumi balı 200-dən, hər hansı bir imtahan fənni istisna olmaqla qalan dörd imtahan fənninin hər biri üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan (dövlət sifarişi əsasında ayrılan yerlər üzrə ümumi balı 250-dən və hər bir imtahan fənni üzrə ayrılıqda topladığı nisbi balı 10-dan az olmayan) abituriyentlər iştirak edə bilərlər. Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin “Baytarlıq”, “Su bioehtiyatları və akvabitkilər”, “Ekologiya”, “Əczaçılıq”, “Bitki mühafizəsi”, “Bağçılıq və tərəvəzçilik” ixtisaslarının, Naxçıvan Dövlət Universitetinin “Baytarlıq” ixtisasının həm dövlət sifarişi üzrə, həm də ödənişli əsaslarla ayrılmış yerlərinin ixtisas seçimində ümumi balı 150-dən az olmayan abituriyentlər iştirak edə bilərlər (fənlər üzrə cavablara nisbi bal məhdudiyyəti tətbiq olunmur). Bundan əlavə bəzi ali təhsil müəssisələrində müəyyən ixtisaslar üzrə ayrılmış yerlərin müsabiqəsində ümumi balı 150-dən az olmayan (fənlər üzrə nisbi bal məhdudiyyəti tətbiq olunmur) abituriyentlər də iştirak edə bilərlər. Həmin ixtisasların və ali təhsil müəssisələrinin siyahısı ilə “Abituriyent” jurnalının 4 saylı buraxılışında tanış ola bilərsiniz.

Badam yağının bir sıra faydaları mövcuddur. Xüsusilə də hamilə qadınlar daha çox bu yağdan istifadə edirlər. Buna səbəb isə yarana biləcək çatların qarşısını alır.  Bəs badam yağını göz ətrafımızda çəksək nə baş verər? Psixoloq.az həmin sözügedən faydaları təqdim edir: -Quru və aşınmış dərini bərpa edir - Göz altındakı qara halqaların yaranmasını önləyir - Dəri hüceyrələrini yeniləyərək, yaşlanmanın qarşısını alır - Dəridəki ölü hüceyrələri aparır və daha parlaq bir dəriyə sahib olmasını təmin edir - Qırışları aparır və incə cizgilərin yaranmasının qarşısını alır - Sədəf xəstəliyini sağaldır - Günəş yanıqlarının aparılmasında təsirlidir - Əl və ayaq kremi olaraq da istifadə edilə bilər - Çatlamış dodaqları sağaldır

Avqustun 20-də Yer kürəsində G1 sinfinə aid geomaqnit qasırğası gözlənilir. Psixoloq.az-ın məlumatına görə, 17 və 21 avqustda isə geomaqnit həyəcanlaşması olacaq. Bu ilin ən güclü qasırğası aprelin 20-də qeydə alınıb.

Fındıq həm yorğunluğu, həm də cinsi zəifliyi aradan qaldırır. Ancaq  fındığı kəsmik və çörəklə yeyəndə isə oynaq ağrılarını və revmatizmi sağaldır. Psixoloq.az xəbər verir ki, bu, araşdırmalar sonra məlum olub. Fındığın tərkibində çoxlu liflər var. Bu liflər qan şəkərinin nizamlanmasına kömək edir. Bir sözlə fındıq diabet xəstəliyinə tutulma riskini azaldır.

