Normal uşaqlarla yanaşı, inkişafında ləngimə və ya çatışmazlıq olan uşaqlar da var. Belə uşaqlar "anomal uşaqlar" adlanır. Yunanca “Anomalas” normadan kənar, düzgün olmayan mənalarını verib, ümumi inkişafı fiziki və ya əqli çatışmazlıqlar səbəbindən pozulmuş uşaqları müəyyən edir. Hər hansı bir qüsur həmişə inkişaf çatışmazlığına gətirib çıxarmır. Məsələn: İnsanın bir qulağının digərindən balaca olması, gözünün bir qədər zəif olması, ayağının bir qədər qısa olması kimi çatışmazlıqlar bir şəxsin ümumi inkişafının pozulmasına səbəb olmur. Çünki eşitmə və görmə ilə informasiyanı qəbul edir. Qeyri-tipik uşaqlarda isə bu imkanın məhdudluğu onların kütləvi məktəblərdə təlim-tərbiyə almasına imkan vermir. "Anomal uşaqlar"ın tərbiyəsi dedikdə uşaq anadan olduğu gündən ta həddi buluğa çatana qədər psixoloji üsul və vasitələrlə onun tərbiyə edilməsi, inkişaf qüsurlarının uşağın psixi inkişafına təsir göstərməməsi üçün təşkil edilən xüsusi tədbirlər sisteminin təşkili həyata keçirilir. Tipik uşaqda tərbiyə işi “Korreksiya tərbiyə işi” adlanır. Həm qüsurların korreksiyası, həm də onun korreksiya prosesində tərbiyə işi başa düşülür. "Anomal uşaqlar"ın korreksiyası - Latınca “karreksio” sözündən olub düzəliş etmək mənasını verib, tibbi-pedaqoji vasitələrdən istifadə etməklə qüsurun zəiflədilməsi və ya tamamilə aradan qaldırılması prosesi başa düşülür. Korreksiya prosesi zamanı nəinki inkişaf qüsurları, həmçinin şəxsiyyət çatışmazlıqları da ya tam, ya da qismən aradan qaldırılır. Korreksiya 2 yerə ayrılır: tibbi və pedaqoji Qüsurların tibbi yolla aradan qaldırılması Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyində olan müəssisələr tərəfindən uşaq poliklinikası, dispanser və sanatoriyalar tərəfindən təşkil cdilir. Pedaqoji korreksiya isə Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olan məktəbəqədər, məktəb, yardımçı sinif, qrup, internat məktəb tərəfindən təşkil edilir. "Anomal uşaqlar"ın sosial adaptasiyası nədir? Latınca uyğunlaşma demekdir. Fərdi və qrup şəklində ictimai dəyərlərə yiyələnmək və sosial mühitə uyğunlaşmaqdır. Anomal uşaq özünü qeyri-adekvat, aqressiv aparır. Bu da münaqişəyə səbəb olur. Bu defektologiyada əsas anlayışlardandır. Belə uşaqlar birinci ailədə təlim-tərbiyə alır, bilik bacarığa yiyələnir, sonar isə qüsurun aradan qaldırılması istiqamətində korreksiya, kompensasiya mühüm götürülür və uşaq cəmiyyətə uyğunlaşdırılır. Defektoloq Gülnarə Səfərəliyeva Psixoloq.az

Paytaxtın Xətai rayonu istiqamətində içməli suyun verilişində fasilələr yaranacaq.Paytaxtın Xətai rayonu istiqamətində içməli suyun verilişində fasilələr yaranacaq. "Azərsu" ASC-dən verilən məlumata görə, Bakı şəhəri Xətai rayonu ərazisində yeni yaradılmış içməli su şəbəkəsinin magistral xətlərə qoşulması ilə əlaqədar bu gün ərzində Gəncə prospekti, M.Hadi, Vunqtau, Xudu Məmmədov, Səməd bəy Mehmandarov, General Əliağa Şıxlinski və Nəsrəddin Tusi küçələrinə içməli suyun verilməsində məhdudiyyətlər olacaqdır. Yaranmış narahatlıqla əlaqədar “Azərsu” ASC abonentlərdən üzr istəyir.(publika.az)

Qoç - günün ilk yarısı intensiv dialoq, son məlumatların və informasiyaların mübadiləsi üçün əlverişlidir. İşgüzar səfər, ezamiyyət istisna deyil.Çalışdığınız kollektivdə rəhbərliklə açıq danışın.Günün ikinci yarısında fəaliyyət şəraitinizin yaxşılaşdırılması üçün konkret addımlar atmaq olar. Yeni biliklər əxz edin, təcrübənizi artırın.Sevdiyiniz adam maraqlarınızı bölüşəcək. Mübahisə etməyin. Buğa - yaxın ətrafınızdakı insanların dəstəyinə ehtiyacınız var. Maraqlı ideyalar və kreativ fikirləriniz az deyil. Onlar sizə gəlir və mənəvi rahatlıq vəd edir. Həmin ideyaları həyata keçirməyin, rifahınızı yüksəltməyin yollarını düşünün.Günün ikinci yarısında mübhəm xəbəri paylaşmasın. Bələd olmadığınız insanlara sirr verməyin. Maliyyə məsələlərində diqqətli olun. Alış-verişdə çox pul xərcləməyin.Ailə büdcəsinin qayğısına qalın. Əkizlər - cari hadisələrin çərçivəsində darıxa bilərsiniz. Gərginlik və narazılıq qəti addımlar atılmasını tələb edir.Mahiyyət etibarilə sizə indi, sadəcə, "tətiyin çəkilməsi", qəfil etiraf, informasiya gərəkdir. Bundan sonra dəyişiklikərin zəncirvari reaksiyası başlanacaq.Olduğunuz mövqelərin laxlamasının qarşısını alın.Yaxınlarınızla söhbətlər və müzakirələrin önəmi artır. Dəstəyə nail olmaq üçün səbrli və müdrik olun. Xərçəng - önəmli qərarlar qəbul etməzdən əvvəl nüfuzlu insanların mövqelərini araşdırın. Onların məsləhətlərini qulaqardına vurmayın. Dostlar və tanışlarla qayğıkeş davranın. Maddi rifahınızın inkişafında maraqlı insanları özünüzdən kənarlaşdırmayın.Günün ikinci yarısında büdcənizə zərər vurmayın. Bədxərclik etməyin. İnternet vasitəsilə nə isə ala bilərsiniz.Yaxınlarınızın qayğılarından, problemlərindən hali olun.Laqeyd insan təsiri bağışlamayın. Şir - konstruktiv dialoq sayəsində məqsədlərə çata bilərisniz. Uğurlar sizi gözləyir. Ən müxtəlif insanlarla ünsiyyətdə radikal olmayın. Mövqelərinizi möhkəmlətmək üçün bütün addımları atın.Günün ikinci yarısında bütün işlərin öhdəsindən müstəqil gəlməyə can atmayın. Kollektiv fəaliyyətdə xeyir var. Bəzi məsələlərdə fikir müxtəlifliyi ilə barışın.Sevdiyiniz insanın qəfil sualları sizi naqolay vəziyyətdə qoymamalıdır. Açıq söhbətə hazır olun. Qız - tapşırıqları qulaqardına vurmayın, səlisliyə can atın. Əsas diqqəti bilavasitə səlahiyyətlərin yerinə yetirilməsinə yönəldin. Hadisələrlə gəngin, aktiv, parlaq gündür. Passiv olmayın, yeniliklərə can atın.Günün ikinci yarısında inzibati işlərdə səhvlərə yol verməyin. İntensiv ünsiyyət zamanıdır. Dostlar arasında mübahisədə sizdən şahidlik etmək istəniləcək. Situasiyadan səbr və təmkinlə hali olun.Axşam saatlarında dəvət aldığınız yerə yollanın. Tərəzi - aktiv, mütəhərrik, çevik olun. Görduyünüz işə laqeyd yanaşmayın. İşdə rəhbərliyin tapşırıq və göstərişlərini vaxtında yerinə yetirin.Günün ikinci yarısında yaxın ətrafınızdakı insanlarla təmaslarda subordinasiyanı pozmayın. Həddən ziyadə səmimiyyət problemlər vəd edə bilər.Ailə üzvlərinizin həyatında aktiv iştirak edin. Mühüm məsələləri nəzərdən qaçırmayın. Əqrəb - özünüzü sərbəst hiss etsəniz, məqsədə doğru daha sürətlə irəliləyə bilərsiniz. Ünsiyyətə açıq olun, yeni tanışlıq imkanlarından yararlanın. Xidməti yazışma məhsuldar olacaq. Maraqlandığınız insanla təkbətək danışın.Günün ikinci yarısında prinsiplərinizin bəzisinin təftişə və təhlilə ehtiyacı var. Düzəlişlər qaçılmazdır. Yaşamla bağlı mühafizəkar baxışlarınız, ənənələrə və köhnə qaydalara sədaqətiniz qarşı tərəfin xoşuna gəlməyə bilər. Həmin insan eksperimentlərə və yeniliyə meyllidir. Oxatan - gün ərzində yaşanacaq hadisələr sizdən aktiv olmağı tələb edir. Həyatınızda bundan sonra da əvvəlki təki qalmasının mümkünsüz olduğu nəsnələrə dəyişikliklər etmək gərəkdir.Vidalaşmaq gərəkdiyi nəsnə və ya insanları intuitiv ayırd edin. Başqa mühüm işlə məşğul olmaq üçün vaxt tapın.Bu, çətin, amma vacib məsələdir.Sizi narahat edən məsələlərə praktik müstəvidən baxın.Sizin üçün mühüm insanlarla münasibətlərdlə böhran yaşana bilər. Oğlaq - pulunuzun qədrini bilin, bədxərclik etməyin. Maliyyə vəsaitinizlə mənasız risklər etməyin. Xərclər artsa da, gəlirlər dəyişmir. Borcları vaxtında qaytarın, kredit ödənişlərini gecikdirməyin. Maliyyə öhdəliklərinə unutqan yanaşmayın.Günün ikinci yarısında danışıqlarda, hesabatların tərtibatında ehtiyatlı olun.Pul məsələsi dostlar və qohumlarla münasibətlərinizi səngidə bilər.Axşam saatlarında gəzintiyə çıxın. Dolça - uğurlu, yaxşı gündür. Kommunikasiyaların effektiv olmasına çalışın. İnsan naturasının incəliklərinə bələd olmağa can atın. Danışıqlarda və müzakirələrdə qarşı tərəfi haqlı olduğunuza inandırın.Günün ikinci yarısında yalanlara aldanmayın, vədləri reallıq qismində qəbul etməyin. Sevdiyiniz insanla münasibətlərdə köhnə mübahisə yenidən alovlana bilər. Mövqeyini anlatmaq üçün arqumentləri normal qaydada seçin. Zəif yerlərə zərbə endirməyin.Axşam saatlarında normal istirahət edin. Balıqlar - dəyərlər və hisslərdə konkretləşdirməyə nail olmaq üçnü önəmli görüş, ya da müzakirəyə ehtiyac var. Kənar hadisələrlə yad təsirlərin gücü artır.Çətin gündür. Özünüzlə bağlı xoşagəlməz etiraf, habelə kiminsə rahatlığınızı və işlərinizi pozmağa çalışması istisna deyil.Günün ikinci yarısında xoş hadisələr istisna deyil. Borcun qaytarılması, önəmli məsələ ilə bağlı təlaş və ya narahatlığın əbəs olmasına dəlalət edən, çoxdan gözlənilən məlumatın alınması mümkündür (Milli.Az).

Aparılacaq təmir işləri ilə əlaqədar olaraq Bakı-Sumqayıt yolunun Xırdalan dairəsinin altından keçən avtomobil tunelində (Sumqayıt istiqamətində) iyulun 31-dən avqustun 1-nə keçən gecə hərəkət məhdudlaşdırılır. Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyindən ölkə.az-a verilən məlumata görə, hərəkətin məhdudlaşdırılması bir-neçə saatlıq, daha dəqiqi gecə saat 00:00-dən səhər saat 05:00-ə kimi tətbiq ediləcək. Qeyd olunan saatlar ərzində hərəkət tunelin yan yoluna dairə istiqamətinə yönəldiləcək. Yaranan müvəqqəti narahatlığa görə Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi vətəndaşlardan üzr istəyir və aparılan işlərə anlayışla yanaşmalarını xahiş edir.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Departamenti hava şəraiti ilə bağlı xəbərdarlıq edib. Psixoloq.az xəbər verir ki, iyulun 31-də Abşeron yarımadasında zəif şərq küləklərinin üstünlüyü fonunda havada rütubətliyin normadan bir qədər çox olması meteohəssas insanlarda narahatlıq hissi yarada bilər.