Ziqmund Freud Doğum tarixi: 6 may 1856 Doğum yeri: Avstriya İmperiyası, Moraviya, Freyberq, Məhren Vəfatı: 23 sentyabr 1939 Vəfat yeri: Birləşmiş Krallıq, İngiltərə, London Elm sahələri: Nevrologiya, Psixoterapiya, Psixoanaliz Elmi dərəcəsi: Nevroloq Mükafatları: Qöte Mükafatı Ziqmund Freud dogma adı ilə Sigismund Şlomo Freyd 6may 1856- 23 sentyabr 1939-cu il tarixləri arasında yaşamış psixoanaliz elminin banisi avstriyalı nevroloqistdir. Milliyyətcə yəhudidir. Freyd ən çox özünün təhtəlşüur fikir və psixoloji repressiya mexanizmi nəzəriyyələri ilə, həmçinin fikrin tədqiqi üçün psixoanalizin klinik metodunun və pasient və psixoanalist arasındakı dialoqa əsaslanaraq psixopatologiyanın müalicəsinin yaradıcısı kimi tanınır. Sonralar tez-tez psixoanaliz adlandırılan psixologiyadakı psixodinamik yanaşma Freyd tərəfindən işlənilib. “Psixodinamik” terminin özü şəxsiyyətin ayrı-ayrı aspektləri: instinkt, təfəkkür və şüur arasında arasıkəsilməyən mübarizəni nəzərdə tutur. Freydin başlıca nailiyyətləri arasında üç komponentli ( “O”, “Mən” və “Super mən” ) quruluşa malik psixi model, şəxsiyyətin psixoseksual inkişafının spesifik mərhələləri, edip kompleksi, psixikada mövcud olan müdafiə mexanizmlərinin aşkarlanması, “təhtəlşüur” anlayışının psixologiyalaşdırılması, sərbəst assosiasiyalar və yuxuyozmalar kimi terapevtik metodları  qeyd etmək mümkündür. Peşəkar kimi yetişməsi 1873-cü ildə Freyd Vyana universitetinin tibb fakültəsinə daxil olur. Həmin illər ərzində onunla tələbə yoldaşları arasında milli zəmində konfliktlər baş verirdi. Belə ki, həmin dövrdə Avstriyada antisemitizm meylləri güclənməkdə idi. Ziqmund anatomiya və kimya ilə maraqlanır, həmçinin məşhur fizioloq və psixoloq Ernst fon Brükkenin mühazirələrinə qulaq asmağı sevirdi. Freyd həmçinin məşhur zooloq Karl Klausun dərslərinə gedirdi. Əsərləri Yuxuların yozumu Musa və təkallahlılıq Qeyd edək ki, Ziqmund Freyd tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib.

Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) bu gün Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi liseylərinə və Azərbaycan Tibb Universitetinin Hərbi Tibb Məktəbinin feldşer ixtisasına qəbul imtahanı keçirəcək. DİM-dən ölkə.az-a verilən məlumata görə, imtahan Bakı və Naxçıvan şəhərlərində ümumilikdə 2 binada təşkil olunacaq. İmtahanda 898 abituriyentin (Bakı şəhərində 566 nəfər, Naxçıvan şəhərində 332 nəfər) iştirakı nəzərdə tutulur. Onlardan 136 nəfər Hərbi Tibb Məktəbinə, 762 nəfər isə hərbi liseylərə imtahan verəcək. İmtahanın idarə olunmasına 7 imtahan rəhbəri, 76 nəzarətçi-müəllim cəlb edilib. İmtahan bütün binalarda eyni vaxtda - saat 11:00-da başlayacaq və 2 saat davam edəcək. İmtahanda iştirak etmək üçün ərizə vermiş abituriyentlər DİM-in internet saytına daxil olaraq "İmtahana buraxılış vərəqəsi"ni çap edirlər. Buraxılış vərəqəsi ilə yanaşı onlara "Yaddaş kitabçası"ndan çıxarış da təqdim olunur. Burada abituriyentlərə imtahan prosesi ilə bağlı vacib tövsiyələr, onların əməl etməli olduqları qaydalar və digər zəruri məlumatlar çatdırılır. Abituriyentlər imtahana özləri ilə 2 sənəd gətirməlidirlər: şəxsiyyəti təsdiq edən sənədin əslini;"İmtahana buraxılış vərəqəsi"ni.Qeyd: Şəxsiyyət vəsiqəsində şəkli olmayan abituriyentlər digər sənədlərlə yanaşı, təhsil müəssisəsi tərəfindən verilmiş və fotoşəkilləri yapışdırılmış arayışı (arayışa abituriyentin 3x4sm ölçülü şəkli yapışdırılır və şəkil möhürlə təsdiqlənir) Göstərilən sənədlərdən biri olmadıqda və ya sənədlər arasında uyğunsuzluq olduqda abituriyent imtahana buraxılmayacaq. İmtahan binasına giriş zamanı üzərində mobil telefon, konspekt və digər yardımçı vasitələr aşkar olunan abituriyentlər barədə akt tərtib olunacaq və imtahan binasına buraxılmayacaqlar.