22 yaşlı ingilis qız Emeli Lyuis sevgilisi olmadığı üçün özünü kök və eybəcər saymağa başladığı üçün anoreksiya xəstəliyinə düçar olmuşdu. Psixoloq.az xəbər verir ki, arıqlıqdan ölümlə üz-üzə qalan qız yenidən həyata dönüb. Emeli modellərə bənzəmək üçün həddən artıq arıqlamışdı və bu isə onu anoreksiya xəstəliyinə mübtəla etmişdi. Məktəbdə dostları ona həmişə lağ ediblər. Emeli deyir ki, fotolarını sosial şəbəkəyə yerləşdirirən qızların ondan arıq və gözəl olduğunu düşünürmüş. Özünü çox kök sayan qız ciddi pəhrizə başlayır və ölümlə burun-buruna gəlir. Bu səbəbdən qız bir müddət xəstəxanada müalicə alır. Xəstəxanadan çıxdıqdan sonra isə tamam fərqli həyat tərzi seçir. Emeli başına gələnləri belə xatırlayır: “Gündə 10 saat idmanla məşğul olurdum, yediyimi həmən qusurdum. Ətrafda hamı mənə qorxa-qorxa baxırdı. Amma mən özümü normal görürdüm. Bir gün səhər itimi gəzməyə apardım və titrəyə-titrəyə geri qayıtdım. Həddən artıq arıq olduğum üçün isinə bilmirdim. Özümü pis hiss etdim. Xəstəxanaya apardlar, uzun müddət müalicə aldım”. Xəstəxanada aylarla müalicə olunan qız yeni həyat qurmağa söz verib. Xəstəxanadan çıxdıqdan sonra isə müntəzəm olaraq həkimlərə baş çəkib. İdmanla məşğul olub və sağlamlığına qovuşub.(ölkə.az)

Bakıda və Abşeron yarımadasında iyulun 31-də hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Mülayim şimal-şərq küləyi gündüz cənub-şərq küləyi ilə əvəz olunacaq. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Departamentindən  verilən məlumata görə,  havanın temperaturunun Abşeron yarımadasında gecə 24-27, gündüz 32-37, Bakıda gecə 24-26, gündüz 35-37 dərəcə isti olacağı gözlənilir. Atmosfer təzyiqi normadan aşağı 755 mm civə sütunu, nisbi rütubət gecə 60-70, gündüz 40-45 faiz təşkil edəcək. İyulun 31-də Abşeronun şimal çimərliklərində (Sumqayıt, Novxanı, Pirşağı, Nardaran, Bilgəh, Zuğulba) dəniz suyunun temperaturu 27-28, cənub çimərliklərində isə (Türkan, Hövsan, Sahil, Şıx) 28-29 dərəcə isti təşkil edəcək. Mülayim şimal-şərq və şərq küləyi və zəif dalğalanma çimərliklərdə əlverişli şərait yaradacaq. Azərbaycanın rayonlarında iyulun 31-də hava şəraitinin yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Şərq küləyi əsəcək. Havanın temperaturunun gecə 21-26, gündüz 35-40, dağlarda gecə 15-20, gündüz 25-30 dərəcə isti olacağı gözlənilir.

Vəliyev Taryel Fazil oğlu 1981 ci il 21 may tarixində Cəbrayıl rayonu Böyük Mərcanlı kəndində doğulub. Orta təhsilini  A.S.Makarenko adına Hümanitar Fənlər Ginnaziyasında bitirib. Tarix, psixologiya üzrə bakalavr, tarix, beynəlxalq münasibətlər.  Ankara Universitetində " Ailə psixologiyası ” üzrə magistr təhsili alıb. Bədən dili, Psixoloji savaş, Hipnoz, Biznes danışmanlığı üzrə beynəlxalq proqramlarda iştirak etmiş və uzman dərəcəsi  alan Azərbaycanda tək mütəxəsisidir.. 1997 ci ildən 2014 cü ilədək ictimai təşkilatlarda rəhbər vəzifələrdə çalışıb, onlarla yerli, bir neçə beynəlxalq layihədə rəhbər və ya icraçı olaraq iştirak edib. 120 - dən çox təlim və seminarlarda iştirak edib. Özünün psixologiya, fərdi inkişaf, biznes psixologiyası üzrə verdiyi seminarlarda 36 mindən çox dinləyicisi olub. 2015 ci ildə Humel Psixologiya Mərkəzini təsis edib.