Yoldaşınız sizdən əvvəl evə gələrək evliliyinizin il dönümü münasibətilə  bütün otağı bəzəyib. Ortada şamlarla "I love you" yazıb, kənarına gül ləçəkləri töküb. Göydən şarlar sallanır yerdə ürək formalı tort və möhtəşəm bağlamada hədiyyə... İçəri daxil olursunuz diliniz tutulur az qalsın. Ürəyiniz çırpınır. O an nə edəcəyinizə qərar verə bilmirsiniz. Qışqırmaqmı, ağlamaqmı, gülməkmi, sevinməkmi, yoxsa yoldaşınızın boynuna sarılıb çox çox təşəkkür etməkmi??? Vəəəəə......qərarınızı verirsiniz. Tez telefonu gətirib otağın şəklini çəkirsiniz sosial şəbəkədə yerləşdirirsiniz. Niyə??? Xoşbəxtliyinizi hər kəs görsün deyə??? Bax əzizim, indi sənə çox acı bir həqiqət deyim. Siz xoşbəxt deyilsiniz. Nəisə var. Vallah ciddi deyirəm. O anın sehrini unudub yalnız bir birinizin gözlərinə səyahət etmək yerinə bunu edirsənsə nəisə bir problem var. Axtar, araşdır. Gör boşluğunuz haradadır? Xoşbəxt olanların bunu kiməsə göstərməyə ehtiyacı olmur. Heç yadına da düşmür. İnan ki, tənqid və ya qınamaq üçün demirəm. Nə həddimə? Sən yenə də bir düşün. O boşluğu tap. Müəllif: Pedaqoq Lalə Məhərrəmli

Omeqa-3 doymamış yağ turşularından istifadə stress səviyyəsini xeyli azaldır. Psixoloq.az xəbər verir ki, bu barədə Massaçusets-Louell universitetinin alimləri araşdırma aparıblar.Belə ki, bu vitamin uzun müddət güclü sakitləşdirici effektə malikdir. Məlumatda bu turşunun beyin fəaliyyətini yaxşılaşdırmağa imkan verdiyi və illər boyu itirilmiş diqqəti və yaddaşı bərpa etməyə kömək etdiyi bilidirilib. Qeyd edilib ki, omeqa-3-ün ən yaxşı mənbələrindən biri də dəniz məhsulları və günəbaxan tumlarıdır. Bu səbəbdən bu vitamini təbii olaraq vücuda qazandırmaq tövsiyə edilir. Bundan başqa, tədqiqatlar zamanı omeqa-3 turşusunun başqa mühüm xüsusiyyəti də aşkar olunub. Məlum olub ki, bu turşu beyin fəaliyyətini yaxşılaşdırmağa imkan verir və illər boyu itirilmiş diqqəti və yaddaşı bərpa etməyə kömək edir. Qeyd edilir ki, omeqa-3-ün ən yaxşı mənbələrindən biri də dəniz məhsulları və günəbaxan tumlarıdır. Xatırladaq ki, İlinois ştatı Universitetinin alimləri iyulda müəyyən ediblər ki, omeqa-3 yağ turşuları xərçəngin əmələ gəlməsinin, inkişafının və şaxələnməsinin qarşısını alır.

Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi kolbasalarla bağlı vətəndaşlara xəbərdarlıq edib. Psixoloq.az xəbər verir ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bildirib ki, kif əlamətləri, qaxsıma, turşuma, kolbasaya xas olmayan rəng və dad müşahidə edilən məhsullar alınmamalıdır: "Bəzi kolbasaların tərkibini oxuyarkən onlarda müəyyən qida əlavələrinin olduğunu görürük. Bunlardan biri də E-120 – Karmin maddəsidir. Bu maddə rəng yaratmaq üçün istifadə olunur. Lakin ət və ət məhsullarında bundan istifadə yolverilməzdir".