Psixologiya üzrə  fəlsəfə doktoru “Loqos” Psixoloji və Nitq İnkişafı Mərkəzi və “Psixoloji Xidmət və Tədqiqatlar” İctimai Birliyinin rəhbəridir  Beynəlxalq Ailə Akademiyasının, Avropa Psixoloqlar Liqasının, Dünya Pozitiv Psixoterapiya Assosiasiyasının üzvüdür.   1981-ci ildə Bakı şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub. TƏHSİL   1998-2002 –ci illərdə Azərbaycan  Dövlət  İqtisad  Universitetinin maliyyə-kredit fakultəsində bakalavr təhsili alıb.   2002-2004-cü illərdə həmin universitetdə magister təhsilini tamamlamışdır.   2014-cü ildə M.E. Jukov adına Xarkov Milli Aerokosmik Universitenin Psixologiya fakultəsini bitirib.   Hal –hazırda  V.M. Bexterev adına Sankt-Peterburq Klinik Psixologiya və Psixoterapiya  İnstitutuda –Klinik psixologiya üzrə təhsil alır İŞTİRAK  ETDİYİ  TƏLİMLƏR VƏ LAYİHƏLƏR Türkiyə, Rusiya və digər ölkələrdə psixologiya üzrə kurslarda iştirak etmiş, sertifikatlar almışdır.  2014-cü ildə  “Azərbaycan  Bayrağı  Diplomuna” layiq görülüb  2015-ci ildə “Yeni şans” və “Azərbaycan əsgəri” qazetləri tərəfinən keçirilən rəy sorğusu əsasında “İlin vətənpərvər xanımı” adına layiq görülüb Fəxri Diplomla təltif olunub.  15.04.2015-ci ildə Azər KİVİHİ-ı tərəfindən “İlin ən yaxşısı” naminasiyasına  layiq görülərək “Loqos” Psixoloji və Nitq İnkişaf  Mərkəzi Fəxri Diplomla təltif olunub   06.05.2015-ci ildə Psixoterapiya və Psixologiya üzrə Elmi Tədqiqatlar İnstitutu tərəfindən keçirilən Qrup terapiyası üsulu ilə  psixoterapevtik seminarda iştirak edib sertifikatla teltif olunub  16.12.2015-ci ildə Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Milli Onkologiya Mərkəzinin Uşaq Onkologiya şöbəsində uşaqlar arasında keçirilən tədbirlərə və  göstərdikləri psixoloji dəstəyə görə Mərkəz tərəfindən “Loqos” PNİM-nin əməkdaşlarına və xüsusilə rəhbərə təşəkkür məktubu ünvanlanmışdır.  18.12.2015-ci ildə Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçilərinin Həmkarlar Birliyinin Rəyasət Heyəti (AzərKİV) “İntervyu” jurnalı və “İntervyu xəbər” qazeti tərəfindən keçirilən ictimai sorğu nəticəsində “Loqos” PNİM-i  “İlin Psixoloji və Nitq Mərkəzi” Fəxri Media Mükafatına  layiq görülüb  18.12.2015-ci ildə Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçilərinin Həmkarlar Birliyinin  (AzərKİV),  “İntervyu” jurnalı və “İntervyu xəbər” qazetinin Rəyasət Heyəti tərəfindən Heydər Əliyev adına  Fəxri Media Mükafatı Diplomuna layiq görülüb   2016-cı ildə “Qaynarxett.biz” saytı tərəfindən keçirilən sorğu nəticəsində Səhiyyə sahəsində əvəziz xidmətlərinə və Dövlətçilik siyasətini uğurla həyata keçirdiyinə görə Fəxri Diplomla təltif edilib 2016-cı il “İqdisad.org” xəbər portalı tərəfindən keçirilən sorğu əsasında Fəxri Diploma layiq görülüb   2016-2017-ci il Uluslararası Ankara Sanat Festivali-Türk kültürü, sanatı və eğitim çerçevesinde iştirakına görə  “Hizmet Şeref Ödülü”-nə layiq görülüb.   16.03.2017-ci ildə  Hökumətlərarası Ali Elmi Şura və  “Oxford”  təhsil şəbəkəsi tərəfindən "21-ci əsrin psixologiyası" beynəlxalq  müsabiqədə  "Psixologiya-İnsanlar üçün" nominasiyasında  psixi sağlamlıq sahəsində insanlara görsətdiyi xüsusi xidmətə görə 1-ci dərəcəli diplom alıb.   14.04.2017-ci ildə  Fundamental Təhsil Beynəlxalq Universiteti, Beynəlxalq Ali Akademik şurası və  Oksford təhsil şəbəkəsi tərəfindən  Psixologiya  üzrə  fəlsəfə doktoru  adına layiq görülüb. Psixologiya və pedaqogika fakültəsini bitirərək.  Evlilik və Ailə terapiyası,  üzrə konsultant  adını qazanıb    30 İyun 2017-ci ildə M.E. Jukov adına Xarkov Milli Aerokosmik Universitenin psixologiya ürzə bakalavr dərəcəsi diplomunu alıb   Ege Orman Fakvı-dan  “Doğa Dostu” Sertifikatı alıb ELMİ  NƏALİYYƏTLƏR    2017-ci il Fundamental Təhsil  Beynəlxalq Universiteti Sankt-Peterburq şəhəri-  “Loqos” psixoloji mərkəzin nümunəsində  Azərbaycan xalqının milli ailə ənənələri sahəsinə uyğun olaraq ailə psixoloji məsləhətləşmənin innovativ metodologiyası mövzusunda dissertasiya işi  MÜKAFATLAR   2017-ci ildə Hökumətlərarası Ali Elmi Şura tərəfindən “Səhiyyə sahəsində görsətdiyi uzun illik əməyə görə” V.M. Bexterev adına medalla təltif edilib

N. Tusi adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Psixologiya və Pedaqogika fakültəsinin məzunudur. Türkiyənin Üsküdar Universitetində klinik psixologiya ixtisası üzrə magistr dərəcəsi almışdır.  YAP Binəqədi rayon təşkilatı ərazi partiya təşkilatının sədridir. Profesional Psixoterapevtlər Liqasının Azərbaycan Təmsilçiliyinin  həqiqi üzvüdür. “Uşaq Psixologiyası” , “Kəkələməyə Son!” kitablarının müəllifi, A.R.Təsil Problemləri İnstitutun Elmi Şurasının 10 mart 2016-cı il tarixli iclasında çapına icazə verilmiş “İKT-dən istifadənin pedaqoji psixoloji əsasları” kitabının həmmüəllifidir. “NARINC” psixologiya qəzetinin baş redaktorudur.10 dan çox elmi məqalənin müəllifidir. Türkiyədə dünyaca məşhur MOON LİFE jurnalının təşkil etdiyi mükafatlandırma mərasimində "Yılın en başarılı psikolok uzmanı" adına layiq görülmüşdür! NARINC Psixologiya Qəzetinin baş redaktorudur! Hacettepe Universitesində keçirilmiş "Özel Gereksinimli Çocukların Gelişimi ve Destek Programları”- "Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara inkişaf və dəstək” adlı proqramını, "Supervision Experience for Practitioners”- "Psixoloqlar üçün superviziya” uğurla başa vurmuşdur. Istanbul Bakırköy Doğu Rehberlik Eğitim Danışmanlık ve Rehabilitasyon Hizmetleri Merkezinde “Kadın Psikoloji Sertifika Programı”, “Temel Psikoloji” , Aile Psikoloji Sertifika Programı”, Psikoloji Sertifika Eğitimi”, Genel Psikoloji Sertifika Programı”, “Kişilik Psikoloji Sertifika Programı”, “Endüstri ve Örgüt Psikolojisi”, “Çocuk Psikolojisi”, “İş ve Çalışma Psikoloji Sertifika Programı”, “Zihinsel Engelli Çocukların Eğitimi Kursu”, “Özel Eğitimde Bireysel Eğitim Planı Hazırlanması Kursu”, “Otizmli Çocukların Eğitimi” təlimlərini uğurla keçmişdir. Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçilərinin Həmkarlar İttifaqı (AzərKİVİHİ) Rəyasət Heyətinin Qərarı ilə “Azərbaycan Bayrağı” Mükafatı Lauretinin DİPLOMU ilə təltif olunmuşdur.  XIX National of Psychological Counselling and Guidance - İstanbul 2013World Congress of Psychological Counseling and Guidance “Supervision Experience For Prctitioners” , “Child Centered Play Therapy and Applications” , “School Consueling” mövzusunda təlimi başa vurmuşdur. Rota Kariyer Eğitim Danışmanlık ve İdari Hizmetler Merkezinde “Aile ve Çocuk Psikolojisi” seminarında iştirak etmişdir. Mind Training İnstitute – da NLP Diplom Kursunu müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Beynəlxalq dəyərlərdən bəhrələnərək ölkəmizdə demokratik cəmiyyət, hüquqi dövlət, insan azadlığı vətəndaş haqlarının aliliyi və siyasi plüralizm prinsiplərinin XALQ və PREZİDENT İLHAM ƏLİYEV tərəfindən birlikdə həyata keçirilməsində vətəndaşlıq mövqeyinə və əməli uğurlarına görə “ŞÖHRƏT DİPLOMU” ilə təltif olunub. Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçilərinin Həmkarlar İttifaqı (AzərKİVİHİ) Rəyasət Heyətinin Qərarı ilə “İLİN PSİXOLOQ ALİ DİPLOMU” ilə təltif olunmuşdur. Azərbaycan Universiteti Tələbə Gənclər Təşkilatının “FƏAL TƏLƏBƏ”layihəsi çərçivəsində tələbənin özünəgüvənin artırılması mövzusundakeçirilən təlimdə təlimçi qismində iştirak etdiyinə görə DİPLOMla təltif olunmuşdur. Azərbaycan I Beynəlxalq Konfransında  keçirilən “Çocuk istismarı ve şiddet görmüş çocuk”, “Aile terapisi”  “Koqnitif Davranış Terapisi”, “Cinsel bozukluklar ve Cinsel Terapi” , “Uygulamalı spor psikolojisi”, “Pozitiv Psixoterapi”, “Mindfulness and strenghts” təlimlərini keçmişdir. İstanbul Psikolojik Testler Derneğinin “CAT – Çocuk Algı Testi Eğitim”, “S.D. Porteus Labirintleri Testi Eğitim Sertifikası”, “Bender- Geştalt Psikomotor Algı Testi Eğitim Sertifikası”,  “Alexander Pratik Zeka Testi Eğitim Sertifikası”, “Benton Görsel Bellek Testi Eğitim Sertifikası”,  “TAT – Tematik Algı Testi Eğitim Sertifikası”,  “R.B Cattel 2A-3A Zeka Testi Eğitim Sertifikası”, “Louisa Duss Testi Eğitim Sertifikası”, “WİSC-R Zeka Testi Eğitim Sertifikası” təlimlərini uğurla keçmişdir. Sankt-Peterburqda keçirilən "Qlobal çağırışlar epoxasında psixologiya və psixoterapiya" konfransında iştirak etmişdir. Ulu Səs və Yeni Şans qəzetlərinin keçirdiyi rəy sorğusunun nəticələrinə əsasən respublikada uşaq təfəkkürünün inkişafında göstərdiyi əməyə görə“İLİN VƏTƏNPƏRVƏR XANIMI” Fəxri Diplomu ilə təltif olunmuşdur Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Terapevtik Klinikasında “Qlobal psixi sağlamlıq və inkişaf xəstəlikləri” mövzusunda beynəlxalq simpoziumda iştirak etmişdir. İtaliyanın Milan şəhərində keçirilən “The 14 th European Congress of Psychology” konfransında  uğurla iştirak etmişdir. TC Qazi, Ankara və ATU Universitetlərinin akademik heyətlərinin iştirakı ilə "Nevrologiya, Pediatriya, Mikrobiologiya,Psixoterapiya" Türkiyə Azərbaycan birgə simpoziumunun aktiv iştirakçısı olmuşdur. Türkiyənin Sabancı universitetində təşkil olunan “1st İNTERNATİONAL  DEVELOPMENTAL  PEDİATRİCS CONGRESS” ində ölkəmizi layiqincə təmsil etmiş