Qoç – çox şey vəd edən uzunmüddətli investisiyalar yatırmaq şansınız var. Riskə getmək baxımından çox uğurlu gündür. Təkcə gəlirlərinizi artırmaq və faydalı sövdələşmələr əldə etmək olar: peşəkarlıq intuisiyanız sizi yanıltmayacaq. Daha maraqlı və yüksək maaşlı işə keçə bilərsiniz. Şəxsi həyatınızda ciddi dəyişikliklər gözlənilmir. Sevinc və kədər o qədər əhəmiyyətsiz olacaq ki, onlara çətin diqqət yetirəsiniz. Valideynləriniz sizin davranışlarınızdan narazı qala bilərlər. Amma onlar öz fikirlərini sərt formada ifadə etməyəcəklər. Buğa – seçdiyiniz istiqamətdə hərəkəti davam etdirin, mövqelərinizi möhkəmləndirin. Yolunuzda çətinliklər yaranarsa, təslim olmayın. Bu gün nümayiş etdirdiyiniz inadkarlığa görə ulduzlar yaxın vaxtlarda sizi mükafatlandıracaqlar. Tezliklə qarşınızda yeni qapılar açacaq əməkdaşlığın başlanması mümkündür. Şəxsi həyatınızı köklü şəkildə dəyişdirməyə tələsməyin. Hətta hazırkı vəziyyət sizi qane etməsə belə, ehtiyatla, zərgər dəqiqliyi ilə hərəkət etmək lazımdır. Həddən artıq səy göstərməklə, boş bir problemi fəlakət həddinə qədər böyüdə bilərsiniz. Əkizlər – ətrafınızdakı baş verənlərə obyektiv reaksiya verin. Adekvat olun. Bu və digər səbəblərdən işgüzar mühitdə gərginlik yarana bilər. Həmkarlarınızı bədxah, rəhbərliyi aqressiv saymayın. Səbəbləri özünüzdə arayın. Günün ikinci yarısında başqalarının dediklərinə çox inanmayın. Nikbin olun. Həyatın ağ və qara zolaqlardan ibarət olduğunu unutmayın. Onu da bilin ki, ən zülmət qaranlıq dan yeri sökülməzdən əvvəl olur. Yaxın ətrafınızdakı insanları anlamağa çalışın. İstənilən formada düşünülməmiş addımlardan uzaq olun. Azacıq şübhə yaradan məsələnin çözümü zamanı aramla davranın, tələsməyin. Daxili laübələr və təbəddülatların əsiri olmayın. Xərçəng – günün ilk yarısı intuisiyanızı işə salın. Fəaliyyətiniz planlaşdırılmış işlərlə bağlıdırsa, diqqətli və sayıq olun. Çevik, şüurlu, hiyləgər insan təsiri bağışlayın. Axşam saatlarını sevdiyiniz insanlara həsr edin. Şir – günün ilk yarısında fikirləriniz səlis olsun. Yeniliklər və dəyişikliklər olacaq. Onların nə dərəcədə uğurlu olacağı bilavasitə sizdən, cəhdləriniz və səylərinizdən asılıdır. Qətiyyətli davranın. Günün ikinci yarısında yaxın ətrafınızdakı insanların davranışına diqqətlə fikir verin. Bəzi məqamlarda soyuqqanlı, bəzi situasiyalarda isə tam əksinə, aktiv davranmaq gərəkdir. Yaxşı tanımadığınız insanlarla təmaslarda ehtiyatlı davranın. Yeni texnika və avadanlıqla çalışmazdan əvvəl onları yaxşıca sınayın. Nasazlıqları dərhal aradan qaldırın. Qız – diplomatcasına hərəkət edin, naqolay vəziyyətə düşməmək üçün səhih davranın. Həmkarlar və şəriklərlə birgə fəaliyyətdə yaranan anlaşılmazlığı müzakirələrlə, danışıqlarla aradan qaldırmaq olar. Günün ikinci yarısında ani təsadüflər qarşılıqlı anlaşmanı pozmamalıdır. Xoşagəlməz situasiyaların yaranmasını önləmək üçün bir qədər sayıq olmaq yetər. Yaxın ətrafınıza diqqətlə baxın. Sizə bilərəkdən mane olan, işlərinizə pəl vuranlar var. Axşam saatlarında gəzintiyə çıxın. Tərəzi – gün bütün mənalarda əlverişlidir. Əsas məsələ yenilik və qeyri-ənənəvilikdən qorxmamaqdır. Bütün kəşflər yaxşı, bütün eksperimentlər uğurlu, bütün ideyalar