Bakı Dövlət Universiteti Sosial elmlər və Psixologiya fakültəsinin məzunudur. AMEA-nın Fəlsəfə Institutunda aspiranturanı bitirmişdir. Hal-hazırda da həmin İnstitutun “Sosial psixologiya” şöbəsində kiçik elmi işçi kimi çalışır. 2003-2006 cı illərdə Azərbaycan Dövlət Dənizçilik Akademiyasında psixologiya fənnini tədris etmişdir. 2007-2008-ci illərdə həqiqi hərbi xidmətdə olmuşdur. 2008-2009–cu illərdə Azərbaycan Dövlət Texniki Universitetində pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. İştirak etdiyi beynəlxalq konfrans və seminarlar: XIX National of Psychological Counselling and Guidance - İstanbul 2013 World Congress of Psychological Counseling and Guidance “Mental Health Counseling”;XIX National of Psychological Counselling and Guidance - İstanbul 2013 World Congress of Psychological Counseling and Guidance “Supervision Experience For Prctitioners”;XIX National of Psychological Counselling and Guidance - İstanbul 2013 World Congress of Psychological Counseling and Guidance “Child Centered Play Therapy and Applications”;XIX National of Psychological Counselling and Guidance - İstanbul 2013 World Congress of Psychological Counseling and Guidance “School Consueling” mövzusunda təlimi başa vurmuşdur.Mind Training İnstitute-da NLP Diplom proqramını bitirmişdir.2014-cü ildə keçirilən Azerbaycan I Beynəlxalq Konfransında Amerikan Ailə və Evlilik Terapevtləri Dərnəyi (AAMFT), Kaliforniya Ailə və Evlilik Terapevtləri Dərnəyi (CAMFT), Satir Pasifik Enstitüsü və The Satir Global Networkun klinik üzvü, Beynəlxalq Aile Terapiyası Dərnəyinin İdarə Heyəti üzvü, CATED-in isə qurucu üzvü Uzm. Sibel Usluer Erenelin rəhbərliyi ilə keçirilən “Çocuk istismarı ve şiddet görmüş çocuk”, “Aile terapisi”; ODTÜ Psikoloji bölümünün klinik psixoloqu Mehmet Şakiroğlunun rəhbərliyi ilə keçirilən "İyi olma hali ve tükenmişlik sendromu" təlimlərini keçmişdir.2015-ci ildə Sankt-Peterburqda keçirilən “Qlobal çağırışlar epoxasında psixologiya və psixoterapiya” beynəlxalq konfransında iştirak edib.2015-ci ildə İtaliyanın Milan şəhərində keçirilən "The 14th European Congress of Psychology" konfransında iştirak edib. Rusiya Professional Psixoterapevtik Liqanın Azərbaycan nümayəndəliyinin rəhbəridir. 2013-2014-cü illərdə Xəzər Universitetində "İnsan inkişafı" və "Psixoloji konsultasiya" fənnlərini tədris edib. 1 elmi monoqrafiya, 1 dərs vəsaiti, 1 bədii əsər, 10 elmi məqalənin müəllifidir. 2010-cu ildən E.N.M. Psixologiya və Konsultasiya Mərkəzinin rəhbəri kimi çalışır. X lady, Karl Yaspers fəlsəfəsində ünsiyyət problemi elmi monoqrafiyasının, Elnur Rüstəmov və Nərmin Quliyevanın birgə yazdığı Psixoloji məsləhətə giriş dərs vəsaitinin müəllifidir. Ailəlidir, 2 övladı var.

Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu İbtidai təhsilin pedaqogika və metodikasi, Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu Psixologiya fakültəsini bitirmişdir. Ümumrusiya professional psixoloqlar liqasinin PPL həqiqi üzvüdür. Psixoterapiya Mərkəzində Psixoloq - psixoterapevt kimi çalışır.

EMDR PSİXOTERAPEVT  Təhsil: 2017-2018         EMDR psixoterapiya metodu Milli Dəstəkləmə və İnkişaf Assosiasiyasının üzvüdür 2017-2018         Bakı Slovyan Universiteti – «Təhsildə sosial-psixoloji yardım» 2014-2016         Peşəkar Psixoterapiya Ligası – Psixoterapiya Mərkəzi - Psixoterapiya 2013-2015         BDU – Şərqşunaslıq - Ərəb dili - Doktorantura 2001- 2006        “Ayn Şəms” Universiteti, Qahirə, Misir Ərəb Respublikası - Bakalavr 1992-1997         Bakı Qafqaz İslam Universiteti, Bakı,Azərbaijan - Magistr Ixtisas: 2017                   EMDR terapevt - 1-ci mərhələ – Piterburq  – Rusiya Federasiyası. 2016-2017          PPL Peşəkar Psixotetapevylər Liqasının üzvi 2015-2017          Consultant-Psixoterapevt 2013 - 2015        Doktor of Philosofi (PHD) 2001- 2006        Tərcümə və Ərəb Dili üzrə Filoloq 1992-1997         Şərqşunas və İslamşunas İş təcrübəsi: 2017-2018        “Center of Psychological Consulting” – EMDR psixoterapevt                       2017-2017        «Логос - ценр психологии и развития речи» - Konsultant-Psixoterapevt                       2015-2017        Psixoterapiya Mərkəzi - Consultant-Psixoterapevt 2016-2017        Bakıdaki BƏƏ səfirliyi – Kadrlar şöbəsi, Mühasib müavini, Təchizat 2013-2016        Bakıdaki BƏƏ səfirliyi - Mühasib müavini, Təchizat, Konsulluq şöbəsi, İctimai                           əlaqələr. 2012-2013        Bakıdaki BƏƏ səfirliyi - İctimai əlaqələr, Təchizat, Mühasib müavini, Sinxron                          tərcümə. 2011-2012        Bakıdaki BƏƏ səfirliyi - Tərcüməçi və İctimai əlaqələr.                          - Bakı – Azərbaycan Respublikası. 2010-2010         “ANC - Group” MMC, Baş Müdürün Müavini - Satışın Təşkili Departamentinin                          Direktoru 2007-2010       “ADA-Ticarət” QSC,  Satışın Təşkili Departamenti, Bölgə müdiri 2007-2007      “ADA-Ticarət” QSC,   Müdir 2006-2007      “ADA-Ticarət” QSC,  Müdir Müavini 2005-2006       “İTS” Alman Turizm Kampaniyası, Manenger, Kardinator, Nəzarətçi, Otel                         Rəhbərlərinin Müdiri. 2004-2005       “Aqua Park” – Menedjer 2002-2004       Rusiya Federasiyasının Mədəniyət və Elm Mərkəzi - Tərcüməçi (ərəb-rus), Ərəb və                          Rus dilləri üzrə İnstruktor. Psixoterapiyadan aldığı treninglər: Şəxsiyətin  psixoanalizi Psixoterapiyay giriş Yaş psixoterapiyası Uşağ psixoterapiyası Neyro Linqvistik Programlaşdırma (NLP) Ailə psixoterapiyası Psixosomatika Psixopatologiyanın əsasları Klinik psixologiya Psixogenez Psixoterapiyanın etapları EDMR psixoterapiya  Apardığı trening və seminarlar: Psixoterapiyay giriş Şəxsiyətin  psixoanalizi Psixolingvistika və xarici dilin surətli tədrisi  Riteyldə aldığı treninqlər: 14.08.2006      Mağaza işinin təşkili 24.08.2006      Mağaza müdirinin vəzifə borcları 31.08.2006      Mağaza İT sistemlə idarə edilməsi 15.08.2006      Merçendayzinq 30.10.2007      Aktiv Satışın texnikalrı 26.11.2007      Satışın təşkili və planı 25.10.2007      Əmək mühafizəsi 17.05.2008      Mobil telefonla danııq etiketləri 17.06.2008      Vaxtın idarə edilməsi 25.07.2008      Xəzinə kitabı (mühasibatlıq) 24.09.2009      Biznesin keyfiyyəti – seminar 29.08.2009      Komandada səmərəli iş  Riteyldə təlim keçdiyi treninqlər: 14.05.2008     Mağaza işinin təşkili  29.11.2008     Mağaza müdirinin vəzifə borcları 15.02.2008      Mağaza İT sistemlə idarə edilməsi 30.10.2008      Merçendayzinq 02.03.2008      Aktiv Satışın texnikalrı 05.03.2008      Satışın təşkili və planı 12.06.2009     “İdarəçi və idarəetmə” mağaza müdirləri üçün 17.04.2009     POST-terminal üzrə təlimat 17.04.2009     Baş kassirlər üçün təlim  Psixoloq Süleyman Məmmədzadə Azərbaycan ,Rus , Ərəb , Misir ləhcəsi , Türk , İngilis  dillərində sərbəst danışır          

Ağıl oyunları -  psixoloji bioqrafik dram filmi 2001-ci ildə rejissor Ron Hovard tərəfindən çəkilmişdir. Baş rolarını Rassel Krou, Ed Harris kimi məşhur aktyorları canlandırdığı film Nobel mükafatı laureatı Con Neşin həyatından bəhs edir. Film kritiklər və eyni zamanda film həvəskarları tərəfindən böyük maraqla qarşılanmış, eyni zamanda 4 əsas istiqamətdə Oskar mükafatı və Qızıl Qlobus, BAFTA, Qızıl Qartal kimi mükafatlar da qazanmışdır. Filmin ilk nümayışı 2001-ci il 21 dekabrda baş tutmuşdu.

Sosial fobiyalar (F40.1) Sosial situasiyalardan qaçmaya səbəb olan, digər insanların yetirdiyi diqqətdən qorxma. Daha dərin sosial fobiyalaraşağı dərəcəli özünü qiymətləndirmə və tənqiddən qorxma ilə əlaqədardır. Onların olması üzün qızarmasında, əllərinəsməsində, ürək bulanmada, daima sidiyə çağırışlarda özünü göstərir. 

Aqorafobiya (F40.0) Evdən  çıxmaqdan,  mağazaya  daxil  olmaqdan  qorxmanı,  kütlədən  və  içtimai  yerlərdən  qorxmanı,  tək  qatarla,avtobusla, təyyarə ilə səyahət etməkdən qorxmanı özündə birləşdirən kifayət qədər yaxşı təsvir olunmuş fobiyalar qrupudur. Vahiməyə düşmə pozuntusu həm keçmiş, həm də hazırki epizodların adi cizgilərindən ibarətdir. Bundan əlavə xarakteristika kimi depressiv və sarışan simptomlar sosial fobiyalar tez–tez müşahidə olunur. Adətən fobiyalı situasiyalardan qaçma ifadə olunur və aqorafobiyadan əziyyət çəkən şəxslər elə bir böyük narahatçılıq keçirirlər, beləki, onlar belə «təhlükələrdən» qaça bilirlər.Anamnezdə vəlvələyə düşmə pozuntusu olmayan aqorafobiyaAqrofobiyalı vəlvələyə düşmə pozuntusu

Əsas  və  üstünlük  təşkil  edən  simptomu,  heç  bir  təhlükə  ifadə  etməyən  müəyyən  situasiyalardan  qorxu  olan pozuntular qrupudur. Nəticədə xəstə adətən belə situasiyalardan qaçır və ya ehtiyat edir. Xəstənin narahatlığı ayrı– ayrı  simptomlarda,  belə  ki,  qorxudan  titrəmə  və  ya  bayılma  hissiyatında  toplanır  və  tez–tez  ölümdən  qorxma  ilə, özünü idarə etməni itirmə ilə və ya dəli olma ilə assosiasiya olunur. Fobik situasiyaya düşə bilməni gözləmək adətən vaxtından qabaq həyəcan törədir. Fobik həyəcan və depressiya tez-tez müştərək olur. İki diaqnozun (fobiyalı həyəcan pozuntusu  və depressiv  epizod)  və  ya  birinin qoyulması  haqqında  qərar,  bu  halların  davam  etmə  müddəti  ilə  və xəstənin konsultasiya zamanı terapiya barəsində həkimin düşüncələri ilə müəyyən olunur.

Spesifik fobiyalar (F40.2) Buraya,  son  dərəcə  xüsusi  situasiyalarla  məhdudlaşmış,  belə  ki,  xüsusi  heyvanların  yaxınlığı, hündürlük,  ildırım, qaranlıq,  uçuş,  qapalı  yer,  içtimai  ayaqyolunda  sidik  ifrazı  və  defekasiya, müəyyən  qida  məhsullarının  istifadəsi, dişlərin müalicəsi, qanın və ya travmanın görünüşü kimi fobiyalar daxildir. Baxmayaraq belə situasiya haqqında fikir abstraktdır, ona düşmə zamanı aqrofobiyada və ya sosial fobiyada olduğu kimi vəlvələ yaranır.AkrofobiyaHeyvanlardan qorxmaKlaustrofobiyaSadə fobiya

Vəlvələ pozuntusu (panik pozuntu, epizodik paroksizmal həyəcanlılıq (F41.0)Pozuntunun   xarakter   əlaməti,   konkret   olaraq   hər   hansı   xüsusi   situasiya   ilə   və   ya   şərait   kompleksi   ilə məhdudlaşmayan,  buna  görə  də  qabaqcadan  deyilə  bilməyən  residivləşən  kəskin  ifadə  olunmuş  həyəcan  (vəlvələ) tutmalarıdır.  Digər  həyəcan  pozuntularda  olduğu  kimi,  əsas  simptomatikaya,  qəflətən  meydana  çıxan  ürək döyünmə, döş sümüyü arxasında ağrı, boğulma, ürəkbulanma hissiyatı, qeyri – reallıq hissi (depersonalizasiya və ya derealizasiya) daxildir. Bundan əlavə, ikincili, olaraq tez – tez ölümdən, özü üzərində kontrolu itirməkdən və ya dəli olmaqdan  qorxu  müşahidə  olunur.  Əgər  pasientdə  vəlvələ  tutmasının  əvvəlində  depressiv  pozuntu vardırsa, vəlvələ  pozuntusu əsas  diaqnoz  kimi  istifadə  edilə  bilməz.  Bu  halda  vəlvələ  tutması,  depressiyaya    nəzərən ikincilidir. Vəlvələ tutması Vəlvələ halıPanik ataka

Generalizə edilmiş həyəcan pozuntusu (F41.1) Yayılmış və davamlı olan, lakin hər hansı xüsusi ətraf şərait elementləri ilə məhdudlaşmayan və ya əsas etibari ilə onlarla törənən (başqa sözlə, sərbəst üzən və ya «free–floating») həyəcandır. Dominant simptomlar dəyişkəndirlər, lakin  davamlı  nevrozluq,  qorxu  hissiyatı,  əzələ  gərginliyi,  tərləmə,  ağılsızlıq  hissiyatı,  titrəmə,  baş  hərlənmə, epiqastral  nahiyyədə  diskomfort  hissiyatı  şikayətlərini  özündə  birləşdirir.  Xəstəyə  bir  çox  hallarda  onu  və  ya qohumlarını yaxın zamanlarda gözləyən bədbəxt hadisədən və ya xəstəlikdən qorxu ifadə edir.Həyəcan:· reaksiyası· halı· nevrozu

Qarışıq həyəcan və depressiv pozuntu (F41.2) Bu rubrikanı o halda istifadə etmək lazımdır ki, eyni zamanda həm həyəcan, həm də depressiya mövcud olsun, lakin bu  hallardan  heç  biri  üstünlüyə  malik  olmasın,  onların  simptomatikasının  dərəcəsi  isə  hər  birinə  ayrıca  diaqnoz qoymağa  imkan  verməsin.  Əgər  həm  həyəcan,  həm  də  depressiya  simptomları  o  dərəcədə  ifadə  olunur  ki,  bu pozuntuların hər birinə ayrıca diaqnoz qoymağa imkan verir, bu halda hər iki diaqnozu kodlaşdırmaq lazımdır vəbu halda hazırkı rubrika  istifadə olunmamalıdır.Həyəcan depressiyası (yüngül və ya davamsız)

Obsessiv-kompulsiv (sarışan-məcburi) pozuntu Belə  vəziyyətin  əsas  xüsusiyyəti  təkrari  sarışan  fikirlərin  və  ya  məcburi  hərəkətlərin  olmasıdır.  Sarışan  fikirlər stereotip şəkildə xəstənin təkrar-təkrar ağlına gələn ideyalardan, obrazlardan və ya arzulardan ibarətdir. Onlar demək olar ki, həmişə kədərləndiricidirlər və pasient adətən səmərəsiz onlara müqavimət göstərməyə çalışır. Bununla belə xəstə bu fikirləri nə qədər qeyri-iradi və pis olsalar belə özününkü sayır. Sarışan hərəkətlər və ya rituallar siereotip materialardan ibarətdir ki, xəstə onları təkrar-təkrar yerinə yetirir. Onlar zövq alma üsulu və ya faydalı məsələlərin yerinə yetirilməsində atribut deyildirlər. Bu hərəkətlər xəstənin ehtiyat etdiyi xoşagəlməz hadisənin baş verməsinin qarşısını almaq üsuludur, hansı ki, əks halda baş verərək onun özünə və ya xəstə tərəfindən digər şəxsə zərər yetirə bilər.  Adətən belə davranış xəstə tərəfindən mənasız və ya effektsiz kimi başa düşülür və ona qarşı təkrari cəhdlər görülür. Demək olar ki, həmişə həyəcan müşahidə edilir. Əgər kompulsiv hərəkətlər tormozlanırsa, həyəcan daha da artır. Daxil edilib:anankastik nevrozobsessiv-kompulsiv nevrozƏsasən sarışan fikirlər və ya düşüncələr (F42.0)Onlar demək olar ki, xəstəyə əziyyət verən ideyalar, fikir obrazları və ya hərəkətə təhrik etmə formasını ala bilərlər.Bəzən ideyalar bitkin olmurlar, gündəlik həyata aid olan adi, lakin vacib qərar qəbul etmək qabiliyyətinin olmamasıilə əlaqədar sonsuz müzakirə olunan alternativ fikir olurlar. Sarışan düşüncələr və depressiya arasında əlaqə xüsusiilə  sıxdır,  buna  görə  də  obsessiv-kompulsiv  pozuntu  diaqnozuna  o  halda  üstünlük  vermək  olar  ki,  əgər  sarışan fikirlər depressiv epizodu olmadan yaranır və ya saxlanılır.Əsasən kompulsiv hərəkətlər [sarışan rituallar] (F42.1) Kompulsiv  məcburi  hərəkətlərin  əksəriyyəti  çirkin  təmizlənməsinə  aid  olur  (əsasən  əllərin  yuyulması),  potensial təhlükəli situasiyanın yarana bilməməsi haqqında zəmanətin alınması üçün təkrari yoxlamalara və ya təmizkarlığa vəsəliqəliliyə riayət etməyə aid olur. Belə aydın davranışın əsasında pasienti gözləyən təhlükədən və ya onun özünün başqa  birisini təhlükəyə düçar  edəcəyi qorxusu durur və  ritual hərəkətlər nəticəsiz  qalır və ya təhlükənin qarşısınıalmaq üçün simvolik cəhdlər olur.

Stresə qarşı kəskin reaksiya (F43.0) İnsanda qeyri-adi fiziki və ya psixi stresə qarşı cavab olaraq, psixi pozuntuların digər əlamətləri olmadan yaranan və adətən bir neçə   saatdan və ya gündən sonra sönən keçici pozuntudur. Stress reaksiyalarının yaranmasında və ağırlığında,  fərdi  tez  təsirlənmə  və  özunu  idarə  etmək  qabiliyyəti  böyük  əhəmiyyətə  malikdir.  Simptomlar  tipik qarışıq və dəyişkən mənzərəyə malik olurlar və bir qədər düşüncə və diqqət sferasının daralması ilə, qıcıqlandırıcıları tam dərk etməyin qeyri-mumkunluyu ilə və dezorientasiya ilə ilkin «heyrət» halından ibarət olurlar. Bu hal növbəti ətraf situasiyadan «uzaqlaşma» ilə (dissosiativ stupor halına qədər – F44.2) və ya həyəcan və yuksək aktivliklə (uçuş və  ya  fuqa  reaksiyası)  ilə  müşaiyət  oluna  bilər.  Adətən  vəlvələ  pozuntunun  ayrı-ayrı  əlamətləri  mövcud  olur (taxikardiya, həddən artıq tərləmə, qızarma). Simptomatika adətən stress stimullarının və ya hadisənin təsirindən bir neçə dəqiqə sonra yaranır və 2-3 gündən sonra (çox vaxt bir neçə saatdan sonra) sönur. Stress hadisəyə qarşı hissəvi və  ya  tam  amneziya  (F44.0)  mövcud  ola  bilər.  Əgər  yuxarıda  göstərilmiş  simptomatika  davamlıdırsa,  diaqnozu dəyişmək lazımdır. Kəskin: ·  Krizis reaksiyası ·  Stresə qarşı reaksiya ·  Hərbi xidmət dövrünün nevrozu  ·  Krizis halı ·  Psixi şok

Posttravmatik stress pozuntusu (F43.1) Hər bir şəxsdə dərin stress törədə biləcək, xüsusi ilə təhlükəli və ya faciəli xarakterli stress hadisəsinə (qısa və ya uzunmüddətli)  təxirəsalınmış  və  ya  yubanmış  cavab  kimi  meydana  çıxır.  Meyl  etdirici  faktorlar,  belə  ki,  şəxsi xüsusiyyətlər (kompulsivlik, asteniklik) və ya anamnezdə sinir xəstəliyi sindromun inkişafı üçün qıcıq qapsını azalda və ya onun gedişini ağırlaşdıra bilər, amma onlar heç zaman onun yaranmasının izahı üçün vacib və kifayət olmurlar. Tipik əlamətlərə sarışan xatirələrdə («kadrlar») travma yetirmiş hadisənin təkrarlanan təəssüratlarından, təəccübdən donub  qalma  hissiyatı  fonunda  yaranan  fikirlərdən  və  ya  qarabasmalardan,  emosional  tormozlanmadan,  digər insanlardan  uzaqlaşmaqdan,  ətrafa  reaksiyasızlıqdan  və  travmanı  xatırladan  hərəkətlər  və situasiyadan qaçmaqdan ibarət   epizodlar   daxildir.   Adətən   həddən   artıq   oyanıqlıq   və   ifadə   olunmuş   yüksək   ehtiyatlılıq,   qorxuya   və yuxusuzluğa  yüksək  reaksiya  mövcud  olur.  Həyəcan  və  depressiya  çox  vaxt  yuxarıda  göstərilmiş  simptomlarla əlaqədar  olur  və  bir  çox  hallarda  özünü  öldürmə  ideyaları  da  yarana  bilər.  Pozuntu  simptomlarından  əvvəl travmadan  sonra   bir  neçə  həftədən,  bir  neçə  aya  kimi  dəyişən  latent  dövr  olur.  Pozuntunun  gedişi  müxtəlifdir, amma  əksər  hallarda  sağalma  gözləmək  olar.  Bəzi  hallarda  bu  vəziyyət  bir  neçə  il  davam  edəcək,  şəxsiyyətin davamlı dəyişilməsinə keçidlə xronik gedişə çevrilə bilər. (F62.0)Travmatik nevroz