heyranlığa layiqdir. Diqqət mərkəzində olsanız da, uğurlarınız həsəd yaratmayacaq. Hamı başa düşəcək ki, həm qələbəyə, həm də mükafata layiqsiniz. Sevgililər üçün əla gündür. Onlar vaxtlarını birlikdə keçirə və bir-birilərinə ən məhrəm şeylərdən danışa bilərlər. Sevgi etirafı üçün ideal gündür. Bu gün etiraflar razılıqla qarşılanacaq. Əqrəb – daha diqqətli olun, ətrafınızda baş verən hadisələrin mahiyyətindən bixəbər olmayın. Yeni avadanlıq və ya texnika ilə işin ilkin mərhələsində səhvlər, yanlışlıqlar yarana bilər. Nə isə dərhal alınmasa, ruhdan düşməyin. Günün ikinci yarısında passivliyə qapılmayın, qarşınıza qoyduğunuz məqsədlərə doğru inamla addımlayın. Aqressiv yox, sərt olun. Mövqelərinizi kimsəyə güzəştə getməyin. Səhhətinizə fikir verin. Dəyər verdiyiniz insanın sağlıq durumunda problem yaranarsa, dərhal həkim çağırın. Axşam saatlarında gəzintiyə çıxmaq olar. Oxatan – məqsədə çatmaq üçün bilik, bacarıq və təcrübənizdən mümkün qədər çox istifadə etməli olacaqsınız. İlk baxışdan xırda, önəmsiz təsir bağışlayan məqamların kölgədə qalan mənasını, problemlərin məzmununu anlamadan irəliləmək mümkün deyil. Günün ikinci yarısında maliyyə məsələlərində sayıq olun. Vəsaitinizin qədrini bilin. İnsanların gur olduğu yerdə fikirlərinizi aşkar bildirməkdən çəkinin. Yaxşı tanımadığınız insana borc verməyin. Axşam saatları anlaşma və müqavilələr, yeni iş yerində fəaliyyətə başlamaq üçün münasib zaman deyil. Oğlaq – hər şeyi mümkün qədər qısa müddətə bitirmək istəyi heç yaxşı məziyyət deyil. Maksimum sürətdən sonra uzunmüddətli istirahətə ehtiyac duyulduğundan fəaliyyət tempini dəqiq müəyyənləşdirin. Bütün işlərdə aktiv olmayın. Bəzi istiqamətlərdə yön dəyişmək olar. Günün ikinci yarısında hədəf və ya məqsədi yeniləmək olar. Özünütənqidə qapılmayın. Situasiyanı təftiş edin. Yeni layihəyə başlamaq, biznesə start vermək, iş yerini dəyişmək üçün münasib gün deyil. Cərrahiyyə əməliyyatı planlaşdırılıbsa, onu ertələyin. Sevdiyiniz insana axşam saatlarında xoş hisslər, hədiyyə bəxş edin. Dolça – hadisələrin gedişatına kənar müdaxilələrə imkan verməyin. Emosiyalarınıza məğlub olsanız, önəmli anda işlərinizdə ləngimə və ya təxirəsalmalar yarana bilər. Diqqətsizlik səhv riskini artırır. Özünüzü ələ alın, soyuqqanlı olun. Başladığınız işi maksimal dərəcədə keyfiyyətlə görməyə can atın. Günün ikinci yarısında yaxın ətrafınızdakı insanların yardımlarından bəhrələnməyiniz pis olmaz. İşdə rəhbərliklə mübahisə etməyin. Dostların, dəyər verdiyiniz insanların davranışlarında qəribə məqamlar seziləcək. Huşyar olun. Belə dəyişikliklərin səbəblərini anlamağa cəhd göstərin. Balıqlar – çalışdığınız kollektivin qeyri-formal lideri olmağa can atmayın. Potensial rəqiblərin davranışlarını diqqətlə izləyin, onların planlarını qabaqlamağa çalışın. Əvvəlcədən seçdiyiniz kursun uğurlu olması ehtimalı azdır. Problemlərin sayı artacaq. Günün ikinci yarısında yanlış əməl və ya səhv qərar hesablarda çətinliklər yarada bilər. Ona görə də ən xırda detallara, təfərrüatlara belə, fikir verin. Köç, yeni layihəyə və ya biznesə başlamaq, alqı-satqı üçün yaxşı zaman deyil. Axşam saatlarında biliklərinizi və informasiyanı artırın. Milli.